Η αλήθεια είναι ότι οι επιστήμονες τα βλέπουν πολλές φορές σκούρα όταν πρέπει να αντιμετωπίσουν ερωτήσεις ηθικής.Αλλά ποτέ καμία άλλη υπόθεση εργασίας δεν ήταν τόσο δύσκολη όσο το ενδεχόμενο αλλαγής του DNA προς όφελος της ανθρωπότητας.Σε ένα συνέδριο που έγινε την 1 η Δεκεμβρίου στην Ουάσιγκτον οι ερευνητές της γενετικής επιστήμης συναντήθηκαν με όλους τους ειδικούς που έπρεπε – όπως δικηγόρους, ηθικιστές- για να αποφασίσουν αν πρέπει να προχωρήσουν στη μελέτη παρέμβασης του γενετικού κώδικα.
Τα εργαλεία για την παρέμβαση και κατ΄επέκταση εξέλιξη του γενετικού κώδικα υπάρχουν ήδη από το 1975, όταν σε μία παρόμοια συνάντηση μεγάλων κεφαλών της επιστήμης συζήτηθηκε το μέλλον της γενετικής επιστήμης. Αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν καταστήσει την τεχνολογία ικανή να μετατρέψει την επιστημονική φαντασία σε πραγματικότητα. Tον περασμένο Απρίλιο, οι Κινέζοι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι πραγματοποίησαν πειράματα για να αφαιρέσουν από τα γονίδια τις κληρονομικές ασθένειες στα έμβρυα.
Πράγματι το διακύβευμα είναι υψηλό. Αν αποκτήσει η επιστημονική κοινότητα τη δυνατότητα να περιθωριοποιήσει τα κακά γονίδια τότε θα εξαλειφθούν πολύ σοβαρές ασθένειες που ταλαιπωρούν την ανθρωπότητα, όπως κυστική ίνωση, νόσος του Huntington, ή Tay-Sachs. Την ίδια στιγμή, υπάρχει τεράστια αβεβαιότητα σχετικά με το τι θα μπορούσε να πάει στραβά.
Ένας από τους βασικούς ερευνητές στον τομέα είναι η Jennifer Doudna από Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Berkeley. Έχει προταθεί για το βραβείο Νόμπελ όσον αφορά την ανάπτυξη της CRISPR-Cas9, ένα ιδιαίτερα σημαντικό γενετικό εργαλείο και έγραψε σχετικά με το θέμα στο επιστημονικό περιοδικό Nature:
“Ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να προχωρήσει αυτή τη στιγμή στη διαδικασία απομόνωσης των κακών γονιδίων εξαιτίας των άγνωστων επιπτώσεων αλλά κυρίως γιατί οι γνώσεις μας για το ανθρώπινο γονιδίωμα δεν έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο που να μπορούμε να το κάνουμε με ασφάλεια”.
Τις ίδιες απόψεις ενστερνίστηκαν και άλλοι ερευνητές οι οποίοι εξέφρασαν τη γνώμη ότι ναι μεν η έρευνα στον τομέα της γενετικών εργαλείων πρέπει να προχωρήσει αλλά οι πειραματικές θεραπείες πρέπει να γίνουν σε ενήλικες (όπου οι γενετικές τροποποιήσεις στοχεύουν σε κάποια κύτταρα στο σώμα, αλλά δεν μεταβιβάζονται σε παιδιά, όπως στη θεραπεία μιας μορφής κληρονομικής τύφλωσης).
Ας πάρουμε για παράδειγμα την πολύ σοβαρή ασθένεια της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας.Εάν οι επιστήμονες είχαν κατορθώσει να απομονώσουν το κακό γονίδιο της ασθένειας μπορεί να κατέστρεφαν παράλληλα και εκείνο που παρέχει προστασία από την ελονοσία. Η παρέμβαση στον γενετικό κώδικα, λοιπόν, δεν είναι απλή υπόθεση και θέλει πολλή σκέψη , ανάλυση και πολύ προσεκτικά βήματα.
Από την άλλη πλευρά εγείρονται και ηθικά ζητήματα. Η ειδική ερευνήτρια σε θέματα αναπηρίας Emily Smith Beitiks, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, τόνισε ότι αυτές οι προτεινόμενες εφαρμογές προκαλούν ερωτήματα κοινωνικής δικαιοσύνης και αναζωπυρώνουν ξεχασμένα ζητήματα, άλλων εποχών και ιδεοληψιών , όπως τη θεωρία της ευγονικής που είχε ως στόχο να δημιουργήσει το τέλειο ανθρώπινο είδος, την Άρια φυλή, το όνειρο του χειρότερου αιμοσταγή δικτάτορα όλων των εποχών, του Χίτλερ.
Ποιός λοιπόν θα αποφασίζει ποιά θα είναι τα κληρονομικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου και με ποιά κριτήρια;
Άλλοι επιστήμονες πάλι πιστεύουν ότι δεν πρέπει να δραματοποιούμε τα πράγματα. Τα μωρά δεν έρχονται a la carte.Αν πιστεύετε ότι μπορείτε να τα παραγγείλετε όπως κάνετε με το φαγητό σας είστε πολύ γελασμένοι.Η επιστήμη όσο ψηλά και να φθάσει δεν θα μπορέσει ποτέ να υπεραπλουστεύσει τη λειτουργία των γονιδίων.
Και αυτό συμβαίνει επειδή οι ανθρώπινες ικανότητες όπως η υψηλή νοημοσύνη, το ύψος ή τα διάφορα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας περιλαμβάνουν χιλιάδες γονίδια.
Κανείς δεν είναι σίγουρος λοιπόν εάν στην προκειμένη περίπτωση η ανθρώπινη παρέμβαση εξαφανίσει- τελικά-τα καλά γονίδια.
