Ι. Βλόντζος (Merck): Η καινοτόμος φαρμακοβιομηχανία έπρεπε να αρθρώσει το δικό της λόγο

Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Merck Ελλάδος, αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) και μέλος του PhRMAInnovation Forum (PIF)! Μέσα από τον «τριπλό» αυτό ρόλο, ο Ιωάννης Βλόντζος, σχολιάζει τα τεκταινόμενα στο χώρο του φαρμάκου, μιλάει για το μεγάλο βήμα της καινοτόμου φαρμακοβιομηχανίας να θεσμοθετήσει το φορέα που την εκπροσωπεί και αποκαλύπτει τα νέα φάρμακα που αναμένεται να έρθουν από τα εργαστήρια της Merck τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Κύριε Βλόντζο, βρισκόμαστε ένα βήμα πριν την έναρξη λειτουργίας της Επιτροπής Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (HTA). Ποιες είναι οι προσδοκίες των διεθνών εταιριών από αυτήν την εξέλιξη και ποιες οι προϋποθέσεις για να πετύχει το εγχείρημα;

Η ίδρυση της Επιτροπής, αρχικά, και του Οργανισμού στη συνέχεια Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (HTA) χαιρετίζεται ολόθερμα από όλη τη φαρμακοβιομηχανία. Πρόκειται για κάτι το οποίο, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες, έλειπε από την Ελλάδα, και είναι «εκ των ουκ άνευ» για ένα σύστημα υγείας και για μία κοινωνία να αποφασίζει τι και πώς θα αποζημιώνει. Συνεπώς πρόκειται για μία πολύ θετική εξέλιξη. Εντούτοις, όπως όλα τα πράγματα στη χώρα μας, γίνεται κάπως γρήγορα, κι αυτό ενδεχομένως να έχει επιπτώσεις. Περιμένουμε την έκδοση του κανονισμού λειτουργίας  για να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Στο μεταξύ, ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), στον οποίο είμαι αντιπρόεδρος, αρμόδιος για τα θέματα που αφορούν τον HTA, έκανε κάποιες προτάσεις πάνω στην υπουργική απόφαση, προς τη βελτίωση ορισμένων θεμάτων, είτε τεχνικών είτε θεσμικών και αναμένουμε να δούμε εάν θα γίνουν αποδεκτές. Αυτό που ουσιαστικά ζητάμε, είναι στη διάρκεια της επεξεργασίας του αιτήματος για αποζημίωση να έχει το δικαίωμα ο Κάτοχος Άδειας Κυκλοφορίας (ΚΑΚ) να παρασταθεί και να παρουσιάσει το φάκελό του. Ένα άλλο αίτημά μας είναι ότι, επειδή είναι καινούριο το σύστημα και κατά συνέπεια θα εμφανίσει «παιδικές ασθένειες», να έχουμε μόνιμα ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας τόσο με το αρμόδιο Υπουργείο όσο και με την Επιτροπή ΗΤΑ, ώστε να αντιμετωπίζουμε έγκαιρα τα προβλήματα που θα ανακύψουν στην πορεία.

Θεωρείτε ότι οι  «πόρτες» θα είναι ανοιχτές;

Αυτός ο νέος φορέας θα πρέπει, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να εξετάