Σύγχυση σε όλη την Ευρώπη προκαλεί εδώ και μήνες το ενδεχόμενο του Brexit και όλα τα σενάρια που το συνοδεύουν, καθώς μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις στην οικονομία και στις επιχειρήσεις ολόκληρης της Ευρώπης. Μετά από σειρές προσπαθειών για ομαλή λήξη του ζητήματος της εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οριστικό τέλος δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα.
Όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες, έτσι και οι οικονομικές αρχές της Ελλάδας προετοιμάζονται πλέον για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και για αυτό ενός «άτακτου» Brexit, χωρίς συμφωνία, και τις συνέπειες που κάθε ενδεχόμενο πρόκειται να έχει στις ελληνικές επιχειρήσεις και την οικονομία συνολικά.
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) εξέδωσε έκτακτη ενημέρωση, σχετικά με την περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας με την Ε.Ε, όπου το Ηνωμένο Βασίλειο θα θεωρείται πλέον τρίτη χώρα.
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, «Όλα τα εμπορεύματα που εισέρχονται στην Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο από την εν λόγω ημερομηνία, θα υπόκεινται στις κατάλληλες, κατά περίπτωση, τελωνειακές διατυπώσεις και διαδικασίες εισαγωγής, που προβλέπονται στον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα, καθώς και στις Εφαρμοστικές διατάξεις (καν. 2447/2015) και στις Εξουσιοδοτικές διατάξεις αυτού (καν. 2446/2015)».
Τα πακέτα οδηγιών της ΑΑΔΕ για το Brexit
Στην ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ έχουν αναρτηθεί τρία πακέτα οδηγιών. Στο πρώτο υπάρχουν οδηγίες «για την επικείμενη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς συμφωνία και μεταβατική περίοδο σε σχέση με τις δασμολογικές και φορολογικές απαλλαγές: Επανεισαγόμενα Εμπορεύματα – Ατέλειες – Μεταφορά συνήθους κατοικίας – Ταξιδιώτες τρίτων χωρών».
Το δεύτερο έγγραφο αφορά σε οδηγίες σχετικά με την «εισαγωγή εμπορευμάτων, σε περίπτωση εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε χωρίς συμφωνία – Κοινό Δασμολόγιο και Δασμολογητέα Αξία εμπορευμάτων».
Τέλος, το τρίτο «πακέτο» οδηγιών αναφέρεται στις «απλουστευμένες διαδικασίες, στο πλαίσιο του καθεστώτος διαμετακόμισης: Εγκεκριμένος αποστολέας – Εγκεκριμένος παραλήπτης – Εγκεκριμένος παραλήπτης TIR – Εγκεκριμένος εκδότης».
Τα κριτήρια, βάσει των οποίων μια ελληνική επιχείρηση κινδυνεύει να αντιμετωπίσει σοβαρές επιπτώσεις από το Brexit περιγράφονται σε έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας και Τελωνειακής Ενωσης (TAXUD), στο οποίο παραπέμπει η ΑΑΔΕ.
Όπως αναγράφεται στο έγγραφο της TAXUD, μια επιχείρηση θα επηρεαστεί αρνητικά από το Brexit στις εξής περιπτώσεις:
- αν πωλεί αγαθά ή παρέχει υπηρεσίες στο Ηνωμένο Βασίλειο
- αν αγοράζει αγαθά ή λαμβάνει υπηρεσίες από το Ηνωμένο Βασίλειο
- αν μεταφέρει εμπορεύματα μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τι σημαίνει πρακτικά για τις επιχειρήσεις η μετάβαση στην μετά Brexit εποχή;
- Θα εφαρμόζονται τελωνειακές διατυπώσεις, θα πρέπει να υποβάλλονται διασαφήσεις και οι τελωνειακές αρχές ενδέχεται να απαιτούν εγγυήσεις για δυνητικές ή υφιστάμενες τελωνειακές οφειλές.
- Θα εφαρμόζονται δασμοί για εμπορεύματα που εισέρχονται στην ΕΕ από το Ηνωμένο Βασίλειο, χωρίς προτιμήσεις.
- Ενδέχεται επίσης να ισχύουν απαγορεύσεις ή περιορισμοί για ορισμένα εμπορεύματα που εισέρχονται στην Ε.Ε από το Ηνωμένο Βασίλειο, γεγονός που σημαίνει ότι ενδεχομένως να απαιτούνται άδειες εισαγωγής ή εξαγωγής.
