Αστικά αναπλαστικά έργα: Το νέο πρόσωπο των πόλεων

Οι ελληνικές πόλεις βρίσκονται μπροστά σε μια από τις μεγαλύτερες μεταμορφώσεις της σύγχρονης ιστορίας τους. Η εποχή των μεγάλων αστικών αναπλάσεων έχει ξεκινήσει, φέρνοντας μαζί της νέες χρήσεις γης, πράσινους χώρους, υπερσύγχρονες υποδομές και μια διαφορετική φιλοσοφία διαβίωσης. Το Ελληνικό, η Πυρκαλ και η Διπλή Ανάπλαση στον Βοτανικό αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα έργων που αλλάζουν τον χάρτη της πρωτεύουσας και δημιουργούν μια νέα σχέση των κατοίκων με τον αστικό χώρο.

Ελληνικό: Η πρώτη «έξυπνη πόλη» της Ελλάδας

Στην καρδιά της αθηναϊκής ριβιέρας, στο πρώην αεροδρόμιο, υλοποιείται το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη. Από το 2027, οι πρώτοι κάτοικοι θα αρχίσουν να εγκαθίστανται στο Ελληνικό, με τα νέα οικιστικά συγκροτήματα να προσελκύουν οικογένειες και επενδυτές. Το project έχει σχεδιαστεί ως η πρώτη «πράσινη και έξυπνη πόλη των 15 λεπτών» στην Ελλάδα, προσφέροντας όλες τις καθημερινές λειτουργίες σε απόσταση λίγων λεπτών με τα πόδια ή το ποδήλατο.

Συνολικά, περίπου 8.000 κατοικίες θα φιλοξενήσουν περισσότερους από 25.000 κατοίκους έως το 2037, όταν θα ολοκληρωθεί και η δεύτερη φάση της ανάπτυξης. Ο προϋπολογισμός ξεπερνά τα 8 δισ. ευρώ, ενώ το 1/3 της συνολικής έκτασης θα καλύπτεται από το μητροπολιτικό πάρκο των 22 στρεμμάτων – ένα τεράστιο πνεύμονα πρασίνου, 14 φορές μεγαλύτερο από τον Εθνικό Κήπο.

Παράλληλα, δύο εμπορικοί πόλοι, το Ellinikon Mall και το Riviera Galleria, θα αναβαθμίσουν την εμπορική δραστηριότητα της περιοχής, ενισχύοντας την τοπική οικονομία. Για να ανοίξει ο δρόμος της ανάπλασης χρειάστηκε η κατεδάφιση περίπου 300 κτιρίων, από τα συνολικά 425 που βρίσκονταν εντός της έκτασης. Σήμερα, πάνω από 40 γερανοί εργάζονται καθημερινά για να σηκώσουν τη νέα πόλη που θα αποτελέσει πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης για ολόκληρη την Ευρώπη.

Πυρκάλ: Η νέα γειτονιά των υπουργείων

Λίγο βορειότερο, στον Υμηττό, το πρώην εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ μετατρέπεται σε διοικητικό και πολιτιστικό πάρκο. Το masterplan προβλέπει ότι στην έκταση θα συγκεντρωθούν εννέα υπουργεία, δημιουργώντας μια νέα γειτονιά για την κεντρική διοίκηση. Η συνολική δόμηση θα αγγίξει τα 145.800 τ.μ., με το μεγαλύτερο μέρος, 128.500 τ.μ., να καλύπτεται από τα υπουργικά γραφεία. Παράλληλα, 24 διατηρητέα κτίρια θα ανακαινιστούν και θα αποκτήσουν νέες χρήσεις, από πολιτιστικούς χώρους μέχρι σημεία αναψυχής.

Το σχέδιο δεν στερείται προκλήσεων. Η έκταση των περίπου 77 στρεμμάτων που θα φιλοξενήσει τις νέες υπηρεσίες, θα παραχωρήσει το 40% της ως εισφορά σε γη για κοινόχρηστους χώρους, ενισχύοντας το αποτύπωμα πρασίνου. Ωστόσο, το έργο έχει ήδη συναντήσει αντιδράσεις. Παρά τις αντιστάσεις, η προοπτική συγκέντρωσης υπουργείων σε έναν ενιαίο χώρο υπόσχεται εξοικονόμηση πόρων, καλύτερη λειτουργία των υπηρεσιών και ανάδειξη του ιστορικού βιομηχανικού τοπίου μέσα από την επανάχρηση κτιρίων-μνημείων. Το έργο όμως δύσκολα θα παραδοθεί εντός του αρχικού χρονοδιαγράμματος του 2026, καθώς οι καθυστερήσεις είναι ήδη εμφανείς.

Διπλή Ανάπλαση: Η επιστροφή του Βοτανικού στο προσκήνιο

Η τρίτη μεγάλη παρέμβαση αφορά τη Διπλή Ανάπλαση στον Βοτανικό, ένα σχέδιο που φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά την εικόνα της δυτικής Αθήνας. Το έργο, που συνδέεται με τη μεταφορά του γηπέδου του Παναθηναϊκού, εγκρίθηκε πρόσφατα για χρηματοδότηση, με 115 εκατ. ευρώ να έχουν εξασφαλιστεί για την κατασκευή του νέου υπερσύγχρονου σταδίου.

Το γήπεδο στον Βοτανικό, χωρητικότητας 38.500 θέσεων, θα είναι διεθνών προδιαγραφών FIFA και UEFA, με σουίτες, εμπορικά καταστήματα και σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις. Όμως η πραγματική υπεραξία του έργου δεν περιορίζεται στην αθλητική υποδομή. Το σχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία του μεγαλύτερου αστικού πάρκου της Αθήνας τα τελευταία 100 χρόνια: 215 στρέμματα πρασίνου σε συνολική έκταση 260 στρεμμάτων, με χιλιάδες δέντρα, θάμνους, χλοοτάπητα, κήπους βροχής και μια τεχνητή λίμνη.

Με αυτόν τον τρόπο, η περιοχή που για δεκαετίες παρέμενε βιομηχανικό κουφάρι μετατρέπεται σε «πνεύμονα» ζωής, με χώρους αναψυχής, πολιτισμού και άθλησης που θα είναι ανοιχτοί σε όλους. Για τους κατοίκους της Αθήνας, η Διπλή Ανάπλαση σημαίνει όχι μόνο το νέο γήπεδο της αγαπημένης τους ομάδας, αλλά και μια ολοκληρωμένη αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, με το πράσινο να επιστρέφει δυναμικά στον πυκνοδομημένο αστικό ιστό.