• bloomberg
    Sponsored by

    Bloomberg

    Η μέρα μετά το Brexit: Πώς θα μοιάζει μία άτακτη αποχώρηση από την ΕΕ

    • Bloomberg


    Αυτή η περιγραφή των πρώτων 24 ωρών ενός Brexit χωρίς συμφωνία βασίζεται σε συνεντεύξεις, κυβερνητικά έγγραφα και ακαδημαϊκή έρευνα. Οι άνθρωποι που περιγράφονται είναι πραγματικοί, όπως και οι απόψεις τους για το Brexit. Ο διάλογος είναι πραγματικός και έχει αποδοθεί πιστά από πραγματικές αλληλεπιδράσεις, αλλά προβάλλεται στο εγγύς μέλλον. Το Brexit μπορεί να μην εξελιχθεί με αυτόν τον τρόπο. Ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα μπορούσε να καταλήξει σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι προσπάθειες του Κοινοβουλίου να εμποδίσει μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία θα μπορούσαν να επιτύχουν ή να καθυστερήσουν το αναπόφευκτο. Ο Τζόνσον θα μπορούσε να απομακρυνθεί από το πόστο του. Δεν θα μάθουμε μέχρι να μάθουμε.

    • 11 μ.μ., 31 Οκτωβρίου, Westminster, Λονδίνο

    Το ψηφιακό ρολόι αντίστροφης μέτρησης του Brexit στο γραφείο του Μπόρις Τζόνσον στο νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ γράφει 00 Ημέρες, 00:00:00 με κόκκινα ψηφία. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εγκαταλείψει την ΕΕ.

    Ακόμη και μετά από μια απρόσμενη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Σεπτέμβριο ότι ανέστειλε παράνομα τις λειτουργίες του Κοινοβουλίου, ο πρωθυπουργός αγνόησε έναν νόμο που τον ανάγκαζε να ζητήσει από την ΕΕ παράταση και παρέδωσε το Brexit ούτως ή άλλως. Το τελευταίο του βήμα για να αποσπάσει παραχωρήσεις στη σύνοδο κορυφής της 17ης Οκτωβρίου κατέληξε σε αποτυχία, χωρίς να αφήσει άλλη εναλλακτική λύση: Έπρεπε να γίνει χωρίς συμφωνία. Το είπε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του και το εννοούσε – η χώρα θα εγκαταλείψει την ΕΕ σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, «do or die».

    Καθώς το ρολόι φτάνει στο μηδέν, ο πρωθυπουργός δεν βρίσκεται στο γραφείο του. Αντ’ αυτού, είναι στο 70 της Whitehall, μέσα σε ένα γραφείο κυβερνητικών συσκέψεων (ή Cobra), το επίκεντρο της βρετανικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια έκτακτων περιστατικών. Η επιχείρηση Yellowhammer, η κωδική ονομασία για το σχέδιο έκτακτης ανάγκης για Brexit χωρίς συμφωνία, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

    Μια συμφωνία θα είχε δώσει στο Ηνωμένο Βασίλειο μια περίοδο χάριτος για να προετοιμαστεί για τη ζωή εκτός της ΕΕ. Αντ’ αυτού, η άμεση ρήξη έχει αφήσει τη χώρα μόνη της στην παγκόσμια σκηνή για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Από μία πύλη προς την Ευρώπη, έχει γίνει ένα απομονωμένο έθνος που στερείται σημαντικές εμπορικές σχέσεις.

    Η λίρα είναι σε ελεύθερη πτώση. Ο Τζόνσον περνάει το αγχωμένο χέρι του μέσα από τα αιωνίως ατημέλητα ξανθά μαλλιά του. Θέλει πολύ να αποφύγει το χάος και τις ταραχές – σκηνές όπως αυτές που εκτυλίσσονται έξω. Στην άκρη των οθονών στη μία μεριά της αίθουσας, μία σκηνή από ελικόπτερο δείχνει διαδηλωτές κατά του Brexit να συγκεντρώνονται στο Γουέστμινστερ. Οι αντιδιαδηλωτές επιδεικνύουν τις βρετανικές σημαίες. Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει σημαντική βία.

