Παρά τις αλλαγές κυβερνήσεων, τα μνημόνια και την αναπτυξιακή προσπάθεια, η οικονομία και το ΑΕΠ της Ελλάδας συνεχίζουν να συρρικνώνονται. Οκτώ χρόνια μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, η ανεργία των νέων συνεχίζει να αυξάνεται (46.50% τον Αύγουστο από 42.70 τον Ιούλιο), ενώ το δημόσιο χρέος αγγίζει το 200% του ΑΕΠ. Καταλυτικός παράγοντας φαίνεται πως είναι η περιορισμένη ανάπτυξη και στήριξη της καινοτομίας, η οποία πέρα από θέσεις εργασίας, δημιουργεί και εξαγώγιμα προϊόντα και υπηρεσίες.
Ο Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης, διαΝΕΟσις, μαζί με το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών, DIW Berlin, δημοσίευσαν νέα μελέτη που εντοπίζει και αξιολογεί τα βασικά προβλήματα της Ελλάδας στην καινοτομία, τη βιομηχανία και τις επιστήμες. Μέσα από παραδείγματα αντίστοιχων ξένων συστημάτων και εκτενή ανάλυση των ελληνικών στοιχείων, η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από πολιτικές προτάσεις για την αναβάθμιση της έρευνας και της καινοτομίας στον Ελληνικό χώρο.
Στις αναπτυγμένες οικονομίες, στις οποίες θεωρητικά εντάσσεται και η Ελλάδα, πυλώνες βιώσιμης ανάπτυξης είναι η πρόοδος της τεχνολογίας και η καινοτομία. Η ελληνική οικονομία, όμως, έπεται του ανταγωνισμού και υπολειτουργεί σε βιομηχανικούς κλάδους που κρίνονται σημαντικοί για την ανάπτυξη. Διαθέτει μικρό αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων που απαιτούν εξειδίκευση και έχουν υψηλή προστιθέμενη αξία, ενώ αντίθετα, συνεχίζει να βασίζεται στους τομείς των μεταφορών, του εμπορίου και του τουρισμού, τροφοδοτώντας κυρίως την εγχώρια αγορά.
Συγκεκριμένα:
- Τη στιγμή που ο μέσος δείκτης καινοτομίας παγκοσμίως βρίσκεται στο 50-40%, η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο της διεθνούς κατάταξης. Με μόλις 8%, η Ελλάδα βρίσκεται λίγο πριν από χώρες όπως η Τουρκία (5%), η Νότια Αφρική (5%) και η Ινδονησία (2%).
- Οι παραδοσιακά χαμηλές επιδόσεις της Ελλάδας στο χώρο της καινοτομίας, αν και σημείωσαν σημαντική και απότομη αύξηση μεταξύ 2012-2014, από το 2015 και έπειτα έχουν καθοδική πορεία.
- Στο διάστημα 2006-2013, μόλις το 18% των ελληνικών εξαγωγών αφορούσαν προϊόντα μέσης και υψηλής τεχνολογίας, ενώ σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Λετονία και η Πολωνία ο αριθμός αυτός αγγίζει το 30% και 49% αντίστοιχα.
- Το 36% της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα (πολύ μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν 0-9 εργαζομένους) αντιστοιχεί με το 21% της δραστηριότητας του συνόλου των Ευρωπαϊκών χωρών. Η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως μικρή, και προσανατολισμένη προς την εγχώρια αγορά, με πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και κατά κανόνα πολύ μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων.
- Οι μεγάλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα καταλαμβάνουν το 25% της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ενώ στο σύνολο της Ε.Ε. ο αριθμός αυτός βρίσκεται στο 43%.
- Τα κεφάλαια που παρέχει ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν επαρκούν για τις νέες επιχειρήσεις που εισέρχονται στον επιχειρηματικό χώρο.
Τα παραπάνω επηρεάζονται αρνητικά από τον αναποτελεσματικό δημόσιο τομέα, ο οποίος δυσχεραίνει αντί να διευκολύνει τις μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, είτε νεοφυείς είτε καθιερωμένες. Παράλληλα, τα διαχρονικά διαρθρωτικά προβλήματα στην οικονομία της Ελλάδας, όπως η διαφθορά, το περίπλοκο φορολογικό σύστημα, η πολυνομία, και η αργή απονομή δικαιοσύνης περιπλέκουν ακόμα πιο πολύ την πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τη μελέτη όμως, η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό επιστημονικό δυναμικό, “το οποίο παραμένει ανεκμετάλλευτο, και δεν μεταφράζεται σε οικονομική ανάπτυξη“:
- 5 από τους 50 κορυφαίους ερευνητικούς οργανισμούς που χρηματοδοτεί το ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon 2020 είναι ελληνικοί.
- Το 9% των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων κατατάσσεται μεταξύ αυτών με τις περισσότερες αναφορές παγκοσμίως.
- Μόνο μετά τη μετανάστευση των Ελλήνων επιστημόνων σε άλλες χώρες, μετατρέπεται αυτή η επιστημονική γνώση σε επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η έρευνα για την Ελλάδα καταλήγει: “Προϋπόθεση για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία που να είναι βιώσιμη, είναι η προώθηση της επιχειρηματικότητας και των ταχέως αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων, και η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, καλά εκπαιδευμένου επαγγελματικού δυναμικού και κορυφαίων επιστημόνων, που θα επιτευχθεί μέσω της ανάπτυξης ενός σταθερού συστήματος καινοτομίας.”
Δείτε επίσης:Μεγάλη έκπληξη: το σχέδιο του ESM για μείωση του χρέους κατά 21,8% του ΑΕΠ. Ράλι για τα ελληνικά ομόλογα