Διαταραχές ορμονών: Πώς “αποτυπώνονται” στο δέρμα

Οι διαταραχές των ορμονών μπορεί να έχουν αντίκτυπο όχι μόνο στην υγεία μας, αλλά και στην εμφάνισή μας. Ένα από τα πρώτα… θύματα είναι το δέρμα.  Λέγοντας δέρμα εννοείται και ό,τι άλλο περιέχεται ή προέρχεται από αυτό, όπως μαλλιά, νύχια, τρίχες του κορμού, σμηγματογόνοι και οι ιδρωτοποιοί αδένες .

Η φυσιολογική έκκριση των ορμονών από τους ενδοκρινείς αδένες, σε συνδυασμό με την συμπεριφορά των υποδοχέων τους (ουσίες που βρίσκονται στην μεμβράνη των κυττάρων των οργάνων για τα οποία προορίζονται αυτές οι ορμόνες) έχει σαν αποτέλεσμα την φυσιολογική εμφάνιση και λειτουργία του δέρματος και των εξαρτημάτων του. Τι γίνεται όμως όταν η έκκριση των ορμονών είναι διαταραγμένη;

Ανδρογόνα

Η αυξημένη ποσότητα ανδρογόνων στο αίμα, η οποία οφείλεται κυρίως στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, προκαλεί σε νεαρές γυναίκες υπερτρίχωση σε διάφορα σημεία του κορμού, όπως άνω χείλος, πηγούνι, λαιμός, μέση, μπροστά από τα αφτιά (σαν φαβορίτα), γύρω από τις θηλές ή ανάμεσα στους μαστούς, περιοχή από τον ομφαλό μέχρι το εφήβαιο. Επειδή, όμως, οι υποδοχείς των ανδρογόνων έχουν τελείως αντίθετη λειτουργία στον κορμό από αυτήν που έχουν στα μαλλιά είναι δυνατόν η υπερτρίχωση του κορμού να συνδυάζεται, σε ποικίλο βαθμό, με απόπτωση και αραίωση των μαλλιών. Ταυτόχρονα με την αύξηση της τριχοφυΐας υπάρχει συνήθως και αυξημένη λιπαρότητα του δέρματος, η οποία αποτελεί και τη βασική αιτία της ακμής.

Από την άλλη πλευρά, η ελάττωση των ανδρογόνων, από βλάβη των ωοθηκών και των επινεφριδίων ή λόγω εμμηνόπαυσης, ευθύνεται κυρίως για την αραίωση του τριχώματος των μασχαλών και του εφηβαίου. Παραμένουν όμως αρκετά, ώστε σε συνδυασμό με την έλλειψη των οιστρογόνων, την κληρονομική προδιάθεση και την ηλικία να προκαλούν λίγη ή περισσότερη αραίωση των μαλλιών μετά την εμμηνόπαυση καθώς και αύξηση της τριχοφυΐας στο άνω χείλος και στο πηγούνι.

Οιστρογόνα

Τα οιστρογόνα ευθύνονται για την απαλότητα του γυναικείου δέρματος. Την απαλότητα αυτή την συμπληρώνουν προκαλώντας και την εναπόθεση λίπους κάτω από το δέρμα, ώστε να σχηματίζονται και οι χαρακτηριστικές καμπύλες στην επιφάνεια του σώματος. Η έλλειψη οιστρογόνων από χειρουργική, παθολογική ή φυσική εμμηνόπαυση, προκαλεί απώλεια ορισμένων συστατικών του δέρματος με αποτέλεσμα ποικίλου βαθμού ξηρότητα, λέπτυνση, χαλάρωση και ρυτίδωση.

Θυρεοειδικές ορμόνες

Αύξηση της θερμοκρασίας του δέρματος, έντονη εφίδρωση καθώς και κάποιος βαθμός λέπτυνσης οφείλονται στην κυκλοφορία παθολογικά αυξημένων ποσοτήτων θυροξίνης (Τ4) και τριιωδοθυρονίνης (Τ3) από υπερλειτουργία του θυρεοειδούς (υπερθυρεοειδισμός) ή λήψη υπερβολικής θεραπείας. Αντίθετα, η μακροχρόνια έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών (υποθυρεοειδισμός), από παθολογική ατροφία ή καταστροφή του αδένα ή εγχείρηση, προκαλεί πάχυνση του δέρματος και ξηρότητα με απόπτωση των επιφανειακών στοιβάδων της επιδερμίδας όλου του σώματος (σαν πιτυρίδα), ενώ μπορεί να προκαλέσει και ευθραυστότητα στα νύχια, θαμπάδα και ευθραυστότητα στα μαλλιά.

Κορτιζόνη

Η κυκλοφορία αυξημένης ποσότητας κορτιζόνης από υπερλειτουργία της υπόφυσης (αδένας του εγκεφάλου) και των επινεφριδίων ή μακροχρόνια λήψη μεγάλων θεραπευτικών δόσεων για την αντιμετώπιση βαριών χρόνιων νοσημάτων προκαλεί διάχυτη ερυθρότητα στο δέρμα, ιδίως του προσώπου (σαν έξαψη) τόσο από την λέπτυνση και ατροφία του δέρματος που γίνεται διαφανές όσο και από την διαστολή των αγγείων. Επίσης παρουσιάζονται μελανιές στο δέρμα, επειδή τα αγγεία γίνονται πολύ εύθραυστα και σπάνε εύκολα.

Η μεγάλη ελάττωση της κορτιζόνης από καταστροφή ή αφαίρεση των επινεφριδίων, χωρίς να γίνεται θεραπεία με τις σωστές δόσεις κορτιζόνης έχει σαν συνέπεια την εμφάνιση ενός μαυριδερού χρώματος στο δέρμα.

Αυξητική ορμόνη

Η κυκλοφορία υπερβολικής ποσότητας της αυξητικής ορμόνης από όγκο της υπόφυσης προκαλεί, εκτός από την δυσανάλογη αύξηση των άκρων του σώματος (μεγαλακρία), παραμόρφωση προσώπου και πλήθος διαταραχών διάφορων λειτουργιών, σημαντική πάχυνση του δέρματος, λιπαρότητα και αυξημένες εφιδρώσεις με δυσάρεστη οσμή.