    • 11:30 μ.μ., λίγο έξω από το Folkestone, Kent, νοτιοανατολική Αγγλία

    Ένα σκούρο μπλε φορτηγάκι Mercedes διασχίζει τον αυτοκινητόδρομο προς τους λευκούς βράχους του Ντόβερ. Η μουσική του 007 ακούγεται από ένα Samsung Galaxy S7. Ο Ρότζερ Μουρ – ο 65χρονος οδηγός της εταιρείας ταχυμεταφορών JJX Logistics, όχι ο μακαρίτης ηθοποιός που ήταν γνωστός για την άδεια του να σκοτώνει – απαντά. Στη γραμμή είναι το αφεντικό του, ο Τζον, καλώντας από το κεντρικό γραφείο στο Dudley. «Πώς πάει, Ροτζ;»

    «Όλα καλά, Τζον, κανένα πρόβλημα. Η κυκλοφορία είναι εντελώς άνετη». Οι δρόμοι είναι πιο ήσυχοι από το συνηθισμένο και κάνει καλό χρόνο. Στο πίσω μέρος του φορτηγού βρίσκονται ξύλινα κιβώτια γεμάτα με τμήματα αεροπλάνων Airbus που πρέπει να είναι στο Παρίσι μέχρι νωρίς αύριο το πρωί. Αφού διασχίσει το κανάλι, ο Μουρ θα γίνει ένας από τους πρώτους Βρετανούς εδώ και τέσσερις δεκαετίες που θα εισέλθει στην Ήπειρο ως πολίτης εκτός της ΕΕ. Καιρός ήταν, σκέφτεται: Ήταν ανάμεσα στα 17,4 εκατομμύρια που ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης.

    Στο σύμπλεγμα Eurotunnel, βρίσκει τον συνάδελφό του, Κρις, και περιμένει για να οδηγήσει προς το τρένο που θα τους μεταφέρει μέσω της σήραγγας της Μάγχης μήκους 31 μιλίων. Δίπλα στην οθόνη αναχωρήσεων, μια τηλεόραση δείχνει ένα ζωντανό έκτακτο δελτίο του BBC News για το Brexit.

    «Αυτό θα μας κάνει πιο φτωχούς», λέει ο Κρίς, νεύοντας προς την οθόνη. Ψήφισε υπέρ της παραμονής.

    «Όχι, δεν είναι έτσι» λέει ο Μουρ.

    «Ναι, είναι».

    Συνεχίζουν έτσι μέχρι να έρθει η σειρά για το τρένο τους. Στο Ντόβερ, 10 μίλια ανατολικά, ο διευθύνων σύμβουλος του λιμένα, Νταγκ Μπάνιστερ, 54 ετών, είναι στη μέση μιας σειράς συνεντεύξεων με δημοσιογράφους. «Το λιμάνι του Dover είναι 100% έτοιμο», λέει ο Bannister, δείχνοντας τη ροή της κυκλοφορίας. Παρόλα αυτά, λέει: «Προβλέπουμε ότι θα υπάρξει αναστάτωση». Η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει πέντε χερσαίες τοποθεσίες για την επεξεργασία φορτηγών και για να διασφαλίζει ότι έχουν τα σωστά χαρτιά για τις εξαγωγές. «Το αν θα πετύχουν ή όχι, πρέπει να δούμε», λέει.

    Το λιμάνι του Ντόβερ και η σήραγγα της Μάγχης είναι δύο από τις σημαντικότερες εμπορικές αρτηρίες της Βρετανίας. Μέχρι και 10.000 φορτηγά μπαίνουν σε πλοία καθημερινά, μεταφέροντας το ένα έκτο μέρος του συνόλου των εμπορευμάτων, ενώ 6.000 φορτηγά ημερησίως διασχίζουν την υποθαλάσσια σιδηροδρομική σύνδεση. Η αύξηση των χρόνων επεξεργασίας κατά μέσο όρο κατά μόλις 2 λεπτά κατά μέσο όρο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μποτιλιαρίσματα μήκους 17 μιλίων και καθυστερήσεις 60 ωρών.

    Μέχρι τώρα, η κυκλοφορία προς την άλλη κατεύθυνση υποστηρίζεται από τους προβολείς στο Κεντ που φτάνουν σε ακτίνα μιλίων.

    Ο Μουρ πίνει έναν Starbucks Americano καθώς πλησιάζει στα σύνορα, όπου ένας υπάλληλος του Ηνωμένου Βασιλείου κοιτάζει το διαβατήριό του και του κάνει νόημα να περάσει. Στο γαλλικό σημείο ελέγχου, λέει ένα χαρούμενο «Bonjour!».

    «Bonjour, κύριε», απαντά η γυναίκα, κοιτάζοντας την ταυτότητά του. Μια μακρά παύση. «Allez-y» – προχωρήστε.

