Το πρώτο νομοσχέδιο της νέας κυβέρνησης, του Κυριάκου Μητσοτάκη, αναμένεται να έρθει σήμερα στη Βουλή και, όπως έχει γίνει ήδη γνωστό από τα κυβερνητικά στελέχη, θα αφορά στη λειτουργία του επιτελικού κράτους. Το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος περιλαμβάνει συνολικά 200 διατάξεις και αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι τις 8 Αυγούστου.
Στόχος αυτού του φιλόδοξου νομοσχεδίου είναι η εκ βάθρων ανανέωση του τρόπου λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και η αποκομματικοποίηση του και για το λόγο αυτό ήταν αναγκαίο να είναι αυτό το πρώτο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή, καθώς θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο της λειτουργίας της χώρας υπό τη νέα κυβέρνηση.
Στο όραμα αυτού του νομοσχεδίου της κυβέρνησης Μητσοτάκη ενυπάρχουν οι στόχοι της ισχυρής ανάπτυξης της ανεξάρτητης λειτουργίας των θεσμών και της λογοδοσίας των κρατικών λειτουργών για τα πεπραγμένα τους.
Υπεύθυνος της σύνταξης του εν λόγω νομοσχεδίου είναι ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, ενώ στόχος της κυβέρνησης ήταν το νομοσχέδιο να φτάσει γρήγορα στη Βουλή, με στόχο να εξασφαλίσει τα απαιτητικά χρονοδιαγράμματα για όλες τις εργασίες που πρέπει να ακολουθήσουν της ψήφισής του.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη φιλοδοξεί, μέσω του νομοσχεδίου αυτού, να επιτύχει μια θεσμική τομή για το ελληνικό κράτος. Οι αλλαγές που προβλέπει το νομοσχέδιο κινούνται σε δύο άξονες:
-Πρώτον, συγκεντρώνονται όλες οι συγκεχυμένες διατάξεις που έχουν ψηφιστεί κατά καιρούς, μέσα στα τελευταία 40 χρόνια και σχετίζονται με την οργάνωση της κυβέρνησης, αλλά και τη λειτουργία της κεντρικής διοίκησης.
-Δεύτερον, συνθέτει νέους θεσμούς και κανόνες για τη λειτουργία του κράτους, ακολουθώντας τα πρότυπα των θεσμικά ανεπτυγμένων κρατών της Ε.Ε, ενόψει του 2021.
Ταυτόχρονα, μέσω των αλλαγών που θα φέρει το νομοσχέδιο στον κρατικό μηχανισμό, η κυβέρνηση ευελπιστεί να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του κόσμου στον τρόπο λειτουργίας του κράτους αλλά και τους κρατικούς θεσμούς, ενώ σε βάθος χρόνου, αποσκοπεί στην απόκτηση τακτικότερης και αποτελεσματικότερης επικοινωνίας μεταξύ κράτους και πολιτών, με στόχο την επίσπευση των διαδικασιών και την καταπολέμηση των προβλημάτων που δημιουργεί η εκτεταμένη γραφειοκρατία.
Όραμα του νέου επιτελικού κράτους είναι να λειτουργεί με στοιχεία σύγχρονης διαχείρισης, αποδίδοντας μετρήσιμα αποτελέσματα και θέτοντας διαρκώς νέους στόχους για την περαιτέρω βελτίωση του κρατικού μηχανισμού.
Πιο συγκεκριμένη, το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί σήμερα στη Βουλή προβλέπει, σχηματικά, τα εξής:
-Mια ισχυρή Προεδρία της Κυβέρνησης, που θα συντονίζει το κυβερνητικό έργο και θα υποστηρίζει τον Πρωθυπουργό.
-Τακτικές συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου, το οποίο θα χαράσσει την πολιτική της κυβέρνησης, που στη συνέχεια θα εξειδικεύεται ανά υπουργείο. Ταυτόχρονα, προβλέπεται ότι κάθε χρόνο θα δημοσιεύονται τα σχέδια δράσης των υπουργείων και το συνολικό σχέδιο δράσης της Κυβέρνησης, με στόχο υπάρχει διαφάνεια και να μπορούν οι πολίτες να διαπιστώνουν την πορεία εφαρμογής των κυβερνητικών δράσεων, αυξάνοντας έτσι την λογοδοσία.
Επιπροσθέτως, σε ό,τι αφορά στις τομές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο, περιλαμβάνεται το εγχείρημα της αποκομματικοποίησης του κράτους, αλλά και η εμπλοκή της δημόσιας διοίκησης στην χάραξη της πολιτικής. Σημειώνεται ότι, με τη ψήφιση του νομοσχεδίου, αυτή θα είναι η πρώτη φορά που η εκχώρηση αρμοδιοτήτων από τους υπουργούς προς τους διευθυντές των υπουργείων θα προβλέπεται νομοθετικά.
