Ριζικές αλλαγές στο καθεστώς παράλληλης και διαδοχικής ασφάλισης φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός της εβδομάδας.
Εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι θα δουν ελάφρυνση στις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν έως και 150 ευρώ κατά μέσο όρο. Κι αυτό γιατί θα πάψουν να καταβάλλουν διπλές ή και τριπλές εισφορές με βάση το ετήσιο εισόδημά τους. Στόχος των ρυθμίσεων που προωθεί ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, είναι η απλοποίηση του συστήματος, η ελάφρυνση και διευκόλυνση των παραλλήλως απασχολούμενων.
Το νέο καθεστώς για τους μισθωτούς που διατηρούν παράλληλα Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών προβλέπει τελικά την απαλλαγή από τις διπλές εισφορές, εφόσον καταβάλλονται από τη μισθωτή απασχόληση ασφαλιστικές εισφορές ίσες με 252 ευρώ (2η ασφαλιστική κατηγορία για ελευθέρους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους). Αρχικά είχε σχεδιαστεί η απαλλαγή να ξεκινά από την πρώτη κατηγορία εισφορών των 210 ευρώ, ωστόσο για δυο τελικά λόγους αυξήθηκε το ποσό που θα απαιτείται.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρώτος λόγος ήταν δημοσιονομικός για να μην μειωθούν τα έσοδα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και ο δεύτερος σε περιπτώσεις μισθωτών που παράλληλα αυτοαπασχολούνται ή όσων ασκούν ελεύθερο επάγγελμα κρίθηκε αναγκαίο να ληφθεί μέριμνα για την προστασία των μισθωτών και την αποφυγή φαινομένων πλασματικής μείωσης του μισθού για τον περιορισμό του εργοδοτικού κόστους σε βάρος της μελλοντικής σύνταξης του ασφαλισμένου. Μάλιστα προβλέπεται ότι δελτία παροχής υπηρεσιών προς τον ίδιο εργοδότη του μισθωτού ή σε συνδεδεμένα με αυτόν πρόσωπα, διέπονται από τους κανόνες εισφορών μισθωτής απασχόλησης.
Ακόμη με το ίδιο άρθρο στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που παράλληλα αυτοαπασχολούνται ή διατηρούν αγροτική δραστηριότητα θα πληρώνουν πλέον μόνο μία εισφορά.
Παράλληλη ασφάλιση
Αναλυτικά το «Mononews» παρουσιάζει τις αλλαγές στο καθεστώς παράλληλης ασφάλισης για τους ασφαλισμένους οι οποίοι ασκούν παράλληλα δύο ή περισσότερες επαγγελματικές δραστηριότητες, μισθωτού ή μη μισθωτού, προβλέπονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:
- Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους που παράλληλα ασκούν και ελεύθερο επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, θα καταβάλλεται πλέον μία ασφαλιστική εισφορά, την οποία θα επιλέγει ο ασφαλισμένος από τις έξι ασφαλιστικές κατηγορίες που προβλέπονται (για ασφαλισμένους στο πρώην ΕΤΑΑ και πρώην ΟΑΕΕ).
- Ειδικά στις περιπτώσεις ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων και γενικά όλων των κυρίων και μη κυρίων καταλυμάτων με το ειδικό σήμα λειτουργίας του ΕΟΤ δυναμικότητας έως και πέντε δωματίων σε ολόκληρη την Επικράτεια, οι οποίοι συγχρόνως απασχολούνται στον αγροτικό τομέα ως αγρότες, μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι–πτηνοτρόφοι, αλιείς θα καταβάλλεται κατ’ επιλογή του ασφαλισμένου μία ασφαλιστική εισφορά από τις προβλεπόμενες στις έξι ασφαλιστικές κατηγορίες για ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ. Ο χρόνος ασφάλισης θα λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον πρώην ΟΓΑ.