    Κάθε εξαγωγή που προέρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την ΕΕ χρειάζεται τώρα ένα έντυπο δήλωσης και ο τελωνειακός πράκτορας της JJX έχει χειριστεί όλα τα κατάλληλα έγγραφα. Συνολικά, περίπου 200.000 έμποροι πρέπει να κάνουν δηλώσεις εξαγωγής για πρώτη φορά. Ευτυχώς, ο Μουρ ήρθε προετοιμασμένος. Στρέφει το φορτηγό του στη ράμπα και στη συνέχεια στο τρένο.

    Σε 36 λεπτά βρίσκεται σε γαλλικό έδαφος. Μπαίνει σε μια ουρά που προχωρά γρήγορα σε μια «πράσινη» λωρίδα για συμμορφούμενα φορτία και αρχίζει να βγαίνει από το λιμάνι. Παρατηρεί Γάλλους τελωνειακούς υπαλλήλους που οδηγούν άλλα φορτηγά σε μια «πορτοκαλί» λωρίδα, η οποία γεμίζει.

    • 7:30 π.μ., 1 Νοεμβρίου, Newry, κομητείες Armagh και Down, Βόρεια Ιρλανδία

    Στα 3 λεπτά που χρειάζεται ο 73χρονος Τζαζ Μακ Ντόνελ για να οδηγήσει πίσω στο αγρόκτημά του με τα πρόβατα μετά από το πέρασμά του μέσα στους ομιχλώδεις λόφους, εγκαταλείπει την ΕΕ, μπαίνει σε αυτήν και βγαίνει ξανά. Τα σύνορα της Ιρλανδίας είναι κακοσχηματισμένα και η γη του τα διαπερνά: 270 στρέμματα πλούσιας, λοφώδους γεωργικής γης στη Βόρεια Ιρλανδία του Ηνωμένου Βασιλείου, 500 στην Ιρλανδία της ΕΕ. Μόλις βρεθεί στο σπίτι, ο Τζαζ – που τον βάφτισαν Τζέιμς – τρώει λίγο ζεστό κουάκερ πριν ξεκινήσει να μετακινεί κάποια κριάρια. Είναι εποχή ζευγαρώματος.

    Η οικογένεια McDonnell εκτρέφει πρόβατα εδώ και αιώνες. Αλλά από τη μια μέρα στην άλλη, τα ζώα αντιμετωπίζουν τώρα έναν δασμό εξαγωγής στην ΕΕ σχεδόν 50%. Στην τιμή προ του Brexit των 80 λιρών ανά κεφαλή, ο McDonnell ίσα που έβγαζε τα προς το ζην. Μετά τις δαπάνες – ζωοτροφές, ντίζελ, ενοίκιο – έβγαζε 1 λίρα ανά κεφαλή. Με τις τιμές των προβάτων να πέφτουν, και χωρίς τις επιδοτήσεις της ΕΕ που αποτελούν περίπου το ήμισυ του εισοδήματός του, θα μείνει χωρίς δουλειά.

    «Έλα, Τόμπι!» Ο Μακ Ντόνελ φωνάζει, καλώντας τον σκύλο του στο φορτηγό του. Κατά τη διάρκεια των Ταραχών, όπως είναι γνωστές οι δεκαετίες βίας μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, Βρετανοί στρατιώτες ανατίναξαν αυτούς τους δρόμους για να ωθήσουν τους οδηγούς στις κύριες διαδρομές και στα επανδρωμένα σημεία ελέγχου. Η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι πέρασε 19 μήνες διαπραγματευόμενη μια συμφωνία που θα κρατούσε τα σύνορα ανοιχτά και ειρηνικά, ενώ παράλληλα θα υλοποιούσε το Brexit, μια διαδικασία που τελικά απέτυχε και έβαλε τον Τζόνσον καθ’ οδόν προς το πόστο της. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Λίο Βάραντκαρ, αντέχει μέχρι στιγμής στο no-deal, ποντάροντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προτού η ΕΕ μπορέσει να τον τιμωρήσει επειδή δεν προστατεύει τα σύνορά του.

    Ο Μακ Ντόνελ φτάνει σε μια πλαγιά ενός λόφου και ο Τόμπι πηγαίνει από πίσω. Ξαφνικά ένα κοπάδι από κριάρια εμφανίζεται. Μόλις γυρίσουν πίσω, ο Μακ Ντόνελ κλείνει την πόρτα πίσω τους και οδηγεί μέσα από τους στενούς δρόμους σε ένα κοντινό χωράφι, διασχίζοντας τα ιρλανδικά σύνορα.

