Δέσμη μέτρων για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολο της Ευρώπης έχει εισηγηθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ ιδιαίτερη αναφορά κάνει και στον εν δυνάμει τρόπο ίδρυσης και λειτουργίας μίας Εταιρίας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (ΕΔΠΣ) σε εθελοντική βάση από την πλευρά των κρατών-μελών.
Μεταξύ των άλλων προτείνει:
Νέα Οδηγία η οποία αφορά τις εταιρίες διαχείρισης και απόκτησης πιστώσεων και την ανάκτηση των εξασφαλίσεων.
Στόχος είναι να παράσχει στους πιστωτές – κατόχους των εξασφαλίσεων έναν αποτελεσματικό μηχανισμό για την ανάκτηση της αξίας των εξασφαλισμένων δανείων, στο ενδεχόμενο αθέτησης του οφειλέτη.
Αναλυτικά, με την προτεινόμενη Οδηγία διευκολύνεται και προκρίνεται η διαδικασία της εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς, ώστε οι τράπεζες να μπορούν να ανακτήσουν το ενέχυρο με ταχεία διαδικασία χωρίς να προσφεύγουν στο δικαστικό σύστημα.
Διευκρινίζεται ότι η προτεινόμενη Οδηγία αφορά μόνο νέες επιχειρηματικές χορηγήσεις και θα εφαρμόζεται μόνο κατόπιν ρητής έγκρισης του πιστούχου, η οποία θα λαμβάνεται κατά τη σύναψη της σύμβασης χορήγησης. Σύμφωνα με τον εν λόγω μηχανισμό, εάν ο δανειολήπτης αθετήσει τη σύμβαση του δανείου, η εξασφάλιση θα αποτιμάται και στη συνέχεια θα πωλείται, με τα έσοδα να μεταβιβάζονται κατευθείαν στον πιστωτή.
Η τράπεζα θα οφείλει να δώσει στο δανειολήπτη ένα ορισμένο χρονικό διάστημα για να πραγματοποιήσει τις οφειλόμενες πληρωμές και να αποφύγει την εκτέλεση της διαδικασίας πώλησης, ενώ ταυτόχρονα η αποτίμηση θα πρέπει να διενεργείτε βάσει ορισμένων κανόνων.
Για παράδειγμα να διενεργείται μέσω δημόσιου πλειστηριασμού, ώστε να εξασφαλιστεί μια δίκαιη τιμή, ενώ ο δανειολήπτης διατηρεί και το δικαίωμα να προσφύγει δικαστικά σε περίπτωση μη τήρησης αυτών των κανόνων. Διευκρινίζεται ότι η τράπεζα λαμβάνει τα έσοδα μόνο στο βαθμό που είναι απαραίτητο για την κάλυψη των ανεξόφλητων ποσών του δανείου, καθώς τυχόν επιπλέον έσοδα καταβάλλονται στον οφειλέτη.
Παρ’ όλα αυτά, η σημαντική καινοτομία η οποία εισάγεται με τον εν λόγω μηχανισμό είναι ότι τα κράτη-μέλη μπορούν και εναπόκειται στη διακριτική τους ευχέρεια να αποφασίσουν ότι όταν τα έσοδα από τη ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων υπολείπονται του υπολοίπου του δανείου, το δάνειο θα θεωρείται εντούτοις ότι έχει πλήρως διακανονιστεί και ουδεμία απαίτηση εκκρεμεί έναντι του οφειλέτη.
Δημιουργία δευτερογενούς αγοράς για μη εξυπηρετούμενα δάνεια
Η ίδια Οδηγία στόχο έχει να προωθήσει επίσης και την ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα ΜΕΔ, αίροντας τυχόν εναπομείναντα νομικά εμπόδια. Συνεπώς, στοχεύει να διευκολύνει ουσιαστικά τη μεταφορά και πώληση τραπεζικών δανείων σε τρίτους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση («διαβατήριο»).
Η πρόταση καθορίζει τις δραστηριότητες των εταιριών διαχείρισης και απόκτησης πιστώσεων, καθορίζει κοινά πρότυπα για την αδειοδότηση και την εποπτεία τους και επιβάλλει ενιαίους κανόνες συμπεριφοράς (conduct rules) σε ολόκληρη την ΕΕ.
Στο πλαίσιο αυτό, οι αγοραστές τραπεζικών δανείων θα υποχρεούνται να κοινοποιούν στις αρχές την απόκτηση δανείου, ενώ οι εν δυνάμει αγοραστές καταναλωτικών δανείων από τρίτες χώρες υποχρεούνται να χρησιμοποιούν μόνο αδειοδοτημένες εταιρίες εντός ΕΕ.
Η προστασία των καταναλωτών εξασφαλίζεται με τη λήψη νομικών διασφαλίσεων και κανόνων διαφάνειας, ώστε η μεταβίβαση δανείου να μην επηρεάζει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα του δανειολήπτη.
Παροχή τεχνικής καθοδήγησης σχετικά με τον τρόπο σύστασης εθνικών Εταιριών Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (ΕΔΠΣ)
Πρόκειται για έναν άξονα πάνω στον οποίο εστιάζονται τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφορά ένα μη δεσμευτικό τεχνικό σχέδιο για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συσταθούν εθνικές Εταιρίες Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (ΕΔΠΣ – Asset Management Companies) ή να ληφθούν συνολικά μέτρα διαχείρισης των ΜΕΔ, σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες της ΕΕ στον τομέα των τραπεζών και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις (state aid rules). Παρόλο που στο τεχνικό σχέδιο επισημαίνεται ότι οι ΕΔΠΣ με το συστατικό στοιχείο της κρατικής ενίσχυσης, παρουσιάζονται ως εταιρίες ειδικού σκοπού και κατά συνέπεια αποτελούν μία σπάνια λύση, εντούτοις καθορίζονται οι επιτρεπόμενοι όροι για το σχεδιασμό και την ίδρυση των ΕΔΠΣ.
Επιπρόσθετα, αποσαφηνίζεται ότι οι ΕΔΠΣ μπορούν να χρηματοδοτούνται με ιδιωτικά και εν μέρει με δημόσια κεφάλαια και ταυτόχρονα να μην θεωρείται ότι έχουν λάβει κρατική ενίσχυση εφόσον η πολιτεία αποδεικνύεται ότι λειτουργεί σαν ένας οποιοσδήποτε επενδυτής.
Δηλαδή διασφαλίζεται ότι η μεταβίβαση των χαρτοφυλακίων από τα πιστωτικά ιδρύματα προς την ΕΔΠΣ πραγματοποιείται με αποτίμηση σε τιμές αγοράς.
Σύμφωνα με το πλαίσιο αυτό, προτείνονται κοινές αρχές οι οποίες θα πρέπει να διέπουν τις ΕΔΠΣ σχετικά με: α) την ίδρυση, τη διακυβέρνηση και τη λειτουργία τους, β) την περίμετρο των δανείων και το προτεινόμενο μέγεθος των υπό μεταφορά δανειακών χαρτοφυλακίων, γ) τους κανόνες αποτίμησης των δανείων και δ) τον τρόπο συνολικά της χρηματοδότησης της υπό σύσταση εταιρίας και τη δημοσιονομική επίδραση που επιφέρει.
Διευκρινίζεται ότι οι κοινές αυτές αρχές βασίζονται στην εμπειρία και τις βέλτιστες πρακτικές των ΕΔΠΣ, που έχουν ήδη ιδρυθεί και λειτουργήσει σε κράτη-μέλη της ΕΕ17.