Πετρούλα Δαδιώτη: Βιοψία – Κοιτάζοντας στο μικροσκόπιο

Τι είναι η βιοψία;

Είναι η εξέταση στο μικροσκόπιο ενός ιστού ή ογκιδίου ή οργάνου που αφαιρείται για διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς και είναι μοναδικό υλικό. Η εξέταση είναι γνωστή ως «ιστολογική εξέταση».

Πώς γίνεται μια βιοψία;

Κατά τη βιοψία λαμβάνεται ένα μικρό ή μεγάλο τμήμα ιστού από ένα σημείο του σώματος. Η λήψη του δείγματος γίνεται με:

• ενδοσκόπηση κάποιων οργάνων (π.χ. γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση, βρογχοσκόπηση, κυστεοσκόπηση κ.ά.)
• χειρουργική επέμβαση, μικρή ή μεγάλη
• παρακέντηση με ειδική βελόνα (π.χ. υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση ή υπό αξονικό τομογράφο).

Ο ιατρός που εκτελεί την ιστολογική εξέταση ονομάζεται Παθολογοανατόμος· μπορεί να αναγνωρίζει τον παθολογικό ιστό και, μέσα από την σύνθεση των ευρημάτων, να καθορίζει την διάγνωση (καλοήθεια, κακοήθεια ή / και προκαρκινωματώδης αλλοίωση).

Πολύ συχνά, ο παθολογοανατόμος προσδιορίζει στοιχεία τα οποία σχετίζονται με την πρόγνωση και την πρόβλεψη θεραπευτικών χειρισμών. Δεν αναφέρεται μόνο στις κακοήθειες, αλλά και σε απλούστερες διαγνώσεις, όπως για παράδειγμα υπο-ομαδοποίηση μιας γαστρίτιδας, ηπατίτιδας, κολίτιδας κ.ά..

Τι είναι η ταχεία βιοψία;

Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, υπάρχει η δυνατότητα να διενεργηθεί η λεγόμενη ταχεία βιοψία. Οι Παθολογοανατόμοι είναι υποχρεωμένοι μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας να επεξεργαστούν το υλικό που παραλαμβάνουν από το χειρουργείο, ενώ οι ασθενείς βρίσκονται κάτω από την επίδραση γενικής αναισθησίας και να αποφασίσουν αν πρόκειται για καλοήθεια ή κακοήθεια. Στην απάντηση της ταχείας βιοψίας στηρίζεται ο χειρουργός για την επιλογή της χειρουργικής επέμβασης.

Πέραν της ταχείας βιοψίας, ο Παθολογοανατόμος διενεργεί βιοψία:

• Προεγχειρητικά, σε υλικό ανοιχτής μικρής διαγνωστικής επέμβασης ή μετά από παρακέντηση με ειδική βελόνα.
• Μετεγχειρητικά, με την επεξεργασία του παρασκευάσματος που θα παραλάβει, όπου πρέπει να αποδώσει την τελική σωστή διάγνωση που θα σηματοδοτήσει την ζωή των ασθενών.
• Οι Παθολογοανατόμοι συμβάλλουν στην εξέταση βιοψιών που λαμβάνονται από όργανα (π.χ. πνεύμονα, ήπαρ κ.α. ) με ύποπτη για μετάσταση εστία.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία, το χειρουργικό παρασκεύασμα τοποθετείται επάνω σε γυάλινα πλακάκια τα οποία βάφονται και στη συνέχεια εξετάζονται στο μικροσκόπιο.  Για την κατάλληλη επεξεργασία από την παραλαβή μέχρι το σωστό τελικό αποτέλεσμα, πλην των ιατρών, σημαντική είναι η συνεισφορά των συνεργατών του εργαστηρίου, τεχνολόγων, βιολόγων και των γραμματέων. Την  ευθύνη ωστόσο της ιστολογικής διάγνωσης και της σύνταξης της ιστολογικής έκθεσης την έχει ο /η Παθολογοανατόμος.

Παράλληλα, ο Παθολογοανατόμος έχει τη δυνατότητα να προσδιορίσει στον ιστό δείκτες όπως ογκογονίδια, ορμονικούς υποδοχείς, δείκτες κυτταρικού πολλαπλασιασμού κ.ά., που σχετίζονται με την πρόγνωση και τη βιολογική συμπεριφορά της αλλοίωσης και βοηθούν τον θεράποντα ιατρό να προσαρμόσει τη  θεραπευτική αγωγή στην κάθε περίπτωση.