    Αυστηρά μιλώντας, αυτό είναι τώρα λαθρεμπόριο. Τα ζώα που εισέρχονται στην ΕΕ από τρίτη χώρα πρέπει να ελέγχονται για λόγους υγείας. Η σκέψη του να περνά από τελωνεία δέκα ή περισσότερες φορές τη μέρα κάνει τον Μακ Ντόνελ να τρέμει. Οι έλεγχοι σημαίνουν υποδομή, ανθρώπους με στολές: στόχους για βία. Απελευθερώνει τα πρόβατα. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, θα πρέπει να τα σφαγιάσει όλα.

    • 8 π.μ., Λονδίνο

    Σε ένα γραφείο μόλις λίγα βήματα από το Μνημείο της Μεγάλης Φωτιάς του 1666, ο Μαρκ Χέμσλι ακούει το χτύπημα μιας παλιομοδίτικης καμπάνας και κοιτάζει έναν τοίχο από οθόνες πάνω από το κεφάλι του. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές άνοιξαν στο Άμστερνταμ και στο Λονδίνο. Θέλει αυτή τη στιγμή να είναι όσο πιο βαρετή γίνεται.

    Ο Χέμσλι είναι πρόεδρος του ευρωπαϊκού τμήματος της Cboe Global Markets, η οποία λειτουργεί τη μεγαλύτερη πανευρωπαϊκή χρηματιστηριακή αγορά στον κόσμο. Η αντιστοίχιση αγοραστών και πωλητών από ολόκληρο τον κόσμο με συναλλαγές σε κλάσματα δευτερολέπτων αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε μέρα αποτελεί μέρος των υδραυλικών εγκαταστάσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα της Βρετανίας, του 7% της οικονομικής παραγωγής του έθνους.

    Φέτος, οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ φαινόταν πως θα απαιτούσαν οι ευρωπαϊκές μετοχές να διαπραγματεύονται εντός του μπλοκ μετά το Brexit, οπότε η Cboe δημιούργησε ένα κόμβο στο Άμστερνταμ. Καμιά δεκαριά από το προσωπικό του Χέμσλι είναι εκεί, έτοιμοι να έρθουν σε επαφή με τους πελάτες, να παρακολουθήσουν τις αγορές και να ικανοποιήσουν τις ρυθμιστικές αρχές.

    Η ετοιμότητα της Cboe για το ενδεχόμενο μη συμφωνίας υπάρχει και σε ολόκληρη την πόλη. Μεγάλες τράπεζες όπως η HSBC, η Deutsche Bank και η JPMorgan Chase πυροδότησαν τα σχέδιά τους για το Brexit εδώ και πολύ καιρό, στέλνοντας τραπεζίτες στο Παρίσι και τη Φρανκφούρτη και δημιουργώντας θυγατρικές στην ΕΕ για να εξασφαλίσουν τη συνέχειά τους. Και πάλι, υπάρχουν μερικοί πονοκέφαλοι. Η καταχώριση ευρωπαϊκών μετοχών για διαπραγμάτευση τόσο στα ολλανδικά όσο και στα βρετανικά ταμπλό – με δύο πλατφόρμες και διαχωρισμένο όγκο συναλλαγών – μπορεί να σημαίνει μικρότερο ανταγωνισμό, λιγότερες συναλλαγές και υψηλότερες τιμές. Το αν οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις είναι τόσο προετοιμασμένες όσο οι μεγάλες τράπεζες, είναι ένα κρίσιμο ερώτημα. Κι έπειτα, υπάρχουν τα 16 τρισεκατομμύρια λίρες σε μη εκκαθαρισμένα swaps που ενδεχομένως κρέμονται από ένα ρυθμιστικό κενό.

    Ο Χέμσλι μελετά τις οθόνες για ενδείξεις ως προς το τι ημέρα θα είναι. Όσο οι πωλήσεις και οι αγορές συνεχίζονται, οι προετοιμασίες της Cboe κρατούν. Πολλοί άνθρωποι απομάκρυναν τις επιχειρήσεις τους που σχετίζονται με το Brexit μέρες πριν, όταν το no-deal έγινε αναπόφευκτο  – κάτι που είναι εντάξει για τον Μαρκ. Παίρνει μια ανάσα και περιμένει για ενδείξεις προβλημάτων.

