Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Η απίστευτη ιστορία του ιερωμένου, που έδιωξε τον Φίλη

Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος δεν παρακολούθησε την Δευτέρα το μεσημέρι, την παράδοση του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων από τον κ. Νίκο Φίλη, με τον τελευταίο να είναι ο μεγάλος χαμένος στην διαμάχη που είχε ανοίξει με την Εκκλησία.

Ο φωτογραφικός φακός αποτύπωσε πίσω από τον αριστερό πολιτικό έναν ιερωμένο να παρακολουθεί στωικά την διαδικασία της αποκαθήλωσης Φίλη, ο οποίος άφησε τα καρφιά του, παραδίδοντας το υπουργείο.

Όπως σημείωναν γνώστες της υπόθεσης, το Βατερλό του Φίλη ήταν ταυτόχρονα και μια κατά κράτος νίκη του Ιερώνυμου, ενός ανθρώπου που δεν έχει μάθει να χάνει εύκολα, κάτι που θυμούνται πολύ καλά, αυτοί που τον γνώρισαν από μικρό παιδί, όταν λεγόταν Γιάννης και έτρεχε στις αλάνες παίζοντας μπάλα…

Σε μια τέτοια αλάνα στα Οινόφυτα ο ήλιος έβραζε κανονικά εκείνο το μεσημέρι του καλοκαιριού και όλοι οι ενήλικες κοίταζαν να δροσιστούν όπως μπορούσαν.

Το έτος 1948 είχε βρει το μικρό χωριό με τα φτωχικά σπίτια παραδομένο στην μιζέρια μιας Ελλάδας, που προσπαθούσε να συνέρθει από την κατοχή και τον εμφύλιο σπαραγμό. Αυτά όμως ήταν πράγματα που δεν απασχολούσαν καθόλου μια «συμμορία» από μπόμπιρες, οι οποίοι ιδροκοπούσαν τρέχοντας σε μια αλάνα εκείνο το μεσημέρι.

Την ώρα που οι γονείς τους έχουν ξαπλώσει μετά το φαγητό, οι πιτσιρικάδες έχουν εφοδιαστεί με ξύλινα μπαστούνια, τα οποία έχουν επεξεργαστεί όπως–όπως έτσι ώστε να είναι κάπως λειτουργικά και τρέχουν όλοι αλαφιασμένοι πίσω από ένα τσακισμένο κουκουνάρι.

Ξεχωρίζει ο «Γιαννάκης» ο Λιάπης. Είναι καλός σε αυτό το παιχνίδι καθώς με το δικό του μπαστούνι ρίχνει τις δυνατότερες μπαλιές στέλνοντας το κουκουνάρι μέτρα μακριά.

Κάπως έτσι συγγενείς, φίλοι και συμμαθητές στα Οινόφυτα θυμούνται τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Να τρέχει με κοντά παντελονάκια και λασπωμένα γόνατα. Τότε, όλοι τον φώναζαν «Γιαννάκη», αγνοώντας ότι το συγκεκριμένο αγόρι με τις άριστες σχολικές επιδόσεις ήταν προορισμένο για τα «μεγάλα».

Θα το μάθαιναν μερικές δεκαετίες αργότερα… 

Γέλια στο χαμόσπιτο

Η 10η Μαρτίου του 1938 ήταν άλλη μια συνηθισμένη μέρα δουλειάς στα χωράφια για τον Τάσο Λιάπη, όταν τον ειδοποίησαν ότι η γυναίκα του Δήμητρα γεννάει το πρώτο τους παιδί.

Μαζεύει όπως-όπως τα ζωντανά του και τρέχει για να προλάβει τα γεννητούρια, παρακαλώντας από μέσα του τον Θεό να είναι αγόρι.

Ο Θεός δεν θα του χαλάσει το χατίρι και στα φτωχικά Οινόφυτα μέσα «σε ένα ασβεστωμένο χαμόσπιτο με καλοβαλμένα κεραμίδια σε μια εποχή που δεν είχαμε ούτε ηλεκτρικό ρεύμα» όπως θυμάται η Ευσταθία Λιάπη, θα μπουσουλάει γελώντας λίγους μήνες αργότερα ο μικρός Γιαννάκης.

Η εξαδέλφη του Ιερώνυμου που τον φύλαγε όταν η μητέρα του έλειπε για δουλειά τον χαρακτήρισε σαν «ένα ήσυχο παιδί που κοίταζε το διάβασμά του και όχι τις παλιοπαρέες».

