Τέλος στα ισόβια για τα οικονομικά εγκλήματα, με την κατάργηση του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου. Ποινές κάθειρξης για βαριά αδικήματα μειώνονται και δεν θα ξεπερνούν τα 15 χρόνια. Κακουργήματα μετατρέπονται σε πλημμελήματα και καταργούνται οι εξαγοράσιμες ποινές. Θα υπάρχουν δημεύσεις περιουσίας ακόμα κι όταν το ξέπλυμα μαύρου χρήματος έχει παραγραφεί.
Είναι μερικές από τις σαρωτικές αλλαγές που -εάν ψηφιστούν- θα αλλάξουν εκ βάθρων την απονομή της Δικαιοσύνης και περιλαμβάνονται στα σχέδια του νέου Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Καλογήρου και οι πρόεδροι των δύο νομοπαρασκευαστικών επιτροπών Χριστόφορος Αργυρόπουλος (για τον Ποινικό Κώδικα) και Θεοχάρης Δαλακούρας (για τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας), παρουσίασαν σήμερα τα σχέδια- προτάσεις των επιτροπών.
‘Hδη από την περασμένη Τετάρτη και για 3 εβδομάδες θα βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση πριν καταλήξουν στα τελικά κείμενα που θα αποσταλούν προς ψήφιση.
Καταργείται ο νόμος 1608/50
Στα 70 του χρόνια, ο νόμος περί καταχραστών του ελληνικού Δημοσίου (1608/50) οδεύει προς… συνταξιοδότηση.
Η επικείμενη κατάργηση του φέρνει και την κατάργηση της ισόβιας κάθειρξης για όσους καταδικάζονται για οικονομικά σκάνδαλα, έχοντας αυτή την επιβαρυντική διάταξη.
Πλέον, η πιο βαριά τιμωρία για όσους κριθεί ότι έκλεψαν δημόσιο χρήμα θα είναι τα 15 χρόνια.
Ως Δημόσιο προβλέπονται πέραν του στενού πλαισίου του Δημοσίου, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Δεν θα θεωρούνται Δημόσιο άλλοι φορείς ιδιωτικής νομικής φύσεως που μπορεί να διαχειρίζονται δημόσια περιουσία αλλά και τα πιστωτικά ιδρύματα.
Διαπραγμάτευση για απαλλαγή
Για όλα τα κακουργήματα οικονομικής φύσεως εισάγεται ο θεσμός της διαπραγμάτευσης. Εάν ο εμπλεκόμενος πληρώσει το ποσό της φερόμενης ως ζημίας, σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής διαδικασίας, τότε μπορεί μέχρι και να αθωωθεί.
Αντίθετα γίνονται πιο αυστηρές οι ρυθμίσεις όσον αφορά στο χρόνο παραγραφής: από τα 15 χρόνια που είναι σήμερα, αυξάνεται στα 20 χρόνια.
Για τα εγκλήματα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομη δραστηριότητα (ξέπλυμα μαύρου χρήματος) ακόμα και αν αυτά έχουν παραγραφεί, δεν παραγράφεται και η δυνατότητα για δήμευση περιουσίας (κι αν δεν υπάρχει) ή για επιβολή χρηματικής ποινής, ανάλογης της ζημίας του Δημοσίου.
Εάν ψηφιστούν οι ευνοϊκές ρυθμίσεις, θα ισχύσουν και για όλους τους κατηγορούμενους σε εκκρεμείς υποθέσεις. Αν δηλαδή κάποιος δικάζεται σήμερα με την επιβαρυντική διάταξη του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου και κινδυνεύει με ισόβια, εάν μέχρι το τέλος της δίκης του έχει ψηφιστεί ο νέος Ποινικός Κώδικας, τότε θα τιμωρηθεί το πολύ με κάθειρξη 15 ετών.
Κακουργήματα γίνονται πλημμελήματα
Δεκάδες κατηγορίες που σήμερα διώκονται ως κακουργήματα (ποινές κάθειρξης τουλάχιστον 5 ετών) μετατρέπονται σε πλημμελήματα και θα τιμωρούνται με ποινές φυλάκισης από 3 έως 5 έτη.
Μεταξύ των κακουργημάτων που μετατρέπονται αποκλειστικά σε πλημμελήματα είναι ο εμπρησμός, η πρόκληση πλημμύρας και ναυαγίου, η διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών και η παράνομη ηχογράφηση και χρήση τηλεφωνικής συνομιλίας (τα κακουργήματα που σήμερα ερευνά ο εισαγγελέας εάν διέπραξε ο Παύλος Πολάκης σε βάρος του Γιάννη Στουρνάρα).
Επιπλέον, στις προτεινόμενες ρυθμίσεις προβλέπονται:
- Η κατάργηση των πταισμάτων. Τα ήσσονος σημασία θα τιμωρούνται ως διοικητικές παραβάσεις με πρόστιμα, ενώ τα πιο σοβαρά θα μετατρέπονται σε πλημμελήματα.
- Τα πλημμελήματα θα διαχωρίζονται σε ελαφρά και σε βαριά. Τα ελαφρά θα τιμωρούνται με ποινές φυλάκισης ως τρία χρόνια και πάντα θα χορηγείται αναστολή, ανεξάρτητα εάν ο κατηγορούμενος έχει λευκό ποινικό μητρώο ή όχι.
