Σε αχαρτογράφητα νερά η ελληνική ναυτιλία λόγω…Trump

Επιπτώσεις στις ελληνικές ναυτιλιακές που δραστηριοποιούνται στη μεταφορά πετρελαίου ενδέχεται να επιφέρει η πρόσφατη κίνηση του Αμερικανού προέδρου Donald Trump να επαναφέρει την απαγόρευση εισαγωγών ιρανικού πετρελαίου.

Και αυτό γιατί ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος, ο μεγαλύτερος παγκοσμίως σε χωρητικότητα, είναι επίσης και ο μεγαλύτερος μεταφορέας του πετρελαίου του Ιράν.

Από τα 217 πετρελαιοφόρα που μετέφεραν το ιρανικό αργό κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018, τα 81, δηλαδή ποσοστό 37% ανήκουν σε Έλληνες εφοπλιστές. Ακολουθούν η Εθνική Ιρανική Εταιρεία Δεξαμενόπλοιων με 51 πλοία, η Δανία, η Κίνα και η Ιαπωνία.

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μία από τις οκτώ χώρες που έχουν πάρει παράταση 180 ημερών από τις ΗΠΑ, μαζί με τις Κίνα,  Ινδία,  Ιταλία,  Ιαπωνία, η Τουρκία,  Νότια Κορέα και  Ταϊβάν, ο Λευκός Οίκος τόνισε ότι θα πρέπει να αρχίσουν να μειώνουν τις ιρανικές παραγγελίες πετρελαίου.

Αν και κάθε άλλη χώρα θα πρέπει να σταματήσει άμεσα, διαφορετικά θα βρεθεί αντιμέτωπη με κυρώσεις από τις ΗΠΑ, εντούτοις, τα ελληνικά πετρελαιοφόρα πρόκειται να δουν μία σημαντική πτώση των εργασιών τους.

Ο κ. Δημήτρης Λυρίδης, αναπληρωτής καθηγητής θαλάσσιων μεταφορών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, επισήμανε στο BBC, ότι οι περισσότερες ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες θα συμμορφωθούν με την απαγόρευση, επειδή οι ΗΠΑ βάζουν στο στόχαστρο μεμονωμένες επιχειρήσεις που συνεργάζονται με το Ιράν.

Έτσι, η συνέχιση της μεταφοράς του ιρανικού πετρελαίου θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να απαγορευτεί από τις ελληνικές επιχειρήσεις η άσκηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στις ΗΠΑ και η χρήση αμερικανικών λιμένων.

“Οι περισσότερες ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες θα συμμορφωθούν με τη διαταγή του Trump”, λέει ο κ. Λυρίδης. “Πολλές από αυτές βρίσκονται στη χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ, οπότε ο κίνδυνος σε περίπτωση μη συμμόρφωσης είναι πολύ υψηλός. Εκτιμώ ότι θα κατευθυνθούν σε άλλες αγορές, όπως για παράδειγμα, αυτή της Σαουδικής Αραβίας, που δέχεται πιέσεις για να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου της.”

Από την πλευρά του ο κ. Γιώργος Βαγγέλας, ερευνητής και σύμβουλος για τα οικονομικά και πολιτικά ζητήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Χίο, συμφωνεί ότι οι ελληνικές ναυτιλιακές που είναι εισηγμένες στις ΗΠΑ – όπως οι Navios Maritime Holdings (Αγγελική Φράγκου) και η Tsakos Energy Navigation (Νίκος Τσάκος) – θα συμμορφωθούν στα νέα δεδομένα.

Ωστόσο, ο κ. Βαγγέλας πιστεύει ότι ορισμένες ελληνικές ναυτιλιακές που δεν έχουν υποχρεώσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ ενδέχεται να συνεχίσουν να μεταφέρουν ιρανικό πετρέλαιο.

“Αυτές – αν και λίγες – θα μπορούσαν να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν με αυξημένο κίνδυνο”, λέει.

Ο Πρόεδρος Trump ελπίζει ότι το εμπάργκο θα αποδυναμώσει την ιρανική οικονομία.

