Θλίψη και οργή έχει προκαλέσει η είδηση ότι 15χρονος μαθητής στην Αργυρούπολη έδωσε τέλος στη ζωή του, γιατί δεν άντεχε το bullying που δεχόταν από συμμαθητές του. Το τραγικό περιστατικό φέρνει για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο το μείζον θέμα του σχολικού εκφοβισμού και μας υπενθυμίζει ότι η ανάγκη για αντιμετώπιση του φαινομένου είναι κάτι παραπάνω από επιτακτική.
Η πρώτη μεγάλη μελέτη για τον σχολικό εκφοβισμό στη χώρα μας (2000) έδειξε ότι το 14.7% των μαθητών μεταξύ 8-12 ετών στην περιοχή της Αθήνας έχουν υποστεί εκφοβισμό, το 6.2% θεωρούν ότι έχουν εκφοβίσει κάποιον μαθητή του σχολείου ενώ το 4.8% φαίνεται να έχει βρεθεί και στη θέση του «θύματος» αλλά και του «δράστη».
Στο πλαίσιο άλλης πανελλήνιας έρευνας (2014), το 10,7% των αγοριών εφήβων ανέφεραν εκφοβισμό άλλου μαθητή στο σχολείο τουλάχιστον 2 φορές το μήνα, ενώ το 6,4% ανέφεραν ότι έχουν υποστεί ενοχλητικά πειράγματα τουλάχιστον 2 φορές το μήνα
Τα λεκτικά πειράγματα φαίνεται να είναι η πλέον συχνότερη μορφή εκφοβισμού (7,8%), ακολουθεί η χρήση σωματικής βίας με 2,0%, ενώ ο εκφοβισμός μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων και ο εκφοβισμός μέσω φωτογραφιών στο διαδίκτυο εντοπίζονται στις τελευταίες θέσεις με 1,1% και 0,7%, αντιστοίχως.
Η ηλικία που παρατηρείται να είναι υψηλότερη η συμμετοχή των εφήβων σε περιστατικά εκφοβισμού είναι τα 13 έτη (9,6%).
Πολλοί γονείς αγωνιούν μήπως το παιδί τους εμπλέκεται σε εκφοβισμό. Εάν ναι, ίσως να ενεργεί ως θύτης, να βιώνει εκφοβισμό ή να αναστατώνεται επειδή βλέπει άλλα παιδιά να συμπεριφέρονται με άσχημο τρόπο. Η διάκριση μεταξύ «θύτη» και «θύματος» στον εκφοβισμό δεν είναι πάντα σαφής. Συχνά τα άτομα που ασκούν εκφοβισμό έχουν, επίσης, υπάρξει θύματα.
Αναζητήστε τα εξής σημάδια:
- Ανεξήγητες μελανιές ή σημάδια στο σώμα του παιδιού
- Κατεστραμμένα ή χαμένα αντικείμενα
- Κοινωνική απόσυρση
- Μεταβολές στη συμπεριφορά, όπως εκδήλωση επιθετικότητας στο σπίτι ή αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες
- Έλλειψη ενέργειας
- Προβλήματα ύπνου
- Ξαφνική πτώση των επιδόσεων στο σχολείο
- Μειωμένη προθυμία του παιδιού να μιλήσει για την ημέρα του και τάση να γίνεται αμυντικό όταν το ρωτάτε
- Αποφυγή του σχολείου, δικαιολογίες ότι δεν νιώθει καλά
- Λιγότερες συζητήσεις για τους φίλους του και πιο αραιές συναντήσεις μαζί τους
- Ενασχόληση με τον υπολογιστή για περισσότερο χρόνο.
