HIV: Χαμηλό ρεκόρ διαγνώσεων στην Ελλάδα – Ανησυχία για το φαινόμενο chemsex

O μικρότερος αριθμός νέων διαγνώσεων της HIV λοίμωξης κατά την τελευταία δεκαετία καταγράφεται στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (Ε.Ε.Μ.Α.Α). Την ίδια στιγμή, όμως, τα προβλήματα για τα μολυσμένα άτομα χρονίζουν, ενώ ανησυχία προκαλούν τα υψηλά ποσοστά του φαινομένου chemsex στη χώρα μας.

Στην Ελλάδα, ακολουθώντας μια σταθεροποιητική τάση την τελευταία τριετία (4,8-9,2 ανά 100.00 πληθυσμού), παρατηρήθηκε μετά από μια δεκαετία ο μικρότερος αριθμός νέων διαγνώσεων της HIV λοίμωξης (4,4 άτομα ανά 100.00 πληθυσμού). Η μείωση είναι ακόμα μεγαλύτερη (266 σε σχέση με 378-749 νέες διαγνώσεις την τελευταία δεκαετία), αν λάβουμε υπόψη μόνο τα άτομα ελληνικής προέλευσης.

Τρόπος μετάδοσης

Κυρίαρχος τρόπος μετάδοσης παραμένει η σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη μεταξύ ανδρών (ΑΣΑ) (41,9%), ενώ ακολουθεί η ετεροφυλοφιλική σεξουαλική επαφή (28,6%) και η χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (ΧΕΝ) (8,3%). Ανησυχητικό στοιχείο αποτελούν η αύξηση σε ετερεοφυλόφιλους και τα υψηλά ποσοστά (>50%) καθυστερημένης διάγνωσης της HIV λοίμωξης (CD4+Τ-λεμφοκύτταρα<350 cells/mm³).

Αν και ο αριθμός των νέων διαγνώσεων στους χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών (ΧΕΝ) έχει μειωθεί σημαντικά συγκριτικά με την περίοδο της επιδημίας του 2011-2013, ωστόσο δεν έχει προσεγγίσει τα προ της επιδημίας επίπεδα.

Το ποσοστό των νέων διαγνώσεων ατόμων αλλοδαπής εθνικότητας τείνει να αυξάνεται σταθερά μετά το 2015, φθάνοντας το 2019 το 43%, με άτομα κυρίως από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής και της Κεντρικής Ευρώπης.

Μετά από έναν χρόνο η διάγνωση

Σε μια πολυκεντρική μελέτη εκτιμήθηκε το διάστημα μεταξύ μετάδοσης του HIV και διάγνωσης στα 1,88 έτη για το σύνολο των ατόμων που ζουν με HIV, ενώ για το 28,7% εξ’ αυτών εκτιμήθηκε σε <1 έτος. Για τους ετεροφυλόφιλους εκτιμήθηκε στα 2,82 έτη, για τους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες 1,87 έτη και για τους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών 0,80 έτη. Οι ετεροφυλόφιλοι και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία διαγιγνώσκονται καθυστερημένα, ενώ ο χρόνος διάγνωσης για τους ΧΕΝ ήταν βραχύτερος, πιθανόν λόγω των παρεμβάσεων κατά τη διάρκεια της HIV επιδημίας μεταξύ των ΧΕΝ στην Αθήνα.

«Έκρηξη» του chemsex

Σε δυο διαφορετικές εργασίες Μονάδων Λοιμώξεων (Νοσοκομείο Λαϊκό, Π.Γ.Ν. «Αττικόν») καταγράφεται το νέο ανησυχητικό φαινόμενο των υψηλών ποσοστών χρήσης chemsex (χρήση ψυχοδραστικών ουσιών μεθαμφεταμίνης, μεφεδρόνης, GHB/GBL, κοκαΐνης και κεταμίνης με σκοπό το σεξ) και στην Ελλάδα μεταξύ οροθετικών ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ). Σημαντικός αριθμός ατόμων αναφέρει υψηλά ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών, εμφάνισης κάποιου σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος καθώς και αρνητικές επιπτώσεις στην εργασία, την οικογένεια/τους φίλους και τις σχέσεις, αλλά μόνο μικρός αριθμός αναζήτησε υπηρεσίες υποστήριξης.

