Πώς τα drones αλλάζουν τους πολέμους – Το παράδειγμα του ρωσικού «Περλ Χάρμπορ»

Την Κυριακή 1 Ιουνίου 2025, τέσσερις αεροπορικές βάσεις στη Ρωσία δέχθηκαν ξαφνικά πλήγματα από επίθεση 117 Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων (ΜΕΑ) των γνωστών αλλιώς και ως «ντρόουν» (drone). Ποιοι τα εξαπέλυσαν;

Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκυ δήλωσε κατόπιν ότι οι Ουκρανικές Δυνάμεις ολοκλήρωσαν επιτυχώς μια επιχείρηση [την επιχείρηση «Ιστός της Αράχνης (Spider’s Web)»], η οποία είχε αρχίσει η σχεδίασή της, εδώ και ενάμιση χρόνο. Έως την ώρα που γράφονταν τούτες οι γραμμές οι Ουκρανοί (αλλά και ολόκληρος ο δυτικός κόσμος) φοβόντουσαν ρωσικά αντίποινα και ο Πούτιν στα αντίποινα είναι ιδιαίτερα σκληρός.

Πώς όμως στήθηκε όλη αυτή η επιδρομή με τα ουκρανικά drones που πολλοί έσπευσαν να την παρομοιάσουν με τον αιφνιδιασμό των Αμερικανών στο Περλ Χάρμπορ;

Με τρόπο αδιευκρίνιστο και απόλυτα μυστικό οι Ουκρανοί κατάφεραν να περάσουν στο έδαφος της Ρωσίας (κυριολεκτικά κάτω από τα ραντάρ των αρχών ασφαλείας) τα ντρόουν, να τα τοποθετήσουν πλησίον των αεροδρομίων και αιφνιδιαστικά να εξουδετερώσουν ή καταστρέψουν (σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους) 40 βομβαρδιστικά αεροσκάφη. Ένας αριθμός ο οποίος αντιστοιχεί σε ποσοστό 34% περίπου των στρατηγικών βομβαρδιστικών, που διαθέτει αυτήν τη χρονική περίοδο η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία.

Οι Ρώσοι επιβεβαίωσαν τις επιθέσεις αυτές, χαρακτηρίζοντάς τις ως τρομοκρατικές ενέργειες. Από την άλλη πλευρά, Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν είχαν λάβει προειδοποίηση και γνώση για την επικείμενη ουκρανική επίθεση με ΜΕΑ.

Οι βάσεις που χτυπήθηκαν

Οι επιθέσεις αυτές στόχευσαν τις εξής βάσεις: α. Ντιαγκίλεβο (Dyagilevo), β. Ιβάνοβο (Ivanovo), γ. Μπελάγια (Belaya), στο Ιρκούτσκ της Σιβηρίας και δ. Ολένια (Olenya) της περιοχής Μούρμανσκ, στα Βορειοδυτικά της Ρωσίας, σε απόσταση δηλαδή αρκετά μεγάλη από το θέατρο επιχειρήσεων της Ουκρανίας. Τα υπόψιν στρατιωτικά αεροδρόμια φιλοξενούν τα θηριώδη στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα τύπου Τουπόλεφ Tu – 22/Tu – 95/ Tu – 160, που μπορούν να μεταφέρουν εκτός των άλλων και πυραύλους με πυρηνική κεφαλή, καθώς και τα αεροσκάφη εγκαίρου προειδοποίησης τύπου A – 50 Μπεριέφ (Beriev).

Βλέπουμε δηλαδή ότι οι Ουκρανοί σκόπευσαν και κατόρθωσαν να προσβάλουν στόχους υψηλής αξίας (στρατηγικής σημασίας για την ακρίβεια) αφού τα προαναφερθέντα αεροπλάνα διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο, αφενός μεν στον βομβαρδισμό με βλήματα πλεύσεως Kalibr των ουκρανικών υποδομών και εγκαταστάσεων, αφετέρου δε στη διοίκηση και έλεγχο (Command & Control, C 2 ) των αεροπορικών δυνάμεων της Ρωσίας. Ακόμη περισσότερο η Ουκρανία κέρδισε τον πόλεμο των εντυπώσεων και προκάλεσε πραγματικό σοκ με αιφνιδιασμό στην αντίπαλη πλευρά (ψυχολογικές επιχειρήσεις), γεγονός που αποδεικνύεται από τον χαρακτηρισμό της εν λόγω επίθεσης ως «Περλ Χάρμπορ» των Ρώσων. Κατά αναλογία με τον αιφνιδιασμό που υπέστησαν οι ΗΠΑ από την ιαπωνική επίθεση, στις 7 Δεκεμβρίου 1941.