- Η αναστολή μπορεί να χορηγείται και με όρους, όπως η αποζημίωση του παθόντος ή απαγόρευση εξόδου από τη χώρα ή εμφάνιση στο αστυνομικό τμήμα.
- Τα βαριά πλημμελήματα θα είναι αυτά που σήμερα είναι κακουργήματα και θα τιμωρούνται με ποινές από τρία ως πέντε χρόνια, οι οποίες θα εκτίονται ή θα μετατρέπονται σε κοινωφελή εργασία.
- Εισάγεται η παροχή κοινωφελούς εργασίας ως κύρια ποινή και θα εκτίεται σε δημόσιες υπηρεσίες, και ΟΤΑ.
Μειώνονται οι ποινές
Από τα 20 χρόνια που είναι σήμερα, η πιο βαριά καταδίκη για κακουργήματα “πέφτει” στα 15 χρόνια.
Επιπλέον:
- Στις επιβαρυντικές περιστάσεις προστίθενται κι αυτές όταν ο κατηγορούμενος έχει δυσχεράνει με τις πράξεις του την άσκηση ποινικής δίωξης ή το κίνητρό του είναι ρατσιστικό η ομοφοβικό.
- Σε οικονομικά εγκλήματα όποιος πληρώνει και αποκαθιστά τη ζημιά δεν θα οδηγείται στη φυλακή ούτε ως προσωρινά κρατούμενος.
- Καταργούνται όλες οι μετατροπές της ποινής σε εξαγοράσιμη και μόνη μετατροπή που προβλέπεται είναι εκείνη που αφορά στην παροχή κοινωφελούς εργασίας.
- Καταργείται η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ως παρεπόμενη ποινή.
- Καταργείται το αξιόποινο για απεργίες δημοσίων υπαλλήλων.
- Οι κατηγορούμενοι ηλικίας 18 έως 25 ετών θα δικάζονται και θα εκτίουν την ποινή τους ως ανήλικοι.
- Οι ανήλικοι μέχρι το 12ο έτος είναι ποινικά ανέλεγκτοι.
- Προβλέπεται το αδίκημα της απάτης σχετικής με τις επιχορηγήσεις,
Ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας και οι νέοι θεσμοί
Περισσότερες αρμοδιότητες στους εισαγγελείς και μεγάλες αλλαγές στην ποινική διερεύνηση των υποθέσεων προβλέπει το σχέδιο του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ο εισαγγελέας θα έχει αρμοδιότητες ανακριτή και θα μπορεί να ερευνά τα πάντα και να προβαίνει σε κάθε ενέργεια. Επιπλέον θα έχει ουσιαστικό ρόλο και λόγο σε μία σειρά νέων θεσμών που εισάγονται και αφορά τη διαπραγμάτευση και για κακουργήματα που δεν σχετίζονται όμως με εγκλήματα βίας (ανθρωποκτονίες, ληστείες κλπ)
- Ο θεσμός της ποινικής διαταγής. Για αδικήματα με ποινές έως 1 έτος. Ο εισαγγελέας θα μπορεί να θέτει στο αρχείο τις υποθέσεις, όταν κρίνει ότι δεν είναι σοβαρές και δεν αφορούν το δημόσιο συμφέρον.
- Ο θεσμός της αποχής από την ποινική δίωξη. Θα αφορά βαρύτερα πλημμελήματα και κακουργήματα. Για τα με ποινές ως 3 έτη, ο εισαγγελέας θα μπορεί να μην ασκεί ποινική δίωξη, εάν έχει αποκατασταθεί η οικονομική ζημία ή η παρανομία και τη διάταξή του θα επικυρώνει δικαστής.
- Στα κακουργήματα ( οικονομικά εγκλήματα και άλλα) αν έχει αποκατασταθεί η ζημιά ολόκληρη και έχει μεταμεληθεί ο δράστης ο εισαγγελέας θα αναστέλλει την έρευνα για τρία χρόνια. Αν μέσα στα τρία χρόνια ο δράστης δεν κάνει άλλο αδίκημα τότε η υπόθεση θα μπαίνει στο αρχείο.
- Ο θεσμός της ποινικής συνδιαλλαγής. Ο εισαγγελέας πριν την άσκηση της ποινικής δίωξης, θα μπορεί να προτείνει ποινή στον εμπλεκόμενο, που έχει πληρώσει την οικονομική ζημία.Αν το αποδεχθει, τότε θα ισχύσει η συμφωνηθείσα ποινή και δεν θα δικαστεί.
- Ο θεσμός της ποινικής διαπραγμάτευσης. Ο εισαγγελέας θα διαπραγματεύεται με τον κατηγορούμενο που έχει ομολογήσει την ενοχή του και θα έρχεται σε συμφωνία μαζί του για την ολική η μερική αποκατάσταση της ζημιάς και την ποινική του μεταχείριση.
Σε δηλώσεις του, ο υπουργός Δικαιοσύνης απηύθυνε έκκληση να μην μετατραπεί η δημόσια διαβούλευση σε πολιτικό παιχνίδι: «Δεν θα βοηθήσει την ολοκλήρωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας ο ποινικός λαϊκισμός. Απαιτείται σοβαρότητα από όλους, συναινέσεις και συνεργασίες», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Καλογήρου.