    • 8:45 π.μ., Saint Ouen L’Aumone, μια βιομηχανική περιοχή κοντά στο Παρίσι

    Η μουσική του 007 ακούγεται ξανά. Ο Μουρ πετάγεται από τον ύπνο του. Είναι ο Έλις Μπλάκαμ, ο 21χρονος διευθυντής logistics της JJX. «Γεια, Ροτζ, πώς πάει;».

    Όπως και ο Μουρ, ο Μπλάκαμ ψήφισε υπέρ της αποχώρησης. Αναμένει ότι το Brexit θα αυξήσει τη ζήτηση για υπηρεσίες logistics. Μέχρι στιγμής, έχει δίκιο: οι αποθήκες της JJX είναι γεμάτες από στοκαρισμένα προϊόντα, από τη μπίρες Heineken μέχρι κρέμες Nivea.

    «Ακόμα περιμένω τα εμπορεύματα να επιστρέψουν», απαντά ο Μουρ. «Δεν πρέπει να αργούν πάρα πολύ». Το ταξίδι του στο Παρίσι ήταν μια χαρά. Φέρνει περισσότερα τμήματα αεροσκαφών στην επιστροφή του.

    «Ωραία», λέει ο Μπλάκαμ. «Φαίνεται ακόμα ανοιχτός ο δρόμος πίσω στο Calais. Λογικά δεν θα έχεις κανένα πρόβλημα». Η κατάσταση στο Dover είναι λιγότερο ρόδινη – ουρές σχηματίζονται -αλλά αφού έρχεται από την άλλη μεριά θα πρέπει να είναι μια χαρά.

    «Ευχαριστώ, φίλε. Γεια». Ο Μουρ κλείνει το τηλέφωνο. Μόλις εμφανιστεί το νέο φορτίο, επιστρέφει στο δρόμο και συντονίζεται στο BBC Radio 4: Η λίρα πέφτει ακόμα περισσότερο. Οι διαδηλώσεις και οι αντιδιαδηλώσεις συνεχίζονται έξω από το Κοινοβούλιο. Ουρές σχηματίζονται στα σύνορα μεταξύ της Ισπανίας και του βρετανικού εδάφους του Γιβραλτάρ.

    • 9:30 π.μ., κοντά στο Stafford, West Midlands, στην κεντρική Αγγλία

    Η μυρωδιά του ακρυλικού που λιώνει γεμίζει το εργοστάσιο της Goodfish Ltd. Οι μηχανές κάνουν θόρυβο, ρίχνοντας ζεστό πλαστικό σε καλούπια για να φτιάξουν λαβές για θήκες βιολιών, κεφαλές για τσουγκράνες γκολφ, υποδοχές για φώτα ομίχλης για αυτοκίνητα Mini.

    Ο ιδιοκτήτης Γκρεγκ Μακ Ντόναλντ βρίσκεται στην αίθουσα του διοικητικού συμβουλίου, παρακολουθώντας σε βίντεο τη δραστηριότητα. Πριν από το δημοψήφισμα του Brexit, έγραψε ένα σημείωμα στους 126 υπαλλήλους του σχετικά με το γιατί η έξοδος από την ΕΕ θα ήταν κακή για τις θέσεις εργασίας. Η πλειοψηφία τον αγνόησε, ψηφίζοντας υπέρ της ούτως ή άλλως. Τώρα το προσωπικό του έχει μειωθεί σε 96. Οι πωλήσεις της Goodfish έχουν μειωθεί μέχρι στιγμής κατά 20% φέτος. Εν τω μεταξύ, η αδύναμη λίρα έχει κάνει τις ετήσιες διακοπές των υπαλλήλων του ακριβότερες και θέλουν αύξηση. Δεν έχει δείξει προθυμία.

    Ο Μακ Ντόναλντ βγάζει ένα MacBook Pro και φορτώνει το PDF του σχεδίου έκτακτης ανάγκης του Brexit. Το στοιχείο στη γραμμή 2 έχει ως εξής: «Πατήστε το κουμπί για επενδύσεις στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη». Οι μεγάλοι Ευρωπαίοι πελάτες της Goodfish δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν μία παύση στη λειτουργία της παραγωγής λόγω καθυστέρησης σε τμήματα που βγαίνουν από το Ηνωμένο Βασίλειο ή την επιβάρυνση με το κόστος των νέων δασμών. Ξέρει ότι είναι έτοιμοι να αλλάξουν τις συμβάσεις προμηθευτών με εργοστάσια στην ηπειρωτική Ευρώπη και θέλει να προλάβει την απώλεια συνεργασιών. Η δημιουργία ενός εργοστασίου στη Σλοβακία θα κοστίσει μισό εκατομμύριο ευρώ, μια σημαντική δαπάνη όταν οι πωλήσεις πέφτουν.