- Για τους μισθωτούς που παράλληλα αυτοαπασχολούνται ή ασκούν ελεύθερο επάγγελμα ή, επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ καταβάλλονται υποχρεωτικά:
-οι εισφορές που προβλέπονται για τη μισθωτή απασχόληση και έως του ανωτάτου ορίου αποδοχών, όπως ισχύει,
-οι εισφορές που προβλέπονται για την αυτοαπασχόληση ή την άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος ή επαγγέλματος υπαγόμενου στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ. Το άθροισμα της μηνιαίας καταβαλλόμενης ασφαλιστικής εισφοράς μισθωτού και αυτοτελώς απασχολούμενου ή ελεύθερου επαγγελματία ή απασχολούμενου σε επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, δεν είναι δυνατόν να υπολείπεται του ποσού της εισφοράς της δεύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας (για π. ΕΤΑΑ, π.ΟΑΕΕ ή π.ΟΓΑ). Αυτό σημαίνει πως ο πήχης της ελάχιστης συνολικής ασφαλιστικής υποχρέωσης για τους παραλλήλως απασχολούμενους από μισθό και μπλοκάκι μπαίνει στα 252 ευρώ εισφορά κλάδου σύνταξης και υγείας εφόσον ασκείται ελεύθερο επάγγελμα και στα 143 ευρώ, εφόσον ασκείται αγροτικό επάγγελμα. Αν υπολείπεται του ποσού της δεύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας καταβάλλεται η διαφορά από τον ασφαλισμένο. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υπολογίζουν πως η πλήρης απαλλαγή από την ασφαλιστική επιβάρυνση στο μπλοκάκι εξασφαλίζεται από μεικτό μισθό της τάξης των 930 ευρώ και πάνω, εφόσον πρόκειται για ελεύθερο επάγγελμα (όχι αγροτική δραστηριότητα).
Ευνοϊκό καθεστώς θεσμοθετείται για τα καινούρια «μπλοκάκια» με δραστηριότητα έως 5 ετών από την έναρξη ασκήσεως του επαγγέλματος εφόσον υπάρχει παράλληλη μισθωτή απασχόληση. Ειδικά γι αυτούς η πλήρης απαλλαγή ισχύει εφόσον καλύπτεται από το μισθό τους το ποσό της πρώτης και ελάχιστης ασφαλιστικής κατηγορίας συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς για ασθένεια, δηλαδή η εισφορά των 210 ευρώ. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υπολογίζουν πως η πλήρης απαλλαγή έρχεται σε αυτή την περίπτωση για μεικτούς μισθούς της τάξης των 775 ευρώ και πάνω. Όπως όμως αναφέρεται στην διάταξη «χρήση του ευεργετήματος αυτού είναι δυνατή μόνο μία φορά. Προβλέπεται πως η διαφορά ανάμεσα στην πρώτη και την δεύτερη ασφαλιστική κατηγορία, την οποία κερδίζουν για 5 χρόνια οι νέοι επαγγελματίες, «δεν αποτελεί ασφαλιστική οφειλή και δεν αναζητείται». Με την πρόβλεψη αυτή οι νέοι επαγγελματίες κερδίζουν έως και 2.520 ευρώ στην 5ετία.
- Για τους νέους αυτοτελώς απασχολούμενους ή ελεύθερους επαγγελματίες το άθροισμα της μηνιαίας εισφοράς δεν είναι δυνατόν να υπολείπεται του ποσού της εισφοράς της ειδικής ασφαλιστικής κατηγορίας για τους ασφαλισμένους κάτω της πενταετίας.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας με την καταβολή μιας κατ’ επιλογήν ασφαλιστικής εισφοράς και θέσπιση ελαχίστου ποσού μηνιαίας εισφοράς στην περίπτωση παράλληλης άσκησης μισθωτής εργασίας και ελεύθερου επαγγελματία, εξορθολογίζεται το σύστημα εισφοροδότησης σε όσους ασκούν πολλαπλές δραστηριότητες, ακυρώνοντας την υπέρμετρη επιβάρυνση ασφαλιστικών εισφορών του παρελθόντος.
