Κτίσθηκε τον 17ο αιώνα αλλά ο 21ος το βρήκε γκρεμισμένο και έτσι παραμένει. Πρόκειται για το Γεφύρι του Πασά, πάνω από τον Αλιάκμονα, μια σπουδαία πέτρινη, τοξωτή κατασκευή στα όρια των νομών Γρεβενών και Κοζάνης, που προγραμματίζεται να αναστηλωθεί από το υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
Ήδη στην επίσκεψη της υπουργού Πολιτισμού στην περιοχή αποφασίστηκε να ενταχθεί, με την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης, στο πρόγραμμα για την εκπόνηση σχετικής έρευνας για την συντήρηση, ενίσχυση, ανακατασκευή και ανάδειξη των παραδοσιακών λίθινων κατασκευών ώστε σε δεύτερη φάση να γίνει και η αναστήλωσή του.
Το Γεφύρι του Πασά εξάλλου, είναι ένα μόνον από τα πολλά γεφύρια της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία όπως λέει η κυρία Μενδώνη είναι ένα μεγάλο προνόμιο. «Βρίσκονται σε ποταμούς, παραποτάμους, σε χώρους που διαθέτουν ένα ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον από άποψη αισθητική, αλλά και οικολογική, ένα πολιτιστικό απόθεμα που συνδέεται και γεφυρώνει με τον καλύτερο τρόπο το ευαίσθητο και σημαντικό φυσικό περιβάλλον που βρισκόμαστε σήμερα». Δύο βασικές προϋποθέσεις, όπως επισήμανε, που απαιτεί η αειφόρος ανάπτυξη, καθώς «οφείλουμε να επενδύσουμε στο πολιτιστικό μας απόθεμα και να ξανασκεφτούμε τη σχέση μας με τη φύση».
Το Γεφύρι του Πασά κτίσθηκε περί το 1690 και αποτέλεσε πάντοτε σημαντικό πέρασμα του ποταμού Αλιάκμονα ενώνοντας τα Γρεβενά με την Κοζάνη και στη συνέχεια με τα σύνορα. Το μήκος του γεφυριού έφτανε τα 100 μέτρα και είχε έξι ανόμοιες καμάρες, η μεγαλύτερη από τις οποίες είχε ύψος 15 μέτρων και ανακουφιστικά ανοίγματα πάνω από τα μεσόβαθρα. Κάτω από τη μεγάλη καμάρα εξάλλου κρεμόταν ένα καμπανάκι (κυπρί), που όταν ο αέρας ήταν ισχυρός και η ορμή του νερού μεγάλη κτυπούσε για να ειδοποιεί τους διαβάτες ότι υπάρχει κίνδυνος. Τις πληροφορίες δίνει και ο Φρανσουά Πουκεβίλ στο βιβλίο του «Ταξίδι στη Δυτική Μακεδονία».
«Ου προυτουμάστουρας του γκιουφύρ’ στοίχειουσι τ’ γυναίκα τ’», λέει ένας μύθος της περιοχής, παραπλήσιος με αυτόν του Γεφυριού της Άρτας. Ενώ κατά την παράδοση το έκτισε ένας πασάς όντως, για ευχαριστήσει το θεό, επειδή σ΄αυτό σημείο του Αλιάκμονα σώθηκε η γυναίκα τα από πνιγμό. Το Γεφύρι του Πασά ανατινάχτηκε ωστόσο από τους Νεοζηλανδούς στις 14 Απριλίου 1941, προκειμένου να καθυστερήσει η προέλαση του Γερμανικού Στρατού.
Να σημειωθεί πάντως από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ εκτελείται το έργο και της αποκατάστασης της πεντάτοξης λίθινης γέφυρας Σπανού, στα Γρεβενά, προϋπολογισμού 450.000 ευρώ (ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας).
Κατά την επίσκεψή της στα Γρεβενά η κυρία Μενδώνη πραγματοποίησε αυτοψία και στον Μητροπολιτικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά) στη Σαμαρίνα, όπου εκτελούνται έργα αποκατάστασης, συντήρησης και αντισεισμικής προστασίας, συνολικού προϋπολογισμού 2.886.215 ευρώ (ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας-ΕΣΠΑ 2014-2020). Πρόκειται για ένα εξαιρετικό κτήριο, τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με μεγάλο νάρθηκα-γυναικωνίτη και ένα παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο.
Το εσωτερικό του είναι κατάγραφο από τοιχογραφίες Σαμαριναίων ενώ το μπαρόκ τέμπλο του είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο μπαρόκ τέμπλο, ομοίως και άμβωνας με το κιβώριο, καθώς και ο δεσποτικός θρόνος. Στη μεγάλη πολύπλευρη αψίδα του Ιερού έχει φυτρώσει, από τις αρχές του αιώνα τουλάχιστον, ένα πεύκο που αποτελεί τοπόσημο για τη Σαμαρίνα.
Η υπουργός Πολιτισμού επισκέφθηκε τέλος την Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών, στον Ταξιάρχη, που αποκαθίσταται επίσης από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ με προϋπολογισμό ύψους 1,6 εκ. ευρώ.