    Ο Μακ Ντόναλντ κλείνει τον φορητό υπολογιστή και κοιτάζει πίσω στην οθόνη. Έχει ήδη αναγκαστεί να μειώσει το ωράριο από 48 ώρες την εβδομάδα σε 40, πλήττοντας τις απολαβές  των υπαλλήλων του. Θέλει να διατηρήσει θέσεις εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, αν είναι εφικτό, αλλά αν οι αρχίσουν να έρχονται φωνές από τους μεγάλους πελάτες του που απαιτούν δράση, δεν θα έχει άλλη επιλογή.

    • 10:30 π.μ., Λονδίνο

    Η Chi-chi Nwanoku ξυπνάει αργά. Τις τελευταίες μέρες έδωσε συναυλίες στο Leicester και στην Οξφόρδη, περίπου μία ώρα μακριά αμφότερες, και χθες το βράδυ έφτασε στο σπίτι πολύ μετά τα μεσάνυχτα. Παίρνει το όργανο της, ένα κοντραμπάσο που κατασκευάστηκε το 1631 από τον Ιταλό τεχνίτη Luthier Nicola Amati και αρχίζει να παίζει απόσπασμα του κονσέρτου για βιολί του Samuel Coleridge-Taylor σε σολ ύφεση. Την επόμενη εβδομάδα, η ορχήστρα Chineke!, ένα σύνολο μαύρων και άλλων μουσικών από εθνοτικές μειονότητες, έχει προγραμματιστεί να παίξει το κομμάτι, μαζί με τα έργα των Weber και Brahms, στο Concertgebouw της Μπριζ, η πρώτη ηπειρωτική στάση στην εναρκτήρια ευρωπαϊκή περιοδεία της. Στη συνέχεια, θα πάει στο Άμστερνταμ, την Κολωνία και την Αμβέρσα.

    Ή έτσι ελπίζει. Η περιοδεία έγινε ένας μεταφορικός εφιάλτης. Κάθε ένα από τα 60 μέλη της ορχήστρας χρειάζεται ένα καρνέ – ένα προσωρινό διεθνές τελωνειακό έγγραφο που κοστίζει περίπου 500 λίρες – για να επιτραπεί η είσοδος των οργάνων τους στην ΕΕ. Μπορεί επίσης να χρειάζονται ξεχωριστές άδειες εργασίας για κάθε χώρα, καθεμία από τις οποίες έχει διαφορετικές διατάξεις. Η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες. Για τους πολίτες της ΕΕ που κάνουν την αντίστροφη διαδρομή, υπάρχουν επίσης πονοκέφαλοι. Πρέπει να υποβάλουν αίτηση για έγγραφα «προσωρινής άδειας παραμονής». Και η αντίληψη ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πλέον ένας εχθρικός προορισμός θα καταστήσει πιο δύσκολο για τους τομείς που βασίζονται σε εργαζόμενους από την ΕΕ με χαμηλότερη εξειδίκευση – συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας, καθώς και μεγάλων τμημάτων των βιομηχανιών του hospitality και των κατασκευών – να προσλάβουν υπαλλήλους από την ήπειρο.

    Η Nwanoku αφήνει το κοντραμπάσο και ανοίγει τα e-mail της, ψάχνοντας για νεότερα σχετικά με τις άδειες.

    • 12:30 μ.μ., Calais, βόρεια Γαλλία

    Ο Μουρ οδηγεί μέχρι το πρώτο σημείο ελέγχου. Μια κυρία με μακριά, σγουρά καστανά μαλλιά που φοράει γυαλιά ηλίου πλησιάζει στο παράθυρό του. Ζητά να δει τα χαρτιά του και τα εξετάζει προσεκτικά.

    «C’est quoi;», ρωτάει. Τι είναι αυτό;

    «Ενα κουτί. Τμήματα αεροσκαφών», λέει ο Μουρ, χρησιμοποιώντας μια ελαφριά γαλλική προφορά.

    «Τσιγάρα, αλκοόλ, καπνός;» ρωτάει η γυναίκα.

    «Τίποτα. Μηδέν», λέει ο Μουρ.

    Στη συνέχεια, ο Μουρ προχωρά προς τα εμπρός και το όχημά του ζυγίζεται.