Βάσει νεότερων πληροφοριών τα ντρόουν τοποθετήθηκαν σε παλέτες, μετά σε ξύλινα εμπορευματοκιβώτια (κοντέινερ) και στη συνέχεια φορτώθηκαν σε φορτηγά οχήματα. Με τηλεχειρισμό ενεργοποιήθηκαν και εκτέλεσαν την αποστολή, για την οποία είχαν σχεδιασθεί. Υφίσταται μάλιστα στο διαδίκτυο οπτικοακουστικό υλικό, που επιβεβαιώνει τα λεχθέντα των ουκρανικών πηγών.

Από τα έως τώρα διαδραματισθέντα διαφαίνεται ότι η μαζική χρήση των ντρόουν/ ΜΕΑ στο πεδίο της μάχης αλλάζει δραματικά τη διεξαγωγή του πολέμου. Αποτελεί, όπως λένε οι γνώστες, μια «…Επανάσταση στα Στρατιωτικά Ζητήματα (Revolution in Military Affairs, RMA)». αθόσον κατά τον ρου της στρατιωτικής ιστορίας νέα δόγματα, νέες τακτικές/στρατηγικές, η πρόοδος της τεχνολογίας προκάλεσαν δραματικές αλλαγές στην τέχνη του πολέμου.

Αναφέρονται ενδεικτικά παραδείγματα RMA, όπως την επίδραση που είχε η εφαρμογή της λοξής φάλαγγας από τους Θηβαίους στη μάχη των Λεύκτρων (371π.Χ.) με αποτέλεσμα την απώλεια της πρωτοκαθεδρίας της Σπάρτης στον ελλαδικό χώρο, τη χρήση συνδυασμένων όπλων (δηλαδή των πεζέταιρων και του ιππικού) από τους Μακεδόνες βασιλείς, Φίλιππο Β΄ και Μέγα Αλέξανδρο (359 – 323 π.Χ.) με συνέπεια την κατάκτηση της κραταιάς τότε Περσικής Αυτοκρατορίας, την καθολική χρήση του πολυβόλου στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914 – 1918) με απόρροια την στατικότητα των επιχειρήσεων (πόλεμος χαρακωμάτων) μέχρι την είσοδο του άρματος μάχης (τανκ) από τους Βρετανούς στη Μάχη του Φλερ Κουρσελέ (Flers-Courcelette) στις 15 Σεπτεμβρίου 1916, την καταλυτική συμβολή του ραντάρ στην έκβαση με επιτυχία της Μάχης της Αγγλίας (1940), αφού η RAF έγκαιρα ανίχνευε τα γερμανικά σμήνη πριν τις επιθέσεις των.

Όμως δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι όπως υφίσταται δράση υπάρχει και αντίδραση. Τουτέστιν η εμφάνιση του άρματος μάχης στο πεδίο γέννησε την ανάγκη αντιμετώπισής του και εφευρέθηκε το αντιαρματικό όπλο. Αντίστοιχα το αεροπλάνο γέννησε το αντιαεροπορικό όπλο, ενώ το η αντιμετώπιση των υποβρυχίων την ανάπτυξη ανθυποβρυχιακών μέσων κοκ.

Συνεπώς η εμφάνιση των ΜΕΑ/ντρόουν ήδη έχει οδηγήσει σε αντίμετρα για την αντιμετώπισή τους, όπως παρεμβολείς (σαν τον «ΚΕΝΤΑΥΡΟ» της ΕΑΒ), οπλικά συστήματα για την κατάρριψή των (πυραυλικό σύστημα τύπου IRON DOME) ακόμη και τη χρήση παθητικών μέτρων προστασίας (όπως μεταλλικά δίχτυα προστασίας πάνω από εγκαταστάσεις, τοποθέτηση ομοιωμάτων αεροσκαφών/αρμάτων/πυροβόλων για την παραπλάνησή τους).