Tέσσερις Απριλίου 1968. Τελικός Κυπέλλου Κυπελλούχων. ΑΕΚ , μια ομάδα που φτιάχτηκε από τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής. ΣΛΑΒΙΑ ΠΡΑΓΑΣ , μια ομάδα με τεράστια ονόματα στο ενεργητικό της. Ιστορία «Δαυίδ» και «Γολιάθ». Θεατές 80.000 – ρεκόρ Guinness για τη μεγαλύτερη συνάθροιση σε αγώνα μπάσκετ. Σκορ 89-82. Ζητωκραύγασαν όλοι οι Έλληνες, ανεξαρτήτως ομάδων και πολιτικών πεποιθήσεων. « Τι βοή, ήταν αυτή χτες βράδυ στην Αθήνα!» γράφει η “ Equipe” της εποχής. Ένας λαός μαθημένος στο διχασμό και ποδοπατημένος από τη Χούντα, βρήκε κοινή φωνή. Και ανάμεσα στην νίκη και στην ήττα, υπάρχουν πολλές ιστορίες που πρέπει να ακουστούν….» λέει η φωνή του Καφετζόπουλου στο μέσο της ταινίας , ο οποίος – ως βέρος ΑΕΚτζης με το 1968 επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη. Το αθλητικό γεγονός και οι «ιστορίες των ανθρώπων» συνθέτουν την ταινία, ως μια μείξη διηγήσεων των συντελεστών εκείνου του «άθλου» και του απολαυστικού παιξίματος ηθοποιών πρώτης γραμμής , όπως οι Ιεροκλής Μιχαηλίδης , Στέλλιος Μάινας, Γιώργος Μητσικώστας, Αντώνης Καφετζόπουλος, Βασιλική Τρουφάκου, Θεμις Πάνου, ΄Αντωνης Αντωνίου, Ερρίκος Λίτσης. Υπό την αισθαντική μπαγκέτα του Τάσου Μπουλμέτη.
“Το docufiction, δηλαδή ο συνδυασμός των πραγματικών γεγονότων με την μυθοπλασία – χωρίς να διεκδικώ δάφνες»- λέει ο σκηνοθέτης , «ήταν κάτι που μέχρι τώρα, δεν είχε γίνει στην Ελλάδα, και το θέμα ήταν ιδανικό. Με το 1968 κλείνει μια τριλογία βιωματικών ταινιών, που με το «Νοτιά» και το «Πολίτικη Κουζίνα», αναφέρονται στις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70 και μοιάζουν ν’ αφορούν πολύ κόσμο.
Και εξηγεί μιλώντας στο mononews.gr και στην Ναταλία Ιορδάνου – Φουρλή: Εγώ την έζησα εκείνη τη βραδιά , αεκτζής και 11 χρόνων τότε, ακούγοντας τον αγώνα στο ραδιόφωνο μαζί με τους γονείς μου. Κάτι παρεμφερές είναι η Wormwood , μια σειρά 6 επεισοδίων του Ερολ Μόρις , που αφορά παράξενους θανάτους το 1950 στην Αμερική και αποδίδονται σε πειράματα της CIA. Αν και ντοκιμαντέρ, είναι θριλλερικό είδος και σε κρατάει στην άκρη της πολυθρόνας σου με δραματοποιημένες αναπαραστάσεις – docudrama. Φυσικά μου αρέσει να πειραματίζομαι σε διαφορετικούς αφηγηματικούς δρόμους ».
-Οι κούπες και τα πρωταθλήματα ξεχνιούνται. Τα οράματα ποτέ, είναι από τις πρώτες φράσεις που ακούγονται στην ταινία. Ποιο ήταν το όραμα πίσω από το 1968;
-Τ.Μ «Το όραμα ανήκε στον Μάκη Αγγελόπουλο, τον πρόεδρο της μπασκετικής ΑΕΚ, ο οποίος επεδίωκε μια προσφορά μνήμης στην ομάδα. Φέτος κλείνουν 50 χρόνια από τότε, και μου πρότεινε να κάνουμε μια ταινία μεγάλου μήκους, αναφορικά με το γεγονός.
Μάζεψα λοιπόν υλικό από αρχείο κι από μαρτυρίες ανθρώπων που ήταν εκεί , κι έτσι προέκυψε το σενάριο. Στο τέλος μάλιστα ακούγεται η φωνή του τότε σχολιαστή Βασίλη Γεωργίου, μια φωνή που έχει ζυμωθεί με την ιστορία της αθλητικής αναμετάδοσης στην Ελλάδα».
Η σταχυολόγηση 25 ωρών αρχειακού υλικού , με ηχητικό κάδρο την μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα, έρχεται να δέσει με μικρές καθημερινές ιστορίες και με το ευαίσθητο πινέλο του Μπουλμέτη ,να σκιτσάρει την εικόνα της εποχής.