- Οι άδειες εισαγωγής και εξαγωγής που έχουν εκδοθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο θα παύσουν πλέον να ισχύουν στην Ε.Ε (Ε.Ε των 27).
- Οι άδειες για τελωνειακές απλουστεύσεις ή τελωνειακά καθεστώτα, όπως η τελωνειακή αποταμίευση, που έχουν εκδοθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο θα παύσουν πλέον να ισχύουν στην ΕΕ (ΕΕ των 27).
- Οι άδειες εγκεκριμένου οικονομικού φορέα (AEO) που έχουν εκδοθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο θα παύσουν πλέον να ισχύουν στην ΕΕ (ΕΕ των 27).
- Τα κράτη μέλη θα επιβάλλουν ΦΠΑ κατά την εισαγωγή αγαθών που εισέρχονται στην Ε.Ε από το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο θα απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ.
- Θα αλλάξουν οι κανόνες για τη δήλωση και την καταβολή του ΦΠΑ (για παροχές υπηρεσιών, όπως οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες), καθώς και για τις διασυνοριακές επιστροφές ΦΠΑ.
- Για τη διακίνηση εμπορευμάτων προς το Ηνωμένο Βασίλειο θα απαιτείται διασάφηση εξαγωγής. Για τη διακίνηση προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης προς το Ηνωμένο Βασίλειο ενδέχεται επίσης να απαιτείται ηλεκτρονικό διοικητικό έγγραφο (eAD).
- Οι διακινήσεις προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την ΕΕ (ΕΕ των 27) θα πρέπει να τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία μετά την ολοκλήρωση των τελωνειακών διατυπώσεων πριν από την έναρξη διακίνησης στο πλαίσιο του συστήματος διακίνησης και ελέγχου των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Οι απαραίτητες ενέργειες εκ μέρους των επιχειρηματιών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμβουλεύει όλες τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να προετοιμαστούν, λαμβάνοντας όλες τις αναγκαίες αποφάσεις και ολοκληρώνοντας όλες τις απαιτούμενες διοικητικές ενέργειες το συντομότερο δυνατόν. Παρακάτω, αναφέρονται αναλυτικά όλα τα πρακτικά μέτρα που πρέπει να λάβουν οι επιχειρήσεις, για να μην αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα κατά το Brexit:
- Θα πρέπει η επιχείρηση να καταχωρηθεί στην εθνική τελωνειακή αρχή, για να πραγματοποιεί συναλλαγές με χώρες εκτός Ε.Ε.
- Να εξεταστεί κατά πόσον η επιχείρηση είναι έτοιμη να συνεχίσει τις συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο ή μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου, δηλαδή κατά πόσον διαθέτει τις αναγκαίες:
– ικανότητες σε ανθρώπινο δυναμικό (προσωπικό εκπαιδευμένο σε τελωνειακά θέματα)
– τεχνικές ικανότητες (συστήματα πληροφορικής και λοιπά)
– τελωνειακές άδειες, όπως για ειδικά καθεστώτα (αποθήκευση, μεταποίηση ή για εμπορεύματα που υπάγονται στον κανόνα «ειδικής χρήσης»). - Να υπάρξει ενημέρωση, σχετικά με τις υφιστάμενες τελωνειακές απλουστεύσεις και διευκολύνσεις που είναι διαθέσιμες για την επιχείρηση, όπως:
-οι απλουστεύσεις για την υπαγωγή εμπορευμάτων σε τελωνειακό καθεστώς·
-οι συνολικές εγγυήσεις, με μειωμένα ποσά ή απαλλαγές·
-οι απλουστεύσεις για καθεστώτα διαμετακόμισης. - Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να υποβολής αίτησης για τη χορήγηση της ιδιότητας του εγκεκριμένου οικονομικού φορέα (AEO) από την εθνική τελωνειακή αρχή.
- Αν έχει γίνει εγγραφή στη μικρή μονοαπευθυντική θυρίδα για τον ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, να γίνει εγγραφή σε κράτος μέλος της Ε.Ε των 27.
- Αν έχει καταβληθεί ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2018, να υποβληθούν οι αιτήσεις επιστροφής ΦΠΑ αρκετά πριν από τις 13 Απριλίου 2019, ώστε να διεκπεραιωθούν πριν από αυτήν την ημερομηνία.
- Να υπάρξει επικοινωνία με τους επιχειρηματικούς εταίρους (προμηθευτές, διαμεσολαβητές, μεταφορείς,…), διότι το Brexit ενδέχεται να έχει επίσης επιπτώσεις και στην αλυσίδα εφοδιασμού της επιχείρησης.