Είναι ο πρωτότοκος γιος μιας φτωχής οικογένειας που οι γονείς προσπαθούν να μην λείψει τίποτα από τα παιδιά της. Ο πατέρας του, ο κυρ Τάσος όπως τον φώναζαν, βοσκός και αγρότης, δουλεύει νύχτα μέρα, πότε στα πρόβατα και πότε στα σιτοχώραφα.

Η μητέρα του, η κυρα Δήμητρα, είναι μια καλή νοικοκυρά όπως άλλωστε οι περισσότερες γυναίκες εκείνης της εποχής.

Όταν οι γονείς του βαφτίζουν τον μικρό το χωριό ξέρει ήδη το όνομα.

Το Ιωάννης πάντως, όπως λέγανε τον παππού του αλλά και τον πρόγονό του τον Καπετάν–Γιάννη που ήταν οπλαρχηγός στην επανάσταση του 1821, θα αντικατασταθεί πολύ γρήγορα από το Γιαννάκης.

Ο ξεχωριστός

Φάνηκε από το Δημοτικό ότι ο πιτσιρικάς ήταν ξεχωριστός, τότε που έτρεχε να δανειστεί βιβλία από τους μεγαλύτερους μαθητές για να διαβάσει. Η σχέση του με την εκκλησία είναι στενή, όπως και η συνεχής παρουσία του στα ακμάζοντα τότε κατηχητικά σχολεία, έβρισκε όμως πάντα χρόνο για παιχνίδι ή για να περιποιηθεί τους κήπους των σπιτιών, αφού τα λουλούδια αποτελούσαν την αγαπημένη του ασχολία .

Μετά από λίγα χρόνια ο Γιαννάκης απέκτησε και έναν αδελφό, τον Αλέκο, τον οποίο είχε πάντα υπό την προστασία του, σε μια δεμένη οικογένεια που παρά τις δύσκολες εποχές ήταν πάντα ενωμένη.

Ο πατέρας τους, άνθρωπος που έστυβε την πέτρα προσπαθούσε να μάθει στα παιδιά του πως για να αποκτήσουν οτιδήποτε στην ζωή τους πρέπει να μοχθήσουν σκληρά.

«Σκληρό και δίκαιο» τον θυμάται ο ανιψιός του, κ. Γιάννης Νίκας «είχε όμως μεγάλη αδυναμία στα παιδιά του».

Τον χειμώνα του 1943 στην περίοδο της Κατοχής, σύμφωνα με την ιστορία που ακούγεται δεκαετίες στα Οινόφυτα, θέλει τον κυρ Τάσο να βγαίνει στην πλατεία του χωριού, εκεί που οι Γερμανοί είχαν μαζέψει καμία δεκαριά αντάρτες για να τους εκτελέσουν.

Αδιαφορώντας για τα προτεταμένα τουφέκια κερνούσε τους  μελλοθάνατους κρασί και μέχρι σήμερα ο πατέρας του σημερινού Αρχιεπισκόπου θεωρείται κάτι σαν ήρωας του χωριού.

Οινόφυτα-Χαλκίδα-Αθήνα

Τα άριστα και οι έπαινοι για τις σχολικές επιδόσεις του νεαρού Λιάπη γίνονται πλέον συνήθεια στην οικογένεια, χρόνο με το χρόνο, όπως και η παρουσία του κάθε Κυριακή στην εκκλησία.

Τα δύο αδέρφια δίνουν ανελλιπώς το παρόν σε εσπερινούς, λειτουργίες και λαμπρές θρησκευτικές εορτές με την μητέρα τους να τους προτρέπει να παρακολουθούν ανελλιπώς το κατηχητικό και να κάνουν την προσευχή τους πριν από κάθε δείπνο.    

Ο Γιαννάκης Λιάπης έχει πλέον μπει στην εφηβεία και με βιβλία στη μασχάλη αποτραβιέται στην εξοχή για διάβασμα, την ώρα που οι φίλοι του αρχίζουν να φλερτάρουν δειλά και να ζουν τα πρώτα εφηβικά σκιρτήματα. Αυτός όμως είναι διαφορετικός.

Το παιδί που τελειώνοντας το δημοτικό στα Οινόφυτα, αναγκαζόταν να διανύει αρκετά χιλιόμετρα ως τη Χαλκίδα όπου υπήρχε το μοναδικό γυμνάσιο της περιοχής, αρίστευσε και από εκεί.

