Ένα ταφικό μνημείο, που ανήκε σε επιφανές μέλος της αριστοκρατικής τάξης, με οικονομική και πιθανότατα πολιτική ισχύ έκρυβε ο τύμβος της Μεσιάς, όπως λέγεται, που βρίσκεται κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ευρωπού στο Κιλκίς.
Πρόκειται για έναν εντυπωσιακό τύμβο άλλωστε, που χρονολογείται στα τέλη του 4ου ή αρχές του 3ου π.Χ. αιώνα και είναι ορατός ως «τηλεφανές σήμα» από τον σημαντικό οδικό άξονα Ευρωπού-Πέλλας.
Τον τάφο αποκάλυψαν οι έρευνες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς, καθώς ο τύμβος είχε βρεθεί τα τελευταία χρόνια στο στόχαστρο αρχαιοκαπήλων, που άφησαν μάλιστα τα σημάδια τους σε πολλά σημεία του, καθώς αναζητούσαν πολύτιμα ευρήματα. Το ίδιο όμως είχε συμβεί και στην αρχαιότητα, καθώς ο τάφος είχε συληθεί από αρχαίους τυμβωρύχους.
Η σωστική ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε από τον Σεπτέμβριο ως τον Νοέμβριο έφερε στο φως το μνημείο, που έχει κιβωτιόσχημη μορφή και είχε κατασκευαστεί αριστοτεχνικά μέσα σε ένα όρυγμα, ενώ είχαν ληφθεί όλα τα μέτρα για την προστασία του από τις πλευρικές πιέσεις των χωμάτων.
Αποτελείται από έναν θάλαμο, που έχει θύρωμα και θήκες. Οι διαστάσεις του είναι περίπου 3,5 μέτρα μήκος, 2,5 πλάτος και περί τα 3 μέτρα ύψος. Κτίστηκε με γωνιόλιθους και καλύφθηκε από οκτώ ορθογώνιους λίθους, από τους οποίους οι επτά βρέθηκαν στη θέση τους.
Στην ανατολική πλευρά του έχει θυραίο άνοιγμα, το οποίο μετά το τέλος της χρήσης φράχθηκε με γωνιόλιθους. Εσωτερικά ο θάλαμος ήταν καλυμμένος με διαφορετικού πάχους και σύστασης κονίαμα _ παχύ στο δάπεδο και λεπτό στους τοίχους _ το οποίο όμως διατηρείται ανέπαφο σε ελάχιστα σημεία. Στο δυτικό τμήμα του υπήρχε λίθινο θρανίο, καθώς και δύο ειδικά διαμορφωμένες θήκες-εσοχές στον βόρειο τοίχο.
Όπως έδειξε η έρευνα η σύληση του μνημείου πιθανότατα να επιχειρήθηκε περισσότερες της μίας φορές κατά την αρχαιότητα, όταν ακόμη πάνω από αυτόν είχε διαμορφωθεί ο πρώτος, μικρής έκτασης τύμβος, ύψους περίπου 2,20 μέτρων. Τότε υπήρξε μερική καταστροφή της ανατολικής πλευράς του, μεγάλες φθορές στο εσωτερικό του, αλλά και κλοπή όλων των κινητών ευρημάτων. Από τα κτερίσματα της ταφής εντοπίστηκαν ελάχιστα ψήγματα φύλλων και λιγοστοί καρποί χάλκινου επίχρυσου στεφανιού, πιθανότατα μυρτιάς.
Ο τύμβος βρίσκεται κοντά στον σύγχρονο οικισμό Μεσιάς του Δήμου Παιονίας αλλά και ένα χιλιόμετρο νότια από τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ευρωπού, σημαντικής πόλης κατά την αρχαιότητα (από τον 6ο -5ο [.Χ. αιών ως τον 6ο αιώνα μ.Χ.), που ήταν γενέτειρα του Σέλευκου Α΄ Νικάτορα, του σπουδαιότερου των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Και όπως λένε οι ανασκαφείς το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για μνημείο, που φιλοξένησε την ταφή ατόμου από εύπορη οικογένεια της Ευρωπού, με μεγάλες εκτάσεις γης στην κατοχή της.
