Στην ουρά των προσφυγών, κατά του νέου ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου, προστίθενται και οι νέοι συνταξιούχοι του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, διεκδικώντας σε Πρωτοδικεία και Ελεγκτικό Συνέδριο αναδρομικά ποσά.
Σύμφωνα με πληροφορίες, έως αυτή την στιγμή υπολογίζεται ότι έχουν προσφύγει περίπου 2.500 – 3.000 συνταξιούχοι που έλαβαν οριστική σύνταξη με βάση την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του νέου ασφαλιστικού νόμου, ενώ ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση εκτιμούν ότι ο αριθμός αυτός ενδέχεται να εκτοξευτεί στις 200.000 έως το τέλος του έτους.
Αφορά ασφαλισμένους που συνταξιοδοτήθηκαν μετά τις 13 Μαΐου 2016 με αποτέλεσμα οι συντάξεις τους να είναι μειωμένες έως και 40%. Πρόκειται για τη μοναδική κατηγορία ασφαλισμένων που έχει στα χέρια της το ακριβές ποσό της σύνταξης που δικαιούται, πριν και μετά την εφαρμογή του νόμου, καθώς μέχρι σήμερα οι υπόλοιποι συνταξιούχοι δεν έχουν λάβει εκκαθαριστικά με το ύψος της «προσωπικής» διαφοράς είτε αυτή είναι θετική, είτε αρνητική.
Οι συνταξιούχοι τηρούν στάση αναμονής ενόψει της πολυαναμενόμενης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη συνταγματικότητα του επανυπολογισμού των συντάξεων και την απορρόφηση των μειώσεων του 2012 με τη καταγραφή της «προσωπικής» διαφοράς.
Μάλιστα οι δικηγόροι επισημαίνουν ότι στις νέες προσφυγές, οι συνταξιούχοι κάνουν λόγο για άνιση μεταχείριση των ασφαλισμένων που συνταξιοδοτήθηκαν ακόμη και μια μέρα διαφορά, καθώς η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε περικοπή των παλαιών συντάξεων μέσω της κατάργησης της «προσωπικής» διαφοράς.
Με αυτά τα δεδομένα, το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μετατρέπεται σε ένα απέραντο δικαστήριο, με τους συνταξιούχους να διεκδικούν επιστροφή αναδρομικών ποσών από τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις από το 2012 και μετά.
Οι νέες προσφυγές θα εκτινάξουν σε δυσθεώρητα επίπεδα τις επιστροφές αναδρομικών ποσών σε συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους, που ήδη αγγίζουν τα 30 δισ. ευρώ. Η νέα δημοσιονομική «βόμβα» αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση.
Ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης αναφέρει στο mononews.gr, ότι εγκλωβίστηκαν χιλιάδες ασφαλισμένοι στην αγορά εργασίας, οι οποίοι ενώ πληρούσαν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης πριν το Ν. 4387/10, παρέμειναν στην εργασία τους για να εξασφαλίσουν καλύτερη σύνταξη και τώρα δεν πληρούν τις νέες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Οι λόγοι που δεν υπάρχουν ακόμη μαζικές προσφυγές είναι ότι αποφάσεις με την οριστική σύνταξη έχουν λίγοι νέοι συνταξιούχοι, αλλά και η διαδικασία για να φτάσει στο Πρωτοδικείο ή στο Ελεγκτικό Συνέδριο απαιτεί περίπου 8 μήνες.
Βήματα προσφυγής
Η προσφυγή σε πρωτόδικο βαθμό απαιτεί και πάνω από 8 μήνες. Τα βήματα που ακολουθούνται είναι τα εξής:
- Ο ασφαλισμένος μετά την λήψη της απόφασης από τον ΕΦΚΑ για το τελικό ποσό της σύνταξής του πρέπει να καταθέσει ένσταση στην τοπική διοικητική επιτροπή του ΕΦΚΑ.
