Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ίσως η πιο συναρπαστική τεχνολογία της εποχής μας. Όχι μόνο γιατί μας επιτρέπει να γράφουμε πιο γρήγορα emails ή να ζητάμε συμβουλές για τη βελτίωση της μαγειρικής μας, αλλά επειδή έχει άπειρες δυνατότητες για να αλλάξει τον κόσμο, να δημιουργήσει ένα νέο μέλλον. Ήδη, τις αλλαγές τις βλέπουμε, αλλά και συμμετέχουμε και οι ίδιοι στη διαμόρφωση αυτών. Μιλάμε με τα chat, τα διορθώνουμε, τα εκπαιδεύουμε, τα βοηθούμε να μας μαθαίνουν, να προσαρμόζονται σε εμάς, στις ανάγκες μας, στις προτιμήσεις μας και τους στόχους μας.

Ωστόσο, with great power comes great responsibility, (η μεγάλη δύναμη φέρνει μεγάλη ευθύνη) σύμφωνα με το quote του Spiderman. Και ισχύει απολύτως.

Από τη μία πλευρά, η ΤΝ για τις δημόσιες πολιτικές ανοίγει δρόμους που πριν λίγα χρόνια έμοιαζαν επιστημονική φαντασία. Στην υγεία, συστήματα αναγνωρίζουν νωρίς ενδείξεις για σοβαρές ασθένειες. Στις μεταφορές, έξυπνοι αλγόριθμοι μειώνουν την κίνηση και βελτιώνουν την οδική ασφάλεια. Στην εκπαίδευση, ψηφιακές πλατφόρμες προσαρμόζουν το μάθημα στις ανάγκες του κάθε μαθητή.

Από την άλλη, η ίδια τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για χειραγώγηση. Με ένα απλό εργαλείο μπορείς να φτιάξεις βίντεο που δείχνει έναν πολιτικό να λέει πράγματα που ποτέ δεν είπε. Μπορείς να δημιουργήσεις ψεύτικες φωτογραφίες, να μιμηθείς φωνές, να χτίσεις μια ψευδή «πραγματικότητα» πιο πειστική από ποτέ.

Η κατασκευασμένη με Ai φωτογραφία των ευρωπαίων ηγετών να περιμένουν στον προθάλαμο του Ντ. Τραμπ, έστω και προσωρινά μέχρι να αποκαλυφθεί ως τέτοια, δημιούργησε εντυπώσεις.

Οι κίνδυνοι για τη Δημοκρατία

Η παραπληροφόρηση δεν είναι καινούργια ιστορία. Αλλά με την ΤΝ, αποκτά ταχύτητα και όγκο που καμία κοινωνία δεν είχε αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα. Σκεφτείτε το εξής: ένα deepfake βίντεο μπορεί να παραχθεί μέσα σε λίγα λεπτά και να διαδοθεί σε εκατομμύρια χρήστες μέσα σε ώρες. Αν σε αυτό προσθέσει κανείς την τεράστια δύναμη των δεδομένων, τότε μπορεί να στοχεύσει ακριβώς τις πιο ευάλωτες ομάδες του εκλογικού σώματος.

Έχουμε δει σε πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις διεθνώς πώς οργανωμένες καμπάνιες παραπληροφόρησης επιχείρησαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα. Με την ΤΝ, οι δυνατότητες πολλαπλασιάζονται: εξατομικευμένα μηνύματα που πατάνε πάνω στους φόβους των ανθρώπων, συνθετικά βίντεο που μοιάζουν απολύτως αληθινά, άρθρα που γράφονται μαζικά και κυκλοφορούν πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να τα διαψεύσει ένας δημοσιογράφος.

Αυτά δεν είναι θεωρητικά σενάρια. Είναι η νέα πραγματικότητα. Και αν δεν δράσουμε, ο κίνδυνος είναι προφανής: η Δημοκρατία να γίνει θύμα της ίδιας της τεχνολογίας που υπόσχεται πρόοδο.

