Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει την εφαρμογή εναλλακτικών οικονομικών μέτρων, όπως κεφαλαιακούς ελέγχους και δασμούς, προκειμένου να διατηρήσει την πίεση στη Ρωσία, σε περίπτωση που η Ουγγαρία μπλοκάρει την επέκταση των υφιστάμενων κυρώσεων κατά της Μόσχας.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, οι Βρυξέλλες έχουν ήδη ενημερώσει τις εθνικές κυβερνήσεις για σχέδιο μεταφοράς του μεγαλύτερου μέρους των κυρώσεων, ύψους περίπου 200 δισ. ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, σε μια νέα νομική βάση που δεν θα απαιτεί ομοφωνία.

1

Το ενδεχόμενο αυτό έχει τεθεί στο τραπέζι λόγω της στάσης της Βουδαπέστης, που απειλεί με βέτο στην παράταση των οικονομικών κυρώσεων οι οποίες λήγουν στα τέλη Ιουλίου. Η ουγγρική κυβέρνηση υπό τον Βίκτορ Όρμπαν έχει επανειλημμένα αμφισβητήσει την αποτελεσματικότητα των μέτρων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, θέτοντας εμπόδια σε προηγούμενες αποφάσεις. Η νέα απειλή βέτο εγείρει τον κίνδυνο διάσπασης της ενιαίας στάσης των 27, την ώρα που η Ένωση επιδιώκει την ενίσχυση της διπλωματικής πίεσης προς το Κρεμλίνο για κατάπαυση του πυρός και ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προετοιμάσει εναλλακτικά σενάρια, στα οποία δεν θα απαιτείται ομοφωνία αλλά απλή πλειοψηφία των κρατών-μελών. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν αυστηρότερους ελέγχους στη ροή κεφαλαίων προς τη Ρωσία, καθώς και την επιβολή δασμών σε συγκεκριμένα ρωσικά προϊόντα. Αν και εξακολουθεί να προκρίνεται το “Σχέδιο Α” — δηλαδή η συνέχιση των κυρώσεων με ομοφωνία — οι συζητήσεις για νομικά παράθυρα έχουν ήδη ξεκινήσει.

Παλαιότερες προτάσεις περιελάμβαναν και την επιβολή διμερών περιορισμών από χώρες-κλειδιά, όπως το Βέλγιο, όπου βρίσκεται μεγάλο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Με αυτό τον τρόπο, κράτη-μέλη θα μπορούσαν να αποτρέψουν την επαναφορά αυτών των πόρων στη Ρωσία, ακόμα και αν η ΕΕ στο σύνολό της δεν κατάφερνε να συμφωνήσει.

Αξιοσημείωτο είναι ότι σε πρόσφατη συνεδρίαση των 27 πρεσβευτών της ΕΕ, η Ουγγαρία δεν προέβαλε ισχυρές αντιρρήσεις σε ένα νέο πακέτο κυρώσεων που αναμένεται να εγκριθεί. Το πακέτο αυτό — το 17ο στη σειρά — στοχεύει εταιρείες στην Κίνα και αλλού που βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμπτει τις κυρώσεις και εκτιμάται ότι θα επιβληθεί επίσημα τις επόμενες ημέρες.

Οι Βρυξέλλες δρομολογούν και νέα δέσμη νομοθετικών προτάσεων εντός Ιουνίου, που θα επιτρέπει στην ΕΕ να περιορίσει περαιτέρω τις ενεργειακές ροές από τη Ρωσία. Μεταξύ άλλων, εξετάζεται η απαγόρευση σύναψης νέων συμβολαίων για την αγορά ρωσικού φυσικού αερίου, με στόχο τη σταδιακή κατάργηση μέχρι το 2027. Η Επιτροπή έχει ξεκαθαρίσει πως τα μέτρα αυτά δεν θα παρουσιαστούν ως κυρώσεις, ωστόσο πολλά κράτη-μέλη ανησυχούν για τις πιθανές νομικές συνέπειες και ζητούν σαφείς διαβεβαιώσεις.

Επιπλέον, έχουν τεθεί στο τραπέζι προτάσεις για την επιβολή δασμών στο εμπλουτισμένο ουράνιο, στο πλαίσιο της στρατηγικής απεξάρτησης της ΕΕ από τη ρωσική ενέργεια. Η προσέγγιση αυτή δεν είναι πρωτοφανής: ήδη από τον Ιανουάριο η ΕΕ επέβαλε δασμούς στα ρωσικά και λευκορωσικά λιπάσματα, κίνηση που αναφέρεται ως παράδειγμα για τη μετατροπή παλαιών κυρώσεων σε εμπορικά μέτρα.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια πρόσφατης συνεδρίασης, αρκετοί διπλωμάτες εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με τη νομική αρτιότητα των νέων σχεδίων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρεται να απάντησε με έκπληξη, δηλώνοντας ότι «οι καλύτεροι νομικοί της» εργάζονται για να εξασφαλίσουν ότι οι επόμενες αποφάσεις θα είναι πλήρως συμβατές με το κοινοτικό και διεθνές δίκαιο.

Καθώς η ΕΕ βαδίζει προς ένα κρίσιμο καλοκαίρι γεωπολιτικών ανακατατάξεων, η ανάγκη για κοινή στάση απέναντι στη Ρωσία φαίνεται να δοκιμάζεται όχι μόνο από εξωτερικές πιέσεις, αλλά και από εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες.

 

Διαβάστε επίσης 

Ντόναλντ Τραμπ: Η διπλωματική φρενίτιδα και τα μεγάλα ρίσκα που προβάλλονται ως επιτυχίες

Κίνα: Εκστρατεία κατά της παράνομης εξαγωγής στρατηγικών ορυκτών 

Στο Βερολίνο ο Κ. Μητσοτάκης – Το μεταναστατευτικό στην ατζέντα της συνάντησης με τον Φρ. Μερτς