- Η απάντηση από το ταμείο μετά το πέρας περίπου 4-5 μηνών είναι αρνητική.
- Και μετά πρέπει με να κατατεθεί προσφυγή στο διοικητικό Πρωτοδικείο, η οποία γίνεται δεκτή μετά από 2 μήνες περίπου.
Ποιοι συνταξιούχοι έχουν τις μεγαλύτερες απώλειες
Οι συνταξιούχοι, μετά το Μάιο του 2016, λαμβάνουν ποσά σαφώς χαμηλότερα σε σχέση με αυτά των ασφαλισμένων πριν το νόμο, ακόμη και μετά την αφαίρεση των μνημονιακών περικοπών. Συγκεκριμένα οι νέοι συνταξιούχοι που θα έπαιρναν 1.000 ευρώ μεικτά το μήνα, με το νέο καθεστώς θα υποστούν μείωση 110-150 ευρώ, ενώ μεγαλύτερες θα είναι οι μειώσεις για όσους οι μηνιαίες αποδοχές ξεπερνούν τα 1.500 ευρώ.
Αναλυτικότερα απώλειες μέχρι και 40% σε σύγκριση με τα ποσά που θα έπαιρναν αν μπορούσαν να φύγουν πριν τις 13/5/2016 θα έχουν κυρίως οι:
- Δημόσιοι υπάλληλοι, ιδίως όσοι έχουν πάνω από 30 χρόνια υπηρεσίας και ανήκουν στις κατηγορίες Πανεπιστημιακές και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης.
- Ασφαλισμένοι στο πρ. ΤΕΒΕ σε μέσες και υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες (χάνουν ολόκληρο το «μαξιλάρι» των 220 ευρώ).
- Ασφαλισμένοι στο ΤΑΕ στις πολύ υψηλές κατηγορίες, συγκεκριμένα στις δυο ανώτατες, που αποχωρούν με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης.
- Ασφαλισμένοι του Ταμείου Νομικών ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης.
- Ασφαλισμένοι του ΤΣΑΥ (γιατροί, υγειονομικοί κ.α.) ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης.
- Ασφαλισμένοι του ΙΚΑ με υψηλές αποδοχές, από 1.500 ευρώ και πάνω, που αποχωρούν με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης.
Οι μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις παλιές συντάξεις ακόμη και μετά την εφαρμογή των μνημονιακών περικοπών, μέρος των οποίων έχει ήδη κριθεί αντισυνταγματικό, οφείλονται στην αλλαγή της βάσης υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης.
Οι νέες συντάξεις υπολογίζονται σύμφωνα με το μέσο όρων των αποδοχών του ασφαλισμένου από το 2002 μέχρι και τη στιγμή της εξόδου του από την αγορά εργασίας και σε συνδυασμό με τους χαμηλούς συντελεστές αναπλήρωσης, το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης που προκύπτει είναι ιδιαίτερα χαμηλό.
Σε αυτό στηρίχθηκαν και οι τρεις πρωτόδικες αποφάσεις που δικαιώνουν γιατρούς του ΕΣΥ- που αποχώρησαν ή αποχωρούν μετά το 2017, επιδικάζοντας αναδρομικά ποσά. Όπως επισημαίνουν έγκριτοι εργατολόγοι, οι επίμαχες αποφάσεις, εφόσον επιβεβαιωθούν στο Εφετείο και τελεσιδικήσουν σε ανώτατο βαθμό, ανοίγουν παράθυρο για καινούριο κύκλο δικαστικών διεκδικήσεων και αναπροσαρμογή συντάξεων. Η υπόθεση αφορά σε νέους συνταξιούχους, αρχικά γιατρούς του ΕΣΥ, ωστόσο δεν αποκλείεται να επεκταθεί και σε άλλους συνταξιούχους ειδικών μισθολογίων.
