Η δυνατότητα συνταξιοδότησης με αυξημένα χρέη προς τον e-ΕΦΚΑ παρουσιάστηκε ως μια σημαντική θεσμική τομή, ικανή να ξεμπλοκάρει χιλιάδες εκκρεμείς αιτήσεις ασφαλισμένων που είχαν φτάσει στο όριο ηλικίας αλλά παρέμεναν εγκλωβισμένοι λόγω οφειλών.

Μέχρι σήμερα έχει υποβληθεί μικρός αριθμός αιτήσεων- σε σχέση με τον αριθμό των οφειλετών- για σύνταξη με βάση τα νέα όρια, που αυξήθηκαν σε 30.000 ευρώ για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες (π. ΕΤΑΑ) και σε 10.000 ευρώ για αγρότες (π. ΟΓΑ).

1

Το ποσοστό συμμετοχής παραμένει χαμηλό, δεδομένου ότι το 87,78% των οφειλετών (1.864.531 οφειλέτες) στον ΚΕΑΟ έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το όριο οφειλών αυξήθηκε για τη λήψη σύνταξης από 20.000 στις 30.000 ευρώ για αυτοασχολούμενους (π. ΕΤΑΑ) και από 6.000 στις 10.000 ευρώ για αγρότες (π. ΟΓΑ).

Η ρύθμιση, που αύξησε το ανώτατο όριο οφειλών από τις 20.000 στις 30.000 ευρώ για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες και από τις 6.000 στις 10.000 ευρώ για τους αγρότες, σχεδιάστηκε για να δώσει διέξοδο σε όσους είχαν συμπληρώσει τις ηλικιακές και ασφαλιστικές προϋποθέσεις, αλλά δεν μπορούσαν να λάβουν σύνταξη λόγω χρεών. Στην πράξη, όμως, η προοπτική άρσης του τραπεζικού απορρήτου και η σημαντική παρακράτηση από το μηνιαίο ποσό λειτουργούν αποτρεπτικά.

Η διαδικασία ξεκινά ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης. Ο ασφαλισμένος καλείται να δηλώσει το σύνολο των τραπεζικών του λογαριασμών και να συναινέσει στον έλεγχο καταθέσεων, τόσο ως προς το υπόλοιπο του προηγούμενου μήνα όσο και ως προς τον μέσο όρο του τελευταίου δωδεκαμήνου. Αν από τις διασταυρώσεις προκύψει ότι οι καταθέσεις υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα όρια –12.000 ευρώ γενικά ή 6.000 ευρώ για αγρότες– η αίτηση απορρίπτεται, ακόμη και αν πληρούνται όλες οι υπόλοιπες προϋποθέσεις.

Για όσους τελικά ενταχθούν, η σύνταξη δεν καταβάλλεται ολόκληρη από την αρχή. Το υπερβάλλον ποσό της οφειλής, δηλαδή εκείνο που ξεπερνά τα παλαιά όρια των 20.000 ή 6.000 ευρώ, συμψηφίζεται με το 60% της σύνταξης. Έτσι, για ένα διάστημα ο συνταξιούχος λαμβάνει μόλις το 40% του ποσού που του αναλογεί, έως ότου αποπληρωθεί αυτό το «επιπλέον» χρέος.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα ασφαλισμένου με συνολική οφειλή 30.000 ευρώ και δικαίωμα σε σύνταξη 1.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή, το μηνιαίο ποσό που καταβάλλεται ανέρχεται στα 400 ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 600 ευρώ παρακρατούνται κάθε μήνα μέχρι να εξοφληθούν τα 10.000 ευρώ που υπερβαίνουν το παλαιό όριο. Μόνο μετά τον μηδενισμό αυτού του ποσού ξεκινά η ρύθμιση του υπόλοιπου χρέους σε έως 60 δόσεις.

Στην πράξη, το πλαίσιο λειτουργεί ως ένας μηχανισμός «σταδιακής» συνταξιοδότησης, με σημαντικό όμως κόστος ρευστότητας για τον δικαιούχο. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί ασφαλισμένοι, αν και τυπικά πληρούν τα κριτήρια, αποφεύγουν να υποβάλουν αίτηση, φοβούμενοι ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις μηνιαίες παρακρατήσεις.

Σε γενικές γραμμές, για να γίνει δεκτή η αίτηση, θα πρέπει να συντρέχουν ταυτόχρονα ορισμένες βασικές προϋποθέσεις, οι οποίες αποτελούν και τα «φίλτρα» της ρύθμισης:

-ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει το 67ο έτος ή το 62ο με τουλάχιστον 40 έτη ασφάλισης,

-να έχει εξοφλήσει εισφορές που αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 20 έτη ή 6.000 ημέρες ασφάλισης,

-οι συνολικές οφειλές να μην υπερβαίνουν τις 30.000 ευρώ (ή τις 10.000 για αγρότες),

-οι τραπεζικές καταθέσεις να βρίσκονται εντός των προβλεπόμενων ορίων.

Αν οποιαδήποτε από τις παραπάνω προϋποθέσεις δεν πληρούται, ο φάκελος «κολλάει» και η αίτηση συνταξιοδότησης απορρίπτεται λόγω οφειλών. Έτσι, παρότι η ρύθμιση άνοιξε θεσμικά τον δρόμο για χιλιάδες εγκλωβισμένους ασφαλισμένους, η πραγματική της εμβέλεια αποδεικνύεται περιορισμένη. Για πολλούς, η επιλογή ανάμεσα σε μια σύνταξη με βαριά παρακράτηση και στη συνέχιση της αναμονής παραμένει δύσκολη. Για άλλους, όμως, αποτελεί τη μοναδική ρεαλιστική λύση προκειμένου να περάσουν, έστω και σταδιακά, από την ανασφάλεια στη συνταξιοδοτική κανονικότητα.

Διαβάστε επίσης

ΕΦΚΑ: Ποια σύνταξη «χτίζουν» οι ελεύθεροι επαγγελματίες – Tι επιλογές έχουν για τις εισφορές (πίνακες)

Σύνταξη: Ποιοι κατοχυρώνουν δικαίωμα με αίτηση έως το τέλος του 2025

Πώς μπορείτε να βγείτε νωρίτερα στη σύνταξη και με αύξηση έως 200 ευρώ εάν έχετε ένσημα στον ΟΓΑ (πίνακες)