Ακόμη δίνεται η δυνατότητα στους ασφαλισμένους, εφόσον το επιθυμούν να καταβάλλουν υψηλότερες εισφορές από τα ποσά της 2ης κατηγορίας, επιλέγοντας την υπαγωγή τους στην 3η, την 4η, την 5η ή την 6η ασφαλιστική κατηγορία. Στην περίπτωση αυτή ο ασφαλισμένος καταβάλλει το σύνολο όλων των προβλεπόμενων εισφορών μισθωτού και ελεύθερου επαγγελματία χωρίς «κόφτη».
Καμία μεταβολή δεν επέρχεται σε ότι αφορά το ασφαλιστικό καθεστώς ειδικών κατηγοριών όπως πχ. μηχανικοί του δημοσίου, σε ΝΠΔΔ ή σε ΔΕΚΟ, γιατροί του ΕΣΥ κλπ. οι οποίοι ασφαλίζονταν υποχρεωτικά σε δύο ή περισσότερους φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς για την ίδια απασχόληση, καθώς θα εξακολουθήσουν να καταβάλλουν μία εισφορά για τη μισθωτή τους απασχόληση.
Διαδοχική ασφάλιση
Σημαντικές αλλαγές φέρνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο και στους διαδοχικά ασφαλισμένους μέσω του άρθρου 27. «Οι νέες ρυθμίσεις φαίνεται ότι κατά ένα μέρος απλοποιούν και διευκολύνουν την συνταξιοδότηση αυτών που κατά την διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου έχουν αλλαγές σε ασφαλιστικούς φορείς. Ιδιαίτερα διευκολύνονται οι ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους. Αναλυτικά, με τις νέες διατάξεις μειώνονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται για να μπορέσει κάποιος να λάβει σύνταξη από τον τελευταίο φορέα ασφάλισής του :
- 1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, έναντι 1.500 που ισχύει σήμερα και
- 300 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία έναντι 500 που ισχύει σήμερα.
Αντίστοιχα για συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου θα απαιτούνται 600 ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε. Για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων αυτών μπορεί να συνυπολογιστεί και ο χρόνος αναγνώρισης στρατιωτικής θητείας για τον οποίο καταβλήθηκαν εισφορές. Η… ελαστικοποίηση των προϋποθέσεων υπέρ των ασφαλισμένων κρίθηκε επιβεβλημένη λόγω της «προϊούσας οικονομικής κρίσης» όπως αναφέρεται. Με την αλλαγή αυτή καθίσταται ευκολότερο για τον ασφαλισμένο να θεμελιώσει δικαίωμα στον τελευταίο φορέα ασφάλισης. Αν δεν πληρούνται ούτε αυτά τα κριτήρια, τότε προβλέπεται η δυνατότητα, να εξεταστεί το αίτημά του με τις προϋποθέσεις του Ταμείου όπου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης, εφόσον έχει συμπληρωθεί το όριο ηλικίας του τελευταίου φορέα.
Επίσης με την ρύθμιση της παραγράφου 5 προβλέπεται ότι στα πρόσωπα που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας, με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης, χορηγείται σύνταξη από τον Ε.Φ.Κ.Α χωρίς να εξετάζονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις (1.000 ένσημα / 300 την τελευταία 5ετία). Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η ρύθμιση αυτή κρίθηκε αναγκαία διότι υπάρχουν περιπτώσεις ασφαλισμένων που έχουν συμπληρώσει συνολικά 15 έτη ασφάλισης στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα και έχουν κλείσει τα 67, αλλά δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τον Ε.Φ.Κ.Α. κάνοντας χρήση των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης του νόμου Κατρούγκαλου. Όπως προβλέπεται στην επίμαχη διάταξη «οι αιτήσεις οι οποίες έχουν απορριφθεί επανεξετάζονται κατόπιν όχλησης του ασφαλισμένου, με έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων από την έναρξη ισχύος του νόμου». Αντίθετα οι αιτήσεις που εκκρεμούν κρίνονται με το νέο καθεστώς και «τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης». Τέλος στην παράγραφο 11 προβλέπεται πως το ίδιο σύστημα ισχύει και για την επικουρική του ΕΤΕΑΕΠ. Δίνεται έτσι η δυνατότητα σε ασφαλισμένους που είχαν απορριφθεί από το ΕΤΕΑΕΠ να λάβουν επικουρική σύνταξη.