Αυτό συμβαίνει διότι το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται πλέον με βάση τις συντάξιμες αποδοχές από το 2002 έως τη στιγμή της αποχώρησης. Εφόσον οι ρυθμίσεις του ειδικού μισθολογίου του 2017 κριθούν τελεσίδικα αντισυνταγματικές και οι μισθοί μετά το 2017 πρέπει να αναπροσαρμοστούν αυτό αναπόφευκτα επηρεάζει το άθροισμα των συντάξιμων αποδοχών και το ποσό της σύνταξης.
Απέραντο δικαστήριο
Οι προσφυγές των νέων συνταξιούχων έρχονται να προστεθούν σε προσφυγές και πρωτόδικες αποφάσεις για περικοπές πριν το νόμο Κατρούγκαλου. Υπενθυμίζεται ότι υπάρχει ήδη η απόφαση του ΣτΕ για τα δώρα των εν ενεργεία Δημοσίων Υπαλλήλων, η απόφαση του ΣτΕ για το νόμο Κατρούγκαλου αλλά και η επικείμενη απόφαση για τα αναδρομικά των συντάξεων, που ήδη κρίθηκαν από το 2015 ότι κόπηκαν παράνομα.
Η σημαντικότερη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ αφορά τα Δώρα των εν ενεργεία δημοσίων υπαλλήλων. Τα Διοικητικά Δικαστήρια της χώρας βρίσκονται εν αναμονή για την πολυαναμενόμενη απόφαση που θα κρίνει την αντισυνταγματικότητα της περικοπής των Δώρων ύψους 1.000 ευρώ ετησίως στους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους, αλλά και των συνταξιούχων σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Εκτιμάται ότι το κόστος ανέρχεται σε 2,5 -2,8 δισ. ευρώ το χρόνο.
Σύμφωνα με δικηγόρους, οι συνταξιούχοι μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά από 10 μήνες έως και πάνω από τέσσερα χρόνια. Οι βασικές κατηγορίες αναζήτησης αναδρομικών ποσών ανάλογα με τις δικαστικές αποφάσεις είναι τρεις.
- Η πρώτη κατηγορία αφορά το χρονικό διάστημα από τον Ιούνιο του 2015 έως το Μάιο του 2016. Πρόκειται για δέκα μήνες που υπάρχει νομικό κενό. Αφορά το χρονικό διάστημα ανάμεσα στην δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016).
- Η δεύτερη ενοποιεί τον χρόνο από τον Ιούλιο του 2015 έως και τον Δεκέμβριο του 2018 επειδή οι αντισυνταγματικές περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 συνέχιζαν να επιβάλλονται στις παλαιές συντάξεις μέχρι τον επανυπολογισμό τους τον Ιανουάριο του 2018.
- Η τρίτη νομική προσέγγιση υποστηρίζει πως επειδή τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών έχουν «ενσωματωθεί» στον υπολογισμό της προσωπικής διαφοράς τα διεκδικούμενα αναδρομικά μπορούν να μπουν και στο 2019.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η δημοσιονομική επιβάρυνση φτάνει τα 9,5 δισ. ευρώ για αναδρομικές πληρωμές επιδομάτων και συντάξεων και ότι οι πρόσθετες μόνιμες δαπάνες μπορούν να αγγίξουν το 1% του ΑΕΠ κατ’ έτος, εξαιτίας των δικαστικών αποφάσεων που ανατρέπουν παλαιότερες μεταρρυθμίσεις και επιβάλλουν αναδρομικές πληρωμές.
Μάλιστα, σε αυτά, το ΔΝΤ δεν υπολόγιζε τις συνέπειες μιας πιθανής δικαστικής κρίσης για μη εφαρμογή των βασικών διατάξεων της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του 2016, που έμεινε γνωστή και ως Νόμος Κατρούγκαλου, την οποία εκτιμούσε σε επιπλέον επιβάρυνση 2% με 4% του ΑΕΠ.