Το…re – branding της Ελλάδας, της μοναδικής χώρας στην ευρωζώνη που “κούρεψε” ιδιώτες ομολογιούχους μέσω του PSI, με το μήνυμα στις αγορές πως η χώρα είναι πλέον ένα δημοσιονομικά υπεύθυνο κράτος, κλείνει οριστικά μια μακρά περίοδο αναξιοπιστίας και μπορεί, σήμερα, ακόμη και να αποπληρώνει νωρίτερα τους πιστωτές του, είναι ο κυρίαρχος λόγος της απόφασης για πρόωρη αποπληρωμή του Ταμείου.
Χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε στο Reuters πως η σχετική διαδικασία έχει κινηθεί και αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη Μαρτίου με τον ίδιο να υπογραμμίζει πως παρά την αύξηση των δαπανών για την αντιμετώπιση της πανδημίας η χώρα θα επιστρέψει σε πρωτογενές πλεόνασμα από το 2023 και μετά.
Η πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ, μια κυρίως στρατηγικού χαρακτήρα απόφαση, είναι το ένα σκέλος του σχεδιασμού του υπουργείου Οικονομικών.
Το άλλο σκέλος, βάσει της ίδιας στρατηγικής, είναι και η πρόωρη αποπληρωμή σχεδόν 5,5 δισ. ευρώ δανείων από το πρώτο πακέτο διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέρους δηλαδή των διμερών δανείων από τις χώρες της ευρωζώνης αυτή τη φορά.
Ως προς το δεύτερο η διαδικασία βρίσκεται εδώ και κάποιους μήνες σε εξέλιξη στο παρασκήνιο, εν αναμονή της διευθέτησης και επίλυσης τεχνικών λεπτομερειών, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές.
Με τις κινήσεις αυτές, εφόσον και όταν προχωρήσει εν τέλει και η αποπληρωμή των 5,5 δισ. ευρώ στόχος είναι η χώρα να απαλλαχθεί από χρέος άνω των 7 δισ. ευρώ το οποίο θα έπρεπε να αποπληρώσει τα επόμενα δύο χρόνια, στο πλαίσιο των ετήσιων αναγκών χρηματοδότησης της χώρας, προσφεύγοντας στις αγορές, σε περιβάλλον ρευστότητας, ίσως και αβεβαιότητας.
Σχολιάζοντας ειδικά για την προεξόφληση του ΔΝΤ, με όφελος που υπολογίζεται πέριξ των 40 εκατ. ευρώ, αρμόδια στελέχη επισημαίνουν χαρακτηριστικά:
- Πρόκειται για μια ισχυρά συμβολική κίνηση μετά από δώδεκα χρόνια εμπλοκής του Ταμείου στα εσωτερικά της χώρας στο πλαίσιο των μνημονίων. Ενός ιδιαίτερα επώδυνου πολιτικού και κοινωνικού κεφαλαίου με τη χώρα στη θέση του «επαίτη» και τις πληρωμές μισθών και συντάξεων να εξαρτώνται από τα δανεικά Ευρωπαίων και ΔΝΤ με την προϋπόθεση θετικής έκβασης των διαδοχικών αξιολογήσεων. Πέραν όμως της πολιτικής διάστασης – σε μεγάλο βαθμό και για εσωτερική κατανάλωση σε μια προεκλογική χρονιά – ειδικά για το θέμα του ΔΝΤ υπάρχει και η διάσταση των αγορών. Η εμπλοκή του ΔΝΤ στα μνημόνια, σε μια δύσκολη στιγμή για την απροετοίμαστη τότε ευρωζώνη υπό το βάρος τότε της ελληνικής κρίσης χρέους και χωρίς τον ESM, επιβλήθηκε με τις ευλογίες κυρίως της Γερμανίας και του Eurogroup με την προοπτική να δράσει το Ταμείο – θεωρητικά ως ένας θεσμός με εμπειρία στη διαχείριση κρίσεων – και ως μια πιστοποίηση προς τις αγορές για το «implementation» των υπεσχημένων από την Ελλάδα στο πλαίσιο των μνημονίων. Υπό αυτή την έννοια και με το επιχείρημα πλέον αντεστραμμένο η πρόωρη προεξόφληση του Ταμείου, με τις ευλογίες του ίδιου του Ταμείου, θα μπορούσε να εκληφθεί και ως ένα σήμα στις αγορές πως στην Ελλάδα η κατάσταση εξελίσσεται ομαλά και η χώρα γυρίζει σελίδα, τηρώντας η ίδια όσα πρέπει να τηρήσει σε μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομικά, χωρίς να της το επιβάλλει κάποιος. Αυτό ήταν και το μήνυμα που επέλεξε να στείλει το Δεκέμβριο η ίδια η επικεφαλής του Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα για την προοπτική αποπληρωμής του Ταμείου «Είναι ένα σπουδαίο επίτευγμα για τη χώρα. Η αποπληρωμή του Ταμείου φέρνει ένα συμβολικό κλείσιμο μιας δύσκολης περιόδου για τον ελληνικό λαό και για την οικονομία της Ελλάδας. Ο ρόλος μας θα συνεχίσει να περιλαμβάνει την παρακολούθηση και την παροχή συμβουλών πολιτικής, θα συνεχίσουμε να παρέχουμε υπηρεσίες στην Ελλάδα, εφόσον η χώρα τις θεωρεί χρήσιμες».
- Επίσης περιορίζεται ο συναλλαγματικός κίνδυνος στους οποίους υπόκεινται τα δάνεια του ΔΝΤ, βελτιώνοντας την προβλεψιμότητα μελλοντικών δαπανών, ενώ μιλούμε για δάνεια σε κυμαινόμενο επιτόκιο όταν σχεδόν όλο το ελληνικό χρέος είναι σε σταθερό. Να σημειωθεί πως πάνω από το 75% του χρέους ανήκει στους επίσημους πιστωτές – δηλαδή τους Ευρωπαίους.
- Περιορίζεται το rollover risk αφού βγαίνει σήμερα από επάνω μας σχετικά ακριβό χρέος, σε κυμαινόμενο επιτόκιο το οποίο θα έληγε μέσα στην προσεχή διετία, ελαφραίνοντας ισόποσα τις μελλοντικές δαπάνες.
- Γίνεται χρηστή χρήση των αποθεματικών του δημοσίου, για προεξόφληση χρέους που θα το βρίσκαμε μπροστά μας, όχι απαραίτητα σε καλύτερες συνθήκες. Τα αποθέματα, όπως αναφερόταν στο ετήσιο δανειακό πρόγραμμα του ΟΔΔΗΧ το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2021, ανέρχονται σε περίπου 32 δις. ευρώ προσφέροντας ένα σημαντικό ανάχωμα στο Δημόσιο ως προς την κάλυψη των ετήσιων χρηματοδοτικών αναγκών, διαμορφώνοντας ένα σημαντικό ανάχωμα για το Δημόσιο.