Παράλληλα μελέτη από το Νοσοκομείο «Α. Συγγρός» δείχνει αύξηση των ΣΜΝ, και ιδιαίτερα της σύφιλης και της γονόρροιας, ένα διεθνές φαινόμενο που επιβεβαιώνει την εξελισσόμενη σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου στον πληθυσμό των HIV οροθετικών ατόμων.

Θεραπεία

Η μεγάλη αύξηση της πρόσβασης των ατόμων στην αντιρετροϊκή θεραπεία κατά τα τελευταία έτη, σε παγκόσμιο επίπεδο, είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των θανάτων παγκοσμίως και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Στην Ελλάδα, βάσει των ευρωπαϊκών και διεθνών κατευθυντηρίων οδηγιών, χορηγείται αντιρετροϊκή θεραπεία σε όλα τα άτομα με HIV λοίμωξη το ταχύτερο δυνατόν μετά τη διάγνωση. Η έγκαιρη χορήγησή της συνδέεται, σε ατομικό επίπεδο, με τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας της νόσου και, σε επίπεδο δημόσιας υγείας, με την ελάττωση της μεταδοτικότητας και την συνακόλουθη αναχαίτιση της επιδημίας.

Εντούτοις,  η έναρξη της αντιρετροϊκής αγωγής φαίνεται να οδηγεί σε πρώιμη επιδείνωση του καρδιαγγειακού κινδύνου λόγω αύξησης του σωματικού βάρους, της αρτηριακής πίεσης και της αορτικής σκληρίας ιδιαίτερα σε νεαρούς, μη καπνιστές ασθενείς με HIV λοίμωξη και σε υποκλινική δυσλειτουργία της αριστεράς κοιλίας της καρδιάς (Π.Γ.Ν. «Αττικόν», Γ.Ν.Α. «Λαϊκό»). Η ύπαρξη πολλαπλών συννοσηροτήτων και το μεγάλο φορτίο δισκίων, αποτελεί μείζον πρόβλημα και επιτείνει την ανάγκη χορήγησης απλούστερων αντιρετροϊκών σχημάτων με στόχο την επίτευξη βέλτιστης συμμόρφωσης (Ν.Ε.Ε.Σ.).

Το 2019, έλαβαν έγκριση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη καινούρια αντιρετροϊκά σκευάσματα, τα οποία αναμένεται να κυκλοφορήσουν και στη χώρα μας στο εγγύς μέλλον.

Νέες θεραπευτικές στρατηγικές και συνδυασμοί αντιρετροϊκών παρατεταμένης δράσης σε ενέσιμη μορφή αποτελούν ελκυστική προοπτική για το μέλλον της αντιρετροϊκής θεραπείας

Χρονίζουν τα προβλήματα

Πολλαπλές δυσκολίες στην διαχείριση των ατόμων με HIV έχουν εμφανισθεί τα τελευταία χρόνια και δυστυχώς δεν έχουν επιλυθεί, τονίζει η Η Ε.Ε.Μ.Α.Α .

Επί πέντε σχεδόν χρόνια, το ιικό φορτίο δεν διενεργείται ή διενεργείται με μεγάλη καθυστέρηση και συγχρόνως σπανίζουν οι απαντήσεις γονοτυπικής αντοχής, με αποτέλεσμα την πλημμελή εργαστηριακή παρακολούθηση των ατόμων με HIV λοίμωξη.

Συγχρόνως πολλές Μονάδες Λοιμώξεων, λόγω τραγικών ελλείψεων, υπολειτουργούν και προτίθενται να αναστείλουν την λειτουργία τους.

Επίσης σε αναμονή είναι η χορήγηση της Prep (προφυλακτικής αγωγής) η οποία διεθνώς έχει μειώσει σημαντικά τις μολύνσεις μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες.

Παρά την εξαιρετικά δυσχερή συγκυρία, η Ε.Ε.Μ.Α.Α διοργανώνει και φέτος το ετήσιο συνέδριο της με στόχο την ευαισθητοποίηση, έγκυρη ενημέρωση και συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και του ευρύτερου κοινού πάνω σε θέματα πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης της HIV λοίμωξης. Κύριο μήνυμα φέτος αποτελεί το «Ευ ζην με ή χωρίς τον HIV», που επισημαίνει από την μία τα επιτεύγματα της ιατρικής που αποσκοπούν στην διασφάλιση μιας καλής ποιότητας ζωής στα άτομα που ζουν με τον HIV και από την άλλη την ανάγκη για εντατικά προγράμματα μείωσης των νέων μολύνσεων.