Μιας εποχής που στην Ελλάδα πέφτει η σκιά της δικτατορίας, στις ΗΠΑ ( την ίδια μέρα μάλιστα) δολοφονείται ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στο Βιετνάμ γίνεται πόλεμος, στο Παρίσι προδιαγράφεται ο ανατρεπτικός Μάης και στην τότε Τσεχοσλοβακία, ετοιμάζεται ν’ ανθίσει η άνοιξη της Πράγας. Κι ο απόηχος των χαμένων πατρίδων, μαζί με μια νοσταλγία που είναι πάντα διάχυτη στη δουλειά του Τάσου Μπουλμέτη- να αναδύεται σα λεπτό άρωμα μέσα από τις γραμμές.
-Το 1968 σα χρονιά άλλαξε τον κόσμο. Βάζοντας αυτό σαν τίτλο στην περιγραφή ενός αμιγώς αθλητικού γεγονότος, αισθανθήκατε καθόλου ότι σφετερίζεστε κάτι από την κοινωνικοπολιτική της διάσταση;
- Τ. Μ. «Πράγματι, όπως μου είπε κι ένας Αμερικανός ντοκιμαντερίστας «το 1968 , αποτελεί ένα ρήγμα στο χρόνο» . Όσον αφορά όμως την Ελλάδα , σε αθλητικό επίπεδο, όταν λέμε 1968, εννοούμε αυτό : Μια ελληνική ομάδα , που αποτελείται από πρόσφυγες και αποκτά το πρώτο της διασυλλογικό τρόπαιο. Πολύ συνειδητά δεν έκανα μια ταινία που επεκτείνεται στα πολιτικά δρώμενα της εποχής. Πριν λίγες μέρες έμαθα, πως όταν μπήκε ο Παττακός στο Καλλιμάρμαρο, κάποιοι τον γιούχαραν. Αν το ήξερα πρωτύτερα θα το είχα χρησιμοποιήσει, αλλά και πάλι μόνο σχηματικά , σκιαγραφώντας τον πολιτικό περίγυρο του γεγονότος»
- Το προσφυγικό, είναι θέμα που , ως Κωνσταντινοπολίτης ο ίδιος, αγγίζετε με χαρακτηριστική ευαισθησία. Σήμερα – πιο επίκαιρο από ποτέ- ποια είναι η θέση σας σε αυτό;
– Τ.Μ. «Σήμερα είναι μια από τα ίδια, απλά τότε οι πρόσφυγες είχαν κίτρινα ποτήρια, σήμερα έχουν κινητά τηλέφωνα. Ανεπιθύμητοι ήταν τότε, όπως και τώρα. Η τελευταία φράση της ταινίας που λέει ο Μαυροματάκης , είναι «πάμε Μπάμπη, η περιμετρική δεν τελειώνει ποτέ» Το προσφυγικό είναι ένας φαύλος κύκλος χωρίς τέρμα , εκεί υπάρχει ο συμβολισμός και η αλληγορία της περιμετρικής. Και πάνω σε αυτό το συμβολισμό, εξελίσσονται οι ιστορίες των ανθρώπων, οι οποίες διαχρονικά ανακυκλώνονται.»
- Κάποια ιστορία που ξεχωρίζετε;
- Τ. Μ «Ξεχωρίζω τον αδερφό που ψάχνει τον αδερφό, και είναι αληθινή ιστορία. Αλλά δε θέλω να πω περισσότερα, για να μην προιδεάσω τους θεατές.
- Υπάρχει κάποιο δυνατό βίωμα η ανάμνηση, που αναπαράγετε στις δουλειές σας με διαφορετική μορφή;
- Τ.Μ. Συνειδητά όχι, αλλά ασυνείδητα σίγουρα. Το αίσθημα της απώλειας. Το ότι ο ηττημένος, που έχει χάσει κάτι, «λέει ιστορίες» για να το βρει. Και στην «Πολίτικη Κουζίνα» ψάχνει ο ήρωας, και στο «Νοτιά» ψάχνει ο ήρωας κι εδώ πέρα ψάχνει ο ήρωας»
- Είστε ο «ηττημένος» λοιπόν;
- Τ.Μ. «Διαρκώς . Ότι καλύτερο έχω παράξει έγινε από το στρατόπεδο του ηττημένου»
- Στην τελευταία σκηνή, σαν σε όνειρο σουρεαλιστή ζωγράφου, η νεκροφόρα είναι και αυτοκίνητο γάμου. Η χαρά με τη λύπη πάνε χέρι, χέρι;
- Εντελώς. Είναι αυτή η μεσογειακή χαρμολύπη. Πάντα ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο, αλλά πάντα υπάρχει το βάρος μιας απώλειας πίσω. Είναι αυτό που λέει ο Γεωργίου. Μπροστά οι χαρές και πίσω το βαρύ φορτίο. Η ιστορία των προσφύγων, η ιστορία της ΑΕΚ, σε τελευταία ανάλυση, όλο αυτό που κουβαλάμε οι ΄Έλληνες μέσα μας .῝
-
Σκηνή από την ταινία 1968 
Σκηνή από την ταινία 1968 
Σκηνή από την ταινία 1968 
Σκηνή από την ταινία 1968