    Στην άλλη άκρη του καναλιού στο Ντόβερ, ο Μπάνιστερ βρίσκεται στο γραφείο του στο Harbour House, με θέα στους λευκούς βράχους. Ήταν ένα πολυάσχολο πρωινό. Έχει ενημερώσει το Cobra και μιλάει τηλεφωνικά με συναδέλφους του στο Calais και τη Δουνκέρκη, με την αστυνομία του Κεντ, την Highways England, με τον λιμενάρχη και με τα βασιλικά τελωνεία. Απέναντι από το γραφείο του είναι μια κορνιζαρισμένη επιστολή από το 1941 στην οποία ο πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ επαινεί «το θάρρος και την επινοητικότητα» του λαού του Ντόβερ. Είναι μια υπενθύμιση ότι η πόλη έχει επιβιώσει και από πολύ χειρότερες εποχές.

    • 3:30 μ.μ., Νήσος Μαλ, Σκωτία

    Η τελική παρτίδα των 100.000 μπισκότων με λεμόνι που παράγει καθημερινά το εργοστάσιο του Joe Reade χρυσαφίζει στον βιομηχανικό του φούρνο. Μια ντουζίνα εργαζόμενοι με λευκή στολή και δίχτυ στα μαλλιά, συμπεριλαμβανομένων Πολωνών και Ρουμάνων, αναμειγνύουν το ιρλανδικό βούτυρο, το σικελικό έλαιο λεμονιού, τη βραζιλιάνικη ζάχαρη και το βρετανικό αλεύρι. Ψήνουν την ζύμη στους 200 βαθμούς πριν βυθίσουν τα μπισκότα σε βελγική λευκή σοκολάτα. Στη συνέχεια τυλίγουν τα γλυκίσματα σε πακέτα κρεμ χρώματος που φέρουν το όνομα Island Bakery με σκούρα μπλε γράμματα.

    Στις 4 μ.μ., η γραμμή παραγωγής σταματά. Κουτιά μπισκότων φορτώνονται σε φορτηγά, τα οποία πρέπει να μεταφερθούν με πλοίο στην ενδοχώρα της Σκωτίας, στη συνέχεια στη Γερμανία και την Ολλανδία. Η British Airways είναι ένας από τους μεγαλύτερους πελάτες του Reade, αλλά το 25% των πωλήσεών του προέρχεται από εξαγωγές προς την ΕΕ.

    Δεν θα υπάρξουν εξαγωγές στην Ευρώπη σήμερα. Η άδεια που πιστοποιεί τα μπισκότα του ως βιολογικό τρόφιμο – επίσης θερμαίνει τον φούρνο του με ανανεώσιμο ξύλο και παράγει το δικό του ηλεκτρικό ρεύμα από μια ανεμογεννήτρια – δεν ισχύει πλέον. Θα χρειαστεί μία νέα από την ΕΕ για να πουλήσει το προϊόν του εκεί, και οι κανόνες της τον εμπόδιζαν να υποβάλει αίτηση μέχρι να αποχωρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο. Θα μπορούσαν να περάσουν μήνες πριν εγκριθεί η άδεια.

    «Αυτή είναι πλήρης παράνοια», μουρμουρίζει ο Reade. Έλαβε προληπτικά μέτρα, ενθαρρύνοντας τους Ευρωπαίους πελάτες του να δώσουν μπροστά παραγγελίες για να προλάβουν την προθεσμία του Brexit. Δεν χρειάζεται να στείλει φορτία στην ηπειρωτική Ευρώπη για μερικές εβδομάδες, αλλά τότε θα αρχίσουν τα δύσκολα. Ο Reade θέλει η Σκωτία να αποσχιστεί από το Ηνωμένο Βασίλειο και να επανενταχθεί στην ΕΕ. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Σκωτσέζων συμφωνεί.