Η απάντηση της Ευρώπης

Σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη οφείλει να ισορροπήσει ανάμεσα στη ρύθμιση και την καινοτομία. Να αναδείξει και πάλι τις αξίες αυτές που την έκαναν μια διακριτή ήπειρο. Να γυρίσει πίσω στις αξίες της δημοκρατίας, του πολιτισμού και μιας ανθρωποκεντρικής κοινωνίας. Να ρυθμίσει χωρίς να πνίξει την καινοτομία. Να βρει το ζωτικό της χώρο να «κάνει παιχνίδι» σε τομείς που μπορεί και ξέρει, αντί να προσπαθεί ασθμαίνοντας να επιδοθεί σε ένα παιχνίδι που δεν γνωρίζει και δεν υπάρχει ελπίδα να μάθει άμεσα.

Η εμπειρία της Ελλάδας

Στην Ελλάδα, μετά τα άλματα που έγιναν στον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημοσίου, έχουμε περάσει στην επόμενη φάση. Στην ενσωμάτωση της ΤΝ στο Δημόσιο και την αξιοποίησή της προς όφελος του πολίτη. Ξεκινήσαμε με το mAiGov, τον πρώτο ψηφιακό βοηθό στο Δημόσιο. Μιλά με τον πολίτη και τον κατευθύνει πώς να κινηθεί και να εξυπηρετηθεί άμεσα, απλά και γρήγορα στις υπηρεσίες του Δημοσίου. Επιπλέον, τον αναβαθμίσαμε σε action bot, κάνοντας πράγματα για εμάς. Μπορεί -για παράδειγμα- να εκδίδει μέσα σε δευτερόλεπτα υπεύθυνες δηλώσεις και ληξιαρχικές πράξεις γάμου, με μια απλή εντολή που του δίνει ο χρήστης – πολίτης. Για όσο καιρό ακόμη θα έχουμε πιστοποιητικά…! Κατεβάστε το νέο Gov.gr Wallet στο κινητό σας ή ανανεώστε την έκδοση που ήδη διαθέτετε, και θα καταλάβετε πόσο σημαντικές είναι τέτοιες ενέργειες για την εξυπηρέτηση του πολίτη και τις άμεσες θετικές αλλαγές στην καθημερινότητά του.

Και, φυσικά, προχωρούμε σε αξιοποίηση της ΤΝ σε τομείς όπως η υγεία, η δικαιοσύνη, ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, το Κτηματολόγιο, η Πολιτική Προστασία. Σε κάθε τομέα της δημόσιας πολιτικής, η Τεχνητή Νοημοσύνη συμβάλλει στη διαφάνεια, στη λογοδοσία, μπορεί να ενισχύσει τις αξίες της Δημοκρατίας. Αξίζει να σημειωθεί και η πρωτοβουλία που ήδη τρέχει σε συνεργασία με τη Βουλή των Ελλήνων, για πιο άμεση, πιο κατανοητή και πιο ξεκάθαρη απόδοση του νομοθετικού και κοινοβουλευτικού έργου. Γιατί αυτό, ναι, είναι στήριξη της Δημοκρατίας.

Βεβαίως, υπάρχουν και τα παραδείγματα της προσπάθειας υπονόμευσης αυτής. Ωστόσο, είναι στο χέρι μας να την αξιοποιήσουμε με θετικό πρόσημο αλλά και να την διαφυλάξουμε από οποιονδήποτε θέλει να τη χρησιμοποιήσει για όχι αγαθούς σκοπούς, προασπίζοντας πρώτα το πιο αναίσθητο κοινό, που είναι τα παιδιά μας.

Στην Ελλάδα, είμαστε περήφανοι που βάλαμε από την αρχή την ΤΝ στο επίκεντρο της στρατηγικής μας. Με πρακτικές εφαρμογές, με σεβασμό στα δικαιώματα, με καθαρή στόχευση: να προστατεύουμε δικαιώματα, να ενδυναμώνουμε τον πολίτη, να απλουστεύουμε διαδικασίες, να βοηθούμε ουσιαστικά και να καλλιεργούμε μια νέα σχέση πολίτη – κράτους.