Στην ίδια λογική κινείται και το μέτρο της δημιουργίας του νέου θεσμικού ρόλου, αυτού του μόνιμου Υπηρεσιακού Γραμματέα, σε κάθε Υπουργείο. Όπως προβλέπεται, ο υπηρεσιακός γραμματέας θα έχει τριετή θητεία και θα επιλέγεται αποκλειστικά από τον ΑΣΕΠ. Προϋπόθεση για την επιλογή του υποψηφίου για τη θέση θα είναι να εργάζεται ως δημόσιος υπάλληλος, ενώ θα έχει θέση ευθύνης, αφού θα του ανατεθούν δια νόμου σημαντικές εξουσίες, που σήμερα κατέχει το πολιτικό προσωπικό.
Μέσω της ρύθμισης αυτής, επιδιώκεται η απλούστευση, αλλά και η αποκομματικοποίηση διαδικασιών και λειτουργιών του κράτους, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι κανένας υπουργός δεν θα είναι σε θέση να επηρεάσει την επιλογή του, όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Σημειώνεται ότι ανάλογες εξουσίες θα ανατεθούν και στους Γενικούς Διευθυντές της Διοίκησης, οι οποίοι θα επιλέγονται από τα υπηρεσιακά συμβούλια, με διαφανή και αξιοκρατικό τρόπο.
Το νομοσχέδιο προβλέπει, ακόμη, ότι, μια φορά το χρόνο, πριν την έναρξη εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης της Κυβέρνησης, θα οργανώνεται συνάντηση του υπουργικού συμβουλίου με όλους τους Γενικούς Διευθυντές των Υπουργείων, για τον προγραμματισμό των δράσεων τους και την βελτιστοποίηση της συνεργασίας μεταξύ πολιτικού και διοικητικού προσωπικού.
Το επερχόμενο νομοσχέδιο εστιάζει ιδιαιτέρως στη διαφάνεια των διαδικασιών και την καταπολέμηση φαινομένων διαπλοκής συμφερόντων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, θα εφαρμοστεί ένα αυστηρό πλαίσιο ασυμβίβαστων, προκειμένου κάποιος να γίνει υπουργός, γενικός γραμματέας ή διοικητής δημόσιου φορέα. Τα νέα ισχυρά κωλύματα θα θεσμοθετηθούν, ώστε να αποφεύγεται η σύγκρουση συμφερόντων και οι προβλέψεις θα αφορούν τόσο στη διάρκεια εκτέλεσης των καθηκόντων τους, όσο και στον επόμενο χρόνο από τη λήξη της θητείας τους.
Επιπλέον, θα απαγορευθεί, μεταξύ άλλων, η πρόσληψη συγγενών πρώτου και δεύτερου βαθμού, ενώ απαγόρευση σύναψης οποιασδήποτε σύμβαση με το δημόσιο θα έχουν και οι σύζυγοι, όπως και τα παιδιά των κυβερνητικών στελεχών. Σε όλο το κυβερνητικό σχήμα, που απαρτίζεται από υπουργούς, υφυπουργούς και γενικούς και ειδικούς γραμματείς, θα απαγορευθεί οποιασδήποτε παράλληλη επαγγελματική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
Τέλος, προβλέπεται η σύνθεση μίας νέας, Ανεξάρτητης Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, η οποία ως βασική αρμοδιότητα θα έχει την ενοποίηση όλων των εσωτερικών σωμάτων ελέγχου της διοίκησης (Επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης, Επιθεωρητές Υγείας, Επιθεωρητές Μεταφορών και Υποδομών, Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης,). Στόχος αυτού του νέου σώματος, όπως υποστηρίζουν αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, θα είναι να καταπολεμηθεί με δραστικό τρόπο η διαφθορά, τόσο προληπτικά, όσο και κατασταλτικά.
Επισημαίνεται ότι οι εν λόγω υπηρεσίες θα τελούν πλέον υπό τη σκέπη ενός Διοικητή, ο οποίος θα λειτουργεί με πλήρη ανεξαρτησία από το πολιτικό σύστημα, στο πρότυπο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Αναφορικά με τα υπόλοιπα ελεγκτικά σώματα (ΣΔΟΕ, ΣΕΠΕ, Υπ. Περιβάλλοντας και Ενέργειας), τα οποία αφορούν στην αγορά, προβλέπεται η κατάργηση των μετακλητών γενικών ή ειδικών γραμματέων. Αυτοί θα αντικατασταθούν από Γενικούς Διευθυντές, προερχόμενους από την Διοίκηση, οι οποίοι θα επιλέγονται από τα υπηρεσιακά συμβούλια.