Τριτογενές κάπνισμα: Τι είναι και πώς επηρεάζει την υγεία

Είναι ευρέως γνωστό ότι το ενεργητικό και το παθητικό κάπνισμα βλάπτουν σοβαρά την υγεία. Εντούτοις, ελάχιστοι είναι ενημερωμένοι για έναν τρίτο, αόρατο δυνητικό κίνδυνο: το τριτογενές κάπνισμα.

Ο όρος «τριτογενές κάπνισμα» ή «κάπνισμα από τρίτο χέρι» αναφέρεται στην εισπνοή του αόρατου τοξικού μίγματος που περιβάλλει τον καπνιστή και προσκολλάται στα μαλλιά του, στα ρούχα του και στα αντικείμενα που υπάρχουν στο χώρο που καπνίζει, όπως ο καναπές, τα χαλιά, οι κουρτίνες κ.α.

Το τοξικό αυτό μίγμα περιέχει βαρέα μέταλλα, καρκινογόνες ουσίες και ραδιενεργά στοιχεία, ικανά να μολύνουν τους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με αυτές τις επιφάνειες και κυρίως τα μικρά παιδιά, που ανυποψίαστα μπουσουλάνε στο πάτωμα  και κατόπιν βάζουν το χέρι τους στο στόμα. Εφόσον το μίγμα επικάθεται και δεν αιωρείται παραμένει ακόμα και αν ο χώρος αεριστεί.

«Τα υπολείμματα από καπνό τσιγάρου μπορούν να παραμείνουν σε αυτές τις επιφάνειες για χρόνια μετά το κάπνισμα και πολλοί ερευνητές ανησυχούν ότι μπορεί να είναι επιβλαβή για την υγεία των ανθρώπων. Οι χημικές ουσίες στη συνέχεια υφίστανται διαδικασία γήρανσης, η οποία αλλάζει τη χημική δομή τους. Ωστόσο, ο προσδιορισμός του κινδύνου από το τριτογενές κάπνισμα  είναι δύσκολος και τα δεδομένα σχετικά με τις συνέπειές του είναι ακόμη πολύ λίγα», αναφέρουν τα Κέντρα Θεραπείας Καρκίνου της Αμερικής.

Η έρευνα συνεχίζεται, όμως, σύμφωνα με τον πνευμονολόγο της Cleveland Clinic, Humberto Choi, MD υπάρχουν κάποια στοιχεία που είναι ήδη γνωστά:

Μπορεί να είναι υπεύθυνο για καρκίνο του πνεύμονα

Οι επιστημονες διερευνούν το τριτογενές κάπνισμα καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν κάποιες περίεργες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα.

“Έχει υπάρξει αυξημένο ενδιαφέρον  τον τελευταίο καιρό, επειδή βλέπουμε περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα που δεν σχετίζονται άμεσα με το ενεργητικό  ή το παθητικό κάπνισμα”, λέει ο Dr. Choi. “Επομένως, εξετάζουμε άλλες αιτίες για τον καρκίνο εκτός από την άμεση έκθεση στον καπνό”.

Μπορεί να βλάψει το DNA

Μελέτη διαπίστωσε ότι το τριτογενές κάπνισμα  μπορεί να προκαλέσει βλάβη και θραύσεις στο ανθρώπινο DNA. Οι ερευνητές εξέτασαν τα ανθρώπινα κύτταρα σε εργαστήριο και όχι σε πραγματικούς ανθρώπους. Εντούτοις,  ο Δρ Choi λέει ότι η βλάβη του DNA είναι ένας πραγματικός κίνδυνος και μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες για ασθένεια.

Το υπόλειμμα αντιδρούν με χημικές ουσίες της ατμόσφαιρας σχηματίζοντας καρκινογόνους παράγοντες

Με το κάπνισμα μέσα σε ένα δωμάτιο ή ένα αυτοκίνητο, τοξικά χημικά όπως η νικοτίνη προσκολλώνται στους τοίχους, τα ρούχα, τα ταπετσαρίες και άλλες επιφάνειες καθώς και το δέρμα. Τα αποτελέσματα μιας μελέτης, που δημοσιεύθηκε το 2010, διαπίστωσαν ότι όταν η νικοτίνη αντιδρά με το νιτρώδες οξύ που υπάρχει στον αέρα, σχηματίζει ενώσεις που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.

Τα παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο

“Νομίζω ότι τα παιδιά είναι τα πιο ευάλωτα στο τριτογενές κάπνισμα, λόγω έκθεσης σε επιφάνειες όπως το πάτωμα, τα ρούχα και άλλα αντικείμενα του σπιτιού”, λέει ο Dr. Choi.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα πολύ μικρά παιδιά που αγγίζουν συχνά αντικείμενα και στη συνέχεια βάζουν τα χέρια τους στο στόμα τους, αυξάνοντας την έκθεση τους στις τοξικές χημικές ουσίες.

Οι μη καπνιστές ενήλικες που ζουν με καπνιστές διατρέχουν, επίσης, πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για την έκθεση σε τριτογενές κάπνισμα.

Τα κατάλοιπα του καπνίσματος συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου στις περισσότερες επιφάνειες. Μπορεί να παραμείνουν για εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια. Είναι ανθεκτικά σε συνήθεις μεθόδους καθαρισμού και δεν μπορούν να απομακρυνθούν  από δωμάτια ή αυτοκίνητα με ανεμιστήρες ή ηλεκτρικές σκούπες», λέει ο Dr. Choi

Για το λόγο αυτό, μερικές φορές η μόνη λύση είναι η αντικατάσταση των χαλιών, το βάψιμο των τοίχων και / ή ο καθαρισμός των συστημάτων εξαερισμού. Είναι προφανές  ότι η πλήρης απαλλαγή από το τριτογενές κάπνισμα και η εξάλειψη του κινδύνου έκθεσης στις τοξικές ουσίες έχει υψηλό κόστος.

Ο Δρ Choi τονίζει ότι η καλύτερη λύση για τη διαχείριση των κινδύνων από το τριτογενές κάπνισμα είναι η διακοπή του καπνίσματος.

“Ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο έκθεσης είναι να έχετε ένα περιβάλλον χωρίς καπνό – ειδικά όπου ζείτε”, λέει και καταλήγει: “Αν καπνίζετε, μην καπνίζετε ποτέ μέσα στο σπίτι σας, γιατί ακόμα κι αν δεν μυρίζετε τον καπνό πια, αυτός είναι ακόμα εκεί”.