Άγης Βερούτης: Η μάχη στις Θερμοπύλες. Τι μας δίδαξε η ιστορία ( μέρος 1ο )

Η Μάχη στις Θερμοπύλες έγινε αυτές τις ημέρες, περί τα μέσα του Αυγούστου του 480 π.Χ. Ήταν η μάχη που χάραξε αιώνια στην πανανθρώπινη ιστορία το όνομα του βασιλιά Λεωνίδα της Σπάρτης απογόνου του Ηρακλή, και των 300 Σπαρτιατών οπλιτών.

O Λεωνίδας στρατοπέδευσε στις Θερμοπύλες με στρατιωτική δύναμη περί των 6.200 Ελλήνων Ανδρών, στα μέσα Αυγούστου του 480 π.Χ., όταν οι Έλληνες γιόρταζαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες και οι Σπαρτιάτες τα Κάρνεια.

Η Πελοποννησιακή στρατιωτική δύναμη της Μάχης των Θερμοπυλών αποτελούνταν από 300 Σπαρτιάτες οπλίτες, τους οποίους ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τους επέλεξε ο Λεωνίδας “κατά νόμον”, πιθανόν 1.000 περιοίκους της Σπάρτης, 1120 Αρκάδες, 500 Μαντινείς, 500 Τεγεάτες, 400 Κορίνθιους, 200 Φλειάσιους και 80 Μυκηναίους. Σύνολο 4.100 Πελοποννήσιοι.

Οι Αθηναίοι

Επίσης, στην στρατιωτική δύναμη των Ελλήνων συμμετείχαν και 2.100 Άνδρες από την Κεντρική Ελλάδα, δηλαδή 700 Θεσπιείς, 1.000 Φωκείς και Οπούντιοι Λοκροί, και 400 Θηβαίοι.

Κάθε πόλη μαζί με τους Άνδρες της έστελνε και τον στρατηγό της.

Οι Αθηναίοι πιθανόν θεωρούσαν τις δυνάμεις αυτές αρκετές για να υπερασπίσουν την πολύ ισχυρή θέση των Θερμοπυλών, και σίγουρα η παρουσία του Λεωνίδα εθεωρείτο εγγύηση.

Αυτά δημιούργησαν αίσθημα ασφάλειας, αλλιώς θα έπρεπε να έχουν εκστρατεύσει όλοι οι Έλληνες στις Θερμοπύλες.

Ίσως και φοβόντουσαν ενδεχόμενη απόβαση στην Αττική, όπως του Μαραθώνα.

Οι Θερμοπύλες ήσαν ένας στενός διάδρομος στεριάς ανάμεσα στην θάλασσα και το Όρος Καλλίδρομο, μήκους σχεδόν δέκα χιλιομέτρων.

Ήταν εξαιρετικά δύσβατος, λόγω των βάλτων των Θερμών Πηγών.

Ο διάδρομος αυτός είχε τρία εξαιρετικά στενά σημεία. Στο μεσαίο σημείο οι Φωκείς είχαν χτίσει ένα αρχαίο τείχος, για να αποκρούουν τους Θεσσαλούς, με τους οποίους βρίσκονταν συνεχώς σε πόλεμο.

Σε αυτό το μεσαίο σημείο πίσω από το αρχαίο τείχος των Φωκέων, ο Λεωνίδας εστρατοπέδευσε τους Έλληνες.

Η Ανοπαία Ατραπός

Υπήρχε και ένα μονοπάτι, η Ανοπαία Ατραπός, που παρέκαμπτε το αρχαίο τείχος, αλλά ήταν γνωστό σε πολύ λίγους, διότι κανείς δεν το χρησιμοποιούσε. Από εκεί 4 ημέρες μετά ο Εφιάλτης οδήγησε τους Αθάνατους του Ξέρξη με αρχηγό τον Υδάρνη για να κυκλώσει και τελικά να σκοτώσει όσους Έλληνες είχαν απομείνει.

Ο Λεωνίδας έστειλε τους 1.000 Φωκείς να φρουρούν το μονοπάτι, σίγουρος για την ικανότητά τους να προστατεύσουν τη διάβαση και τη θέση του στρατοπέδου των Ελλήνων με τους υπόλοιπους.

Ο περσικός στρατός περί τους 400.000-800.000 στρατιώτες στρατοπέδευσε ανάμεσα στους ποταμούς Μέλανα και Ασωπό, σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τους Έλληνες.

Όταν οι Έλληνες έμαθαν ότι έρχονταν οι Αθάνατοι από την Ανοπαία Ατραπό, παρέμειναν για να πολεμήσουν γνωρίζοντας πως θα πεθάνουν, μόνον οι 300 Σπαρτιάτες, οι 700 Θεσπιείς με τον στρατηγό τους Δημόφιλο Διαδρόμου, και οι 400 Θηβαίοι με στρατηγό τον Λεοντιάδη.

Στην τελική απόφαση του Λεωνίδα, πιθανόν να είχε ρόλο ο χρησμός της Πυθίας κατά την αρχή του πολέμου ο οποίος προφήτευε ότι ή θα καταστρεφόταν η Σπάρτη ή θα πέθαινε στη μάχη ο βασιλιάς της:
“ὑμῖν δ᾽, ὦ Σπάρτης οἰκήτορες εὐρυχόροιο, ἢ μέγα ἄστυ ἐρικυδὲς ὑπ᾽ ἀνδράσι Περσεΐδῃσι πέρθεται, ἢτὸ μὲν οὐχί, ἀφ᾽ Ἡρακλέους δὲ γενέθλης πενθήσει βασιλῆ φθίμενον Λακεδαίμονος οὖρος. οὐ γὰρ τὸν ταύρων σχήσει μένος οὐδὲ λεόντων ἀντιβίην· Ζηνὸς γὰρ ἔχει μένος· οὐδέ ἑ φημί σχήσεσθαι, πρὶν τῶν δ᾽ ἕτερον διὰ πάντα δάσηται.”

Τους Έλληνες αυτούς ύμνησαν ο Ηρόδοτος ο οποίος ανέφερε για τον Λεωνίδα ότι ήταν “ανήρ γενόμενος άριστος”, ο Πλούταρχος, ο Διόδωρος, ο Παυσανίας και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς.

Το βαρύ όνομα του Λεωνίδα φέρει και ο γιος μου Βίκτωρ-Λεωνίδας, σηματοδοτώντας την νικηφόρα μάχη του Λεωνίδα επί της αιωνιότητας.

 

Αφήγηση: Αγησίλαος Βερούτης, Λάκων, Μηχανολόγος Μηχανικός M.Phil, B.Eng (Hons),