Ασφαλώς τα παραπάνω σημάδια μπορεί να πηγάζουν και από άλλους λόγους, γι’ αυτό μην βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα: Μήπως κάτι άλλο απασχολεί το παιδί; f Συνέβησαν αλλαγές στο σπίτι, όπως η γέννηση ενός νέου μέλους, ένα διαζύγιο ή κάποιος χωρισμός;
7 τρόποι για να ξεκινήσετε τη συζήτηση
Ορισμένα παιδιά δυσκολεύονται να μιλήσουν για τον εκφοβισμό και μπορεί να μην αντιδράσουν καλά όταν τα ρωτάτε ευθέως. Θα μπορούσατε να ρωτήστε το παιδί σας:
- Πώς περνά την ημέρα του (που συνήθως δεν επιτρέπει μονολεκτική απάντηση)
- Ποιοι είναι οι φίλοι του και γιατί τους συμπαθεί
- Πώς τα περνάει στο μεγάλο διάλειμμα στο σχολείο – με ποιους κάθεται, παίζει, περνά την ώρα του
- Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς (γενικά) για να σταματήσει ο εκφοβισμός στα σχολεία
- «Αν μπορούσες να κάνεις μια ευχή, τι θα άλλαζες και γιατί;»
- Μπορείτε επίσης να δείξετε μια εκπομπή ή ένα βίντεο για τον εκφοβισμό και να ρωτήσετε το παιδί σας ποια είναι η γνώμη του για το θέμα
- Αν το παιδί σας δυσκολεύεται να εξηγήσει τι του συμβαίνει και/ή δείχνει να δυσκολεύεται στην επικοινωνία, ίσως να πρέπει να αναζητήσετε άλλους τρόπους να επικοινωνήσετε μαζί του (π.χ. μέσω ζωγραφικής και παιχνιδιών)
Τι πρέπει να κάνετε αν το παιδί σας εκφοβίζεται
- Να διατηρείτε μια ανοιχτή σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης, έτσι ώστε το παιδί σας να θέλει να μοιράζεται τις ανησυχίες του μαζί σας.
- Αν το παιδί σας αποκαλύψει ότι εκφοβίζεται, μιλήστε του ήρεμα και καθησυχαστικά.
- Ευχαριστήστε το που σας μίλησε και διαβεβαιώστε το ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν. Για πολλά παιδιά (αλλά και ενήλικες) χρειάζεται πολύ θάρρος και μόνο για να αποκαλύψουν τον εκφοβισμό που υφίστανται
- Πολλά παιδιά δεν μιλούν στους γονείς τους επειδή φοβούνται ότι αυτοί θα πάνε στο σχολείο να συζητήσουν το θέμα και έτσι η κατάσταση θα επιδεινωθεί
- Να ρωτάτε πάντα το παιδί σας τι πιστεύει ότι θα μπορούσε να γίνει για να σταματήσει ο εκφοβισμός και να αποφασίστε μαζί του ποια θα είναι τα επόμενα βήματά σας
- Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας, θα μπορούσατε να ειδοποιήσετε το προσωπικό του σχολείου και να τους μιλήσετε σχετικά με τις ανησυχίες σας
- Ζητήστε τους να παρακολουθούν το παιδί σας με διακριτικό τρόπο
- Ενθαρρύνετε το παιδί να μην ανταποδίδει την επιθετικότητα, καθώς ο μαθητής που συμπεριφέρεται επιθετικά συνήθως περιμένει κάποια αντίδραση
- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δημιουργήσει φιλίες εκτός σχολείου και να παίρνει μέρος σε δραστηριότητες που προάγουν την αυτοπεποίθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες (π.χ. θέατρο και χορό, πολεμικές τέχνες, ομαδικά αθλήματα, τοπικές ομάδες νεότητας)
- Επαναλάβετε ότι θα είστε πάντα δίπλα του αν θέλει να σας μιλήσει για κάποιο πρόβλημα
1056 Γραμμή βοήθειας για γονείς
Το επιστημονικό προσωπικό της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής για τα Παιδιά SOS 1056 απαντά, συμβουλεύει και δίνει τις απαραίτητες κατευθύνσεις σε γονείς που αναζητούν βοήθεια και στήριξη σε προβλήματα που αφορούν τα παιδιά τους.
Μεγάλο μέρος των κλήσεων αφορά σε γονείς που το παιδί τους εκφοβίζει άλλα παιδιά, γονείς που το παιδί τους είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού ή γονείς που τα παιδιά τους έγιναν μάρτυρες ενός τέτοιου περιστατικού.
Η Γραμμή είναι στελεχωμένη από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, οι κλήσεις είναι δωρεάν και ανώνυμες και λειτουργεί καθημερινά και σε 24ωρη βάση.
Πηγές: ENABLE Εγχειρίδιο Καταπολέμησης του Σχολικού Εκφοβισμού για Γονείς και Κηδεμόνες, μαζί για την ΕΦΙΒΙΚΗ υγεία, Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του Σχολικού Εκφοβισμού
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Σοκ στην Αργυρούπολη: Αυτοκτόνησε 15χρονος μαθητής – Άφησε σημείωμα με καταγγελίες για bullying