    • 3:45 μ.μ., Calais

    Ο Μουρ βάζει το φορτηγό του στο φέρι μποτ. Ενενήντα λεπτά αργότερα, είναι και πάλι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έξι ορόφους πάνω του, στον πύργο ελέγχου του λιμανιού, ο Μπάνιστερ κοιτάζει τις πλέον γεμάτες εγκαταστάσεις. Οι τελωνειακοί χώροι έχουν γεμίσει στο Calais, αναγκάζοντας τα φορτηγά να κάνουν ουρά στο Ντόβερ. Μια ουρά οχημάτων σχηματίζεται πέρα ​​από τον πύργο, εν μέσω ελέγχων διαβατηρίων και αστυνομικών ελέγχων, πριν ταξινομηθούν σε 250 λωρίδες που καταλήγουν σε έξι αποβάθρες φέρι μποτ. Εκατόν πενήντα φορτηγά και μερικά επιβατικά αυτοκίνητα κατευθύνονται προς το τώρα άδειο φέρι μποτ. Ένας από τους ελεγκτές του Μπάνιστερ βρίσκεται στο τηλέφωνο με την αστυνομία του Κεντ, που έχει ενεργοποιήσει την πρώτη φάση της επιχείρησης Brock, το σχέδιο διαχείρισης της κυκλοφορίας. Τους λέει να απελευθερώσουν άλλα 150 φορτηγά από μια περιοχή κράτησης στον δρόμο Α20 που προσεγγίζει το Ντόβερ.

    Αφού βγει από το λιμάνι, ο Μουρ κατευθύνεται πέρα ​​από το σημείο όπου μια τοιχογραφία του Banksy κάποτε έδειχνε μια σημαία της ΕΕ. Έχουν ζωγραφίσει κάτι άλλο από πάνω. Μέχρι τώρα, η κυκλοφορία προς την άλλη κατεύθυνση υποστηρίζεται από τους προβολείς του Κεντ που εκτείνονται για μίλια. Δεν είναι τόσο άσχημα όσο τα χειρότερα από τα σενάρια. Και πάλι, δεν ανυπομονεί για το επόμενο ταξίδι του. Η Express διακηρύττει θριαμβευτικά «Επιτέλους! Καμία συμφωνία, κανένα πρόβλημα». Το Mail είναι πιο μετρημένη, με τον τίτλο «Η Βρετανία ετοιμάζεται για αναστάτωση από το no-deal». Δοκιμάζει τους γρίφους στη Mirror πριν να γυρίσει, λίγο μετά τις 11 μ.μ.

    • Επίλογος

    Χρειάζονται τουλάχιστον λίγες μέρες πριν οι περισσότεροι Βρετανοί παρατηρήσουν τις επιπτώσεις της μη συμφωνίας. Τα αποθέματα των λιανοπωλητών αποτρέπουν τυχόν άμεσες ελλείψεις. Ένα κυβερνητικό σχέδιο για τη μεταφορά κρίσιμων προμηθειών φαρμάκων, χημικών ουσιών και καυσίμων σε επιπλέον πορθμεία είναι αποτελεσματικό, παρακάμπτοντας τις χειρότερες συμφορήσεις στα σύνορα και περιορίζοντας την αναστάτωση.

    Το πρωί, στις συνεδριάσεις των εταιρειών στις βιομηχανίες υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου για το Brexit, η κύρια ανησυχία είναι η επιβολή. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι ρωτούν τους επικεφαλής των νομικών τμημάτων εάν η ΕΕ θα τιμωρήσει τις συνήθεις διασυνοριακές δραστηριότητες όπως η μεταφορά δεδομένων ή η παροχή βασικών υπηρεσιών. Οι υπεύθυνοι κινδύνου ανανεώνουν επανειλημμένα τις ιστοσελίδες της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αγωνιώντας για απαντήσεις. Μικρότερες εταιρείες το ρισκάρουν, είτε πιστεύοντας ότι δεν θα έχουν πρόβλημα, είτε απρόθυμες να πληρώσουν το επιπλέον κόστος συμμόρφωσης. Μεγάλο μέρος της οικονομίας βρίσκεται σε νομικό κενό.

    Καθώς οι καθυστερήσεις στα λιμάνια συνεχίζονται τις επόμενες ημέρες, τα αποθέματα των σούπερ μάρκετ μειώνονται. Οι νωπές φράουλες και οι ντομάτες εξαντλούνται και οι τιμές για τα μαρούλια και τα αγγούρια αυξάνονται. Οι εικόνες με τα άδεια ράφια γίνονται viral στα social media, προκαλώντας πανικόβλητες αγορές. Τα εργοστάσια προγραμματίζουν παύσεις της παραγωγής τους. Η συνεχής σύγχυση στα λιμάνια πλήττει την προμήθεια φαρμάκων.

    Για τον Τζόνσον, έχει έρθει η στιγμή του Τσώρτσιλ. Δίνει νυχτερινές ομιλίες από το νούμερο 10, συνιστώντας ηρεμία. Το Brexit θα αξίζει μακροπρόθεσμα, λέει. «Η Βρετανία», λέει για χιλιοστή φορά, «ανακτά τον έλεγχο».



    ΣΧΟΛΙΑ