Σκοπός της ζωής του πλέον είχε γίνει η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, όμως στο κατηχητικό όπου με ευλάβεια εξακολουθούσε να παρακολουθεί είχε την τύχη ή την ευλογία όπως λένε φίλοι του να γνωρίσει τον μετέπειτα πνευματικό του πατέρα, τον τότε Μητροπολίτη Θηβών και Λιβαδειάς Νικόδημο. Ο τελευταίος τον «έσπρωξε» στον μαγικό κόσμο της αρχαιολογίας, και το όνειρο του Γιαννάκη τελικά γίνεται πραγματικότητα όταν εισέρχεται στο Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η γνωριμία με τον Χριστόδουλο και οι αναστηλώσεις

Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του δεν θα χάσει την ευκαιρία να σπουδάσει και στην Θεολογική σχολή Αθηνών. Μια μέρα η μοίρα και τα περίεργα παιχνίδια που παίζει στην ζωή των ανθρώπων θα του φέρει στον δρόμο τον νεαρό Χρήστο Παρασκευαϊδη, φοιτητή τότε της Νομικής και μέλος της περίφημης «Χρυσοπηγής».

Κανείς από τους δύο τότε δεν μπορούσε τότε να φανταστεί ότι σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, θα διασταύρωναν τα ξίφη τους για τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο και το θέμα των ταυτοτήτων, με τον Χριστόδουλο να κερδίζει την παρτίδα.      

Τότε η όποια αντιπαλότητα περιοριζόταν στις επιδόσεις των δύο νεαρών και εκεί ο σημερινός προκαθήμενος της Ελλαδικής εκκλησίας δεν είχε αντίπαλο. 

Βγαίνοντας πρώτος σε πανελλαδική κλίμακα από όλους τους φοιτητές, θα λάβει υποτροφία από το Ίδρυμα Κοινωνικών Υποτροφιών στις βυζαντινές σπουδές και θα ξενιτευτεί στο Γκρατς της Αυστρίας ενώ θα ολοκληρώσει τις σπουδές του στα πανεπιστήμια του Ρέγκενσμπουργκ και του Μονάχου της Γερμανίας.

Έχοντας ήδη ένα πλούσιο ακαδημαϊκό βιογραφικό ο γοητευτικός καθηγητής δεν θα δυσκολευτεί καθόλου να βρει δουλειά, ενώ παράλληλα δεν εγκαταλείπει τις αγαπημένες του πανεπιστημιακές αίθουσες.

Ως πανεπιστημιακός βοηθός στο πλευρό του μυθικού καθηγητή Αναστάσιου Ορλάνδου στην Αρχαιολογική Εταιρεία Αθηνών ο καθηγητής πλέον Γιάννης Λιάπης παθιάζεται ακόμα πιο πολύ με τα αρχαία.

Ο προϊστάμενός του ήταν ο αρχιτέκτονας και ο αρχαιολόγος που συνέβαλε τα μέγιστα στον τομέα των κλασσικών, των  βυζαντινών και μεταβυζαντινών σπουδών στην Ελλάδα. Ήταν επιπλέον ο δημιουργός  διάσημων ναών όπως αυτός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στο Κολωνάκι και του Αγίου Βασιλείου στην οδό Μετσόβου στην Αθήνα.

Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος είχε την ευκαιρία να πάρει μέρος σε πολυάριθμες ανασκαφές, έρευνες και αναστηλώσεις όπως αυτές των Προπυλαίων και του Παρθενώνα. 

Ο καλοντυμένος καθηγητής που έγινε διάκονος

Όλα αυτά τα χρόνια η σχέση του με την εκκλησία γίνεται όλο και πιο δυνατή και το 1966 αρχίζει να σκέφτεται σοβαρά το ενδεχόμενο να ενταχθεί στον κλήρο. Είναι πλέον 29 χρονών.

Το οικογενειακό του περιβάλλον δεν προβάλλει καμία αντίρρηση όταν ο μεγάλος γιος φέρνει το θέμα για συζήτηση την στιγμή που είναι καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης στη Λεόντειο Σχολή της Νέας Σμύρνης.

Οι μαθητές του ανάμεσά τους και ο Παύλος Τσίμας είναι τότε νιάτα που βράζουν και όταν ο καινούριος καθηγητής περνάει την είσοδο της τάξης τον περιμένουν στη γωνία.

Ο καλοντυμένος φιλόλογος με τις μοντέρνες ιδέες και το ανοιχτό μυαλό τους κερδίζει σχεδόν από την πρώτη στιγμή, αφού βαδίζει κόντρα στον συντηρητισμό των δασκάλων της εποχής.

