Ριψοκίνδυνη επιλογή έμοιαζε μέχρι και πριν λίγα χρόνια η απόφαση των γυναικών με Πολλαπλή Σκλήρυνση να προχωρήσουν στην απόκτηση παιδιών, καθώς αφενός κοινή πεποίθηση ήταν ότι μία κύηση μπορεί να πυροδοτήσει την δραστηριότητα της νόσου και αφετέρου όλες οι διαθέσιμες θεραπείες έφεραν αντένδειξη χρήσης καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Έτσι, νεαρές γυναίκες που είχαν ήδη διαγνωσθεί με Πολλαπλή Σκλήρυνση για δεκαετίες αποτρέπονταν από τους θεράποντες ιατρούς τους από το να δημιουργήσουν οικογένεια, τόσο υπό τον φόβο εμφάνισης υποτροπών, όσο και υπό την ανασφάλεια ότι οι ανοσοτροποποιητικές θεραπείες που λάμβαναν θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των ιδίων και των παιδιών τους.
Ποια στοιχεία προστέθηκαν στην επιστημονική μας γνώση, συντελώντας σε αυτή την “αλλαγή κατεύθυνσης” στη συμβουλευτική των ειδικών;
Η στροφή αυτή “πυροδοτήθηκε” από δύο διαφορετικά γεγονότα:
- καλύτερη γνώση της συμπεριφοράς της νόσου Πιο συγκεκριμένα, με τη δημοσιοποίηση της μελέτης PRIMS (The Pregnancy in Multiple Sclerosis), το 2006, έγινε κατανοητό πως η Πολλαπλή Σκλήρυνση δεν σχετίζεται με την εκδήλωση ανεπιθύμητων ενεργειών κατά την εγκυμοσύνη, και άρα οι γυναίκες που έπασχαν από τη νόσο δεν θα έπρεπε να φοβούνται μία ραγδαία επιδείνωση της πορείας της υγείας τους.
- η πρόσφατη αφαίρεση της αντένδειξης χρήσης της Οξικής Γλατιραμέρης κατά την κύηση, αλλά και τον θηλασμό. Η Οξική Γλατιραμέρη αποτελεί την μόνη ανοσοτροποποιητική θεραπεία πρώτης γραμμής που σύμφωνα με τις τελευταίες Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Έρευνα και θεραπεία της ΠΣ (ECTRIMS) και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Νευρολογίας (EAN) μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η Οξική Γλατιραμέρη
Η εικόνα στον οικογενειακό προγραμματισμό των ασθενών αλλάζει ριζικά με την Οξική Γλατιραμέρη, καθώς διευρύνει σημαντικά τις θεραπευτικές επιλογές των γιατρών, προσφέροντάς τους μία ανοσοτροποποιητική θεραπεία πρώτης γραμμής που δεν φέρει αντένδειξη χρήσης καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εφόσον φυσικά η εκτίμηση οφέλους/ κινδύνου κλίνει υπέρ της συνέχισής της.
Η ουσία, που είναι διαθέσιμη και στην Ελλάδα, έχει κριθεί ασφαλής τόσο για την περίοδο πριν την σύλληψη, όσο και κατά την κύηση και την γαλουχία, καθώς από μελέτες έχει επιβεβαιωθεί πως δεν έχει κάποια αρνητική επίδραση στη γονιμότητα, στην ανάπτυξη των εμβρύων ή στον θηλασμό.
Από την παρακολούθηση της έκβασης άλλωστε περισσότερων από 5.000 κυήσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη η Οξική Γλατιραμέρη (20 & 40 mg) δεν φάνηκε να συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες για πρόωρο τοκετό, αυτόματες αποβολές ή συγγενείς ανωμαλίες, ενώ από τα στοιχεία δεν προέκυψε να σχετίζεται ούτε με χαμηλή μέση τιμή βάρους γέννησης ή έκθεση του εμβρύου σε τοξικότητα.
Η απουσία αντένδειξης χρήσης κατά την εγκυμοσύνη στην Οξική Γλατιραμέρη, πρέπει να σημειωθεί, είναι σπουδαία όχι μόνο για την ασφάλεια των παιδιών, αλλά και για τις ίδιες τις γυναίκες, καθώς γνωρίζουμε σήμερα από σχετικές έρευνες ότι οι ασθενείς που μένουν πάνω από 90 ημέρες χωρίς θεραπεία διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης υποτροπής συγκριτικά με όσες μένουν για λιγότερες από 10 ημέρες χωρίς την αγωγή τους.
Παναγιώτης Αγγελιδάκης
Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής
ΓΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