Ωστόσο, ο κ. Βαγγέλας είναι αισιόδοξος ότι στην πράξη εκτός από τις οκτώ χώρες που έχουν πάρει παράταση από τις ΗΠΑ, θα υπάρξουν και άλλες που θα εφαρμόσουν το εμπάργκο πετρελαίου «πιο χαλαρά», όπως η Γαλλία και άλλες της ΕΕ, οι οποίες θέλουν να διατηρήσουν τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ζωντανή.

Ο Πρόεδρος Trump έχει ονομάσει τη συμφωνία του 2015 τη “χειρότερη διαπραγμάτευση που έγινε ποτέ”. Η κυβέρνησή του λέει επίσης ότι θέλει να σταματήσει αυτό που αποκαλεί «κακοήθεις» δραστηριότητες του Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης των τρομοκρατικών ομάδων στη Μέση Ανατολή και των δοκιμών βαλλιστικών πυραύλων.

Οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι οι κυρώσεις θα αναγκάσουν το Ιράν να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Η αξία της ελληνικής ναυτιλιακής βιομηχανίας

Η συνολική αξία του ελληνικού εμπορικού στόλου υπολογίζεται στα 100 δισ. δολάρια, η μεγαλύτερη παγκοσμίως. Ακολουθεί η Ιαπωνία με 89 δισ. δολάρια και η Κίνα με 84 δισ. δολάρια.

Ο ελληνόκτητος στόλος περιλαμβάνει 4.749 πλοία, εκ των οποίων το 35% είναι τάνκερ μεταφοράς πετρελαίου. Ωστόσο, μόνο το 18% από τα πλοία ταξιδεύουν με ελληνική σημαία. Τα υπόλοιπα φέρουν πάνω από 40 εθνικές σημαίες, κυρίως των Νήσων Μάρσαλ, της Λιβερίας, της Μάλτας κ.α.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία απασχολεί περισσότερους από 200.000 ανθρώπους και παραμένει σε άνθηση παρά το γεγονός ότι άλλοι τομείς της ελληνικής οικονομίας έχουν βυθιστεί λόγο της οικονομικής κρίσης που βιώνει την τελευταία 10ετία η Ελλάδα.

Παρά την αισιοδοξία του κ. Βαγγέλα ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα συνεχίσουν να προμηθεύονται ιρανικό πετρέλαιο, ο ίδιος δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι ο αριθμός των ελληνικής ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοιων που δραστηριοποιούνται στις ιρανικές εξαγωγές θα μειωθεί.

Κάποιοι άλλοι σχολιαστές εκφράζουν μία διαφορετική άποψη.

Για παράδειγμα, ο Court Smith, εμπορικός αναλυτής στη βρετανική Vessels Value, που παρακολουθεί την παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία, πιστεύει ότι η ιρανική απαγόρευση μπορεί στην πραγματικότητα να δώσει ώθηση στις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες.

Το επιχείρημά του είναι ότι οι χώρες θα πρέπει να προμηθευτούν το πετρέλαιο που έπαιρναν από το Ιράν από άλλη περιοχή, πιο μακρινή, εξέλιξη που θα αποφέρει περισσότερα κέρδη στους ιδιοκτήτες των πετρελαιοφόρων επειδή τα πλοία τους θα βρίσκονται πολύ περισσότερο χρόνο στη θάλασσα.

“Ένα καλό παράδειγμα είναι η Ινδία, η οποία είναι πολύ κοντά στο Ιράν”, λέει ο κ. Court μιλώντας στο BBC. “Επίσης, μπορούν να αγοράσουν αργό από άλλες πηγές, όπως οι χώρες της Δυτικής Αφρικής, της Βραζιλίας και της Καραϊβικής”.

Αυτό που μένει να δούμε είναι για πόσο καιρό θα ισχύσει το εμπάργκο εναντίον του Ιράν, που αποτελεί τον έκτο μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου παγκοσμίως.

Ο καθηγητής Λυρίδης αναφέρει ότι αυτό εξαρτάται από τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και από το αν η τιμή του θα αυξηθεί σημαντικά λόγω του περιορισμού των εξαγωγών του Ιράν.