Διδάσκει την πρώτη χρονιά ιστορία και την δεύτερη Αρχαία και Νέα Ελληνικά, ενώ δεν διστάζει να μιλάει μαζί τους ακόμα και για απαγορευμένα θέματα στην συντηρητική ελληνική κοινωνία.

Γι’ αυτό όταν στο τέλος της σχολικής χρονιάς τους ανακοινώνει ότι επέλεξε την ζωή του κληρικού, οι μαθητές του σοκάρονται.

Ο δάσκαλός τους, ο κύριος Λιάπης και μετέπειτα Ιερώνυμος, δεν τους είχε ποτέ «προειδοποιήσει» για μια τέτοια απόφαση, κάτι όμως που δεν εξέπληξε αυτούς που τον γνώριζαν από παιδί. «Είχε πάντα μια τάση προς την εκκλησία» θα αναφέρει ο ξάδελφος του, κ. Γιάννης Νίκας και θα προσθέσει ότι  «από μικρός περνούσε πολλές ώρες στο ναό, του άρεσαν οι ψαλμωδίες και διάβαζε βίους Αγίων».    

Στις 3 Δεκεμβρίου του 1967 σε μια ασφυκτικά γεμάτη εκκλησία της Θήβας ο Γιάννης Λιάπης χειροτονείται διάκονος με το όνομα Ιερώνυμος. Εκτός από τους δικούς του ανθρώπους, κοντά του είναι και τα «άγρια νιάτα» της Λεόντιου, οι μαθητές του, κάποιοι από τους οποίους δεν είχαν πατήσει ποτέ σε εκκλησία.

Τέσσερις μέρες αργότερα χρίζεται πρεσβύτερος και αρχιμανδρίτης στην Λιβαδειά και ξεκινάει την διαδρομή του μέσα στους κόλπους της εκκλησίας, η οποία θα τον φέρει κάποια στιγμή στα όριά του.

Ο μητροπολίτης που έβοσκε πρόβατα!      

Η ανοιξιάτικη νύχτα στην Μονή του Οσίου Λουκά έφερνε αρώματα λουλουδιών και η γαλήνη της φύσης που «κοιμόταν» ήταν το καλύτερο ηρεμιστικό για τον Μητροπολίτη Θηβών πλέον Ιερώνυμο.              

Είχαν περάσει δεκατέσσερα χρόνια και τέσσερα αξιώματα για να επιστρέψει σαν Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας στον τόπο του.

Στην σιγαλιά της νύχτας μπορεί και να σκεφτόταν τι θα του ξημέρωνε όχι την επόμενη μέρα αλλά τα επόμενα χρόνια, χωρίς πάντως να φαντάζεται τον πόλεμο που θα άρχιζε όταν τα «αδέρφια» του διαπίστωσαν ότι μπορεί να κέρδιζε τον αρχιεπισκοπικό θρόνο.

Το πρωινό της επόμενης μέρας πάντως ασχολήθηκε με πολύ πιο γήινα πράγματα, βγάζοντας τα πρόβατα της μονής για βοσκή και μετά για το καθιερωμένο άρμεγμα.

Ηταν κάτι που το έκανε χρόνια και δεν το σταμάτησε ακόμα και όταν έγινε μητροπολίτης «τώρα όμως μάλλον δεν θα τον ξαναδούμε να ασχολείται με τα πρόβατα» έλεγε συνεργάτης του λίγες ώρες μετά την εκλογή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Στις 6 Φεβρουαρίου του 2008.

«Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα του λείψει» συμπλήρωσε, μόνο που ακόμα και αυτός δεν ήταν τελείως σίγουρος, αφού ο νέος προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας, ήταν πάντα άνθρωπος που λειτουργούσε με ανοιχτό μυαλό και δεν είχε «κολλήματα».

«Απλά τώρα πρέπει να προσέχει περισσότερο, γιατί κάποιες αγαπημένες συνήθειες, που πριν από λίγες εβδομάδες δεν ένοιαζαν κανένα, τώρα νοιάζουν σίγουρα τις τηλεοπτικές κάμερες» τόνιζε ένας συγχωριανός του.                

Τα ΜΜΕ πάντως νοιάστηκαν ιδιαίτερα για τον σημερινό αρχιεπίσκοπο δεκαοχτώ χρόνια πριν, όταν ο Ιερώνυμος βρέθηκε στην δίνη του κυκλώνα κατηγορούμενος για οικονομικό σκάνδαλο σαράντα εκατομμυρίων ευρώ.       

Η ιερή συνωμοσία και η «Χρυσοπηγή»

Το καλοκαίρι του 1997 δεν ήταν θερμό μόνο σε μίνι-καύσωνες, ήταν κυριολεκτικά «καυτό» για την Εκκλησία της Ελλάδας. Η θητεία του μακαριστού Σεραφείμ μέτραγε μήνες και το παρασκήνιο της διαδοχής είχε ήδη στηθεί.

Επικρατέστεροι διάδοχοι οι δυο παλιοί φοιτητές Ιερώνυμος και Χριστόδουλος, αμφότεροι μητροπολίτες που είχαν όμως μια τεράστια διαφορά.

Ο Ιερώνυμος «έπαιζε» μόνος του, ενώ ο Δημητριάδος Χριστόδουλος, πνευματικό παιδί της «Χρυσοπηγής» είχε την στήριξη της παντοδύναμης τότε οργάνωσης.

Τον Ιούλιο ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος επιτίθεται στον Ιερώνυμο μέσω επιστολής κατηγορώντας τον για κακοδιαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Μόνος απέναντι στους άλλους ο 49χρονος μητροπολίτης αρνείται τα όσα του προσάπτουν την στιγμή που τα δημοσιεύματα πέφτουν σαν βροχή.

Η ιερή συνωμοσία σέρνεται μέχρι τις 28 Απριλίου του 1998, την ημέρα εκλογής του νέου αρχιεπισκόπου, όταν ο Ιερώνυμος κοντράρεται με τον Χριστόδουλο κουβαλώντας το στίγμα του ενόχου που του έχουν φορτώσει κάποια  από τα «αδέρφια» του.

Καμιά από τις κατηγορίες δεν έχει αποδειχτεί, αλλά το στίγμα ήταν αρκετό για τον τότε Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας.                         

Στην πρώτη ψηφοφορία θα πάρει μόλις 21 ψήφους, στην δεύτερη 25 και στην τρίτη 20, ενώ ο Χριστόδουλος παίρνει 49 και μαζί τον αρχιεπισκοπικό θρόνο.

«Απογοητεύτηκα» θα δηλώσει έξι μήνες μετά από εκείνη την ημέρα όταν παραχωρεί μια από τις σπανιότατες συνεντεύξεις του. «Διαπίστωσα για μια ακόμη φορά ότι οι κοσμικές μεθοδεύσεις ωχριούν μπροστά στις εκκλησιαστικές».

Τα ιερά άπλυτα, ο Γιοσάκης και το ποίμνιο!   

Ο Ιερώνυμος θα δικαιωθεί κατόπιν εορτής και όταν εφτά χρόνια αργότερα θα ξεσπάσει σκάνδαλο με τον Γιοσάκη αρχικά και τον Βαβύλη αργότερα θα μιλήσει ανοίγοντας εμφύλιο πόλεμο με τον Χριστόδουλο.

Ο Θηβών και Λεβαδείας υποστηρίζει ότι λίγο πριν τις εκλογή του ’98 δέχτηκε επίσκεψη από τον Ιάκωβο Γιοσάκη που συνοδευόταν από έναν δικαστικό και ένα πολιτικό. Ο Γιοσάκης σύμφωνα με τα όσα δήλωνε τότε ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος του ζήτησε πιεστικά να μην είναι υποψήφιος.

Ο Χριστόδουλος περνάει στην αντεπίθεση κατηγορώντας τον Ιερώνυμο ότι είχε σχέσεις με τον διαβόητο αρχιμανδρίτη σε μια διαμάχη με συνέχειες.

Ο Ιερώνυμος ήταν αντίθετος στο θέμα των ταυτοτήτων και τα συλλαλητήρια αλλά και στην διαμάχη του μακαριστού Χριστόδουλου με το Φανάρι.         

Στις δύσκολες στιγμές που πέρασε όταν κατηγορήθηκε πάντως, είχε πάντα δίπλα του τους πιστούς της Μητρόπολής του, παλιούς φίλους και συμμαθητές που έγιναν ενορίτες του.

Γι’ αυτούς αποτελούσε και αποτελεί «τον δεσπότη και τον πνευματικό καθοδηγητή μας». Οι περισσότεροι στέλνουν τα παιδιά τους στα κατηχητικά και τα οικοτροφεία που θα ιδρύσει.

Ένα από αυτά τα παιδιά που φοίτησαν σε αυτά είναι και ο πρώην δήμαρχος Οινοφύτων,ο κ. Γιώργος Θεοδωρόπουλος ο οποίος εξομολογείται πως «την δεκαετία του ‘70 μαζί με άλλα παιδιά από μικρά χωριά της Βοιωτίας φιλοξενηθήκαμε για πολλά χρόνια στο οικοτροφείο της Λιβαδειάς ο Όσιος Λουκάς και έτσι καταφέραμε και τελειώσαμε το γυμνάσιο». Πρόκειται για ένα από τα πολλά έργα του Ιερώνυμου που ποτέ δεν έλειψε από το πλάι των νέων ανθρώπων ενώ όπως έλεγε ο πρώην δήμαρχος «μας βοήθησε οικονομικά για να σπουδάσουμε αλλά και να στήσουμε τις οικογένειές μας, να σταδιοδρομήσουμε».

Εκτός από το οικοτροφείο γνωστές είναι και οι κατασκηνώσεις στον Παρνασσό που φιλοξενούνται παιδιά από όλη την Ελλάδα αλλά και ορφανά από τις χώρες των Βαλκανίων. Φρόντισε όμως και για την τρίτη ηλικία αφού το γηροκομείο της Λιβαδειάς που ίδρυσε είναι ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης.    

Ο αθόρυβος Αρχιεπίσκοιπος

Ο νεαρός που κοίταζε στα μάτια τον Ιερώνυμο, ήξερε ότι δεν είχε να κάνει με έναν συνηθισμένο παπά. Γι’ αυτόν που μέτραγε πέντε χρόνια μέσα στον κόσμο των ουσιών, ο παπάς που είχε απέναντί του ήταν διαφορετικός.

Δεν τον μάλωνε και δεν του έκανε κατήχηση για τα ναρκωτικά, απλά τον ρωτούσε με ήρεμο βλέμμα γιατί το κάνει και τι αναζητάει να βρει.

Δεν ήταν ο μόνος. Ήταν ένας από τους 30 με 35 χρήστες που μαζευόντουσαν τρεις φορές την εβδομάδα στην Μητρόπολη, με έξοδα της οποίας κατέβαιναν στην Αθήνα και στα κέντρα απεξάρτησης.

Ο ίδιος δεν έλεγε τίποτα από όσα έκανε για τους πιστούς του που είχαν πραγματική ανάγκη. Έβγαινε για μια βόλτα όταν ήξερε ότι φτωχές οικογένειες με άρρωστους ανθρώπους έλειπαν από το σπίτι, άφηνε διακριτικά ένα φάκελο με λεφτά κάτω από την πόρτα και έφευγε, όσο αθόρυβα έφτανε.

Λίγα εικοσιτετράωρα μετά την εκλογή του, πήγε να δει την πρώην υπουργό παιδείας κ. Μαριέττα Γιαννάκου στο Ερρίκος Ντυνάν, χωρίς να γνωστοποιήσει σε κανέναν την επίσκεψη.

Συνοδευόταν μόνο από τον οδηγό και προσωπικό του φρουρό, τον Βλάση και μπήκε στο νοσοκομείο από την πίσω πόρτα και όχι την κύρια είσοδο.

Για κάμερες και δημοσιογράφους, ούτε λόγος φυσικά, αφού οι τελευταίοι το έμαθαν την επόμενη ημέρα, κι’ αυτό επειδή είδαν τον Αρχιεπίσκοπο κάποιοι νοσηλευτές και γιατροί.

Η απάντησή του όταν του τηλεφώνησαν έκπληκτοι συνεργάτες του από την Αρχιεπισκοπή ήταν ότι «η επίσκεψη σε έναν ασθενή δεν είναι είδηση».

Εμμένοντας σε έναν δρόμο που τον οδήγησε στα 70 του χρόνια στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, ο άνθρωπος που κόντεψε να λυγίσει όταν δεχόταν ομαδικά πυρά, παραμένει πάνω απ’ όλα όπως τον χαρακτήρισε άνθρωπος που τον γνωρίζει πολλά χρόνια ένας εκλεπτυσμένος Αρβανίτης, ξεροκέφαλος, επίμονος όταν θέλει να καταφέρει κάτι και με αξιόλογους κληρικούς στο πλευρό του.

Όπως είχε πει ο ίδιος άλλωστε «όταν λειτουργούμε δεν παίζουμε θέατρο, ούτε φοράμε τα ρούχα μας τα χρυσά για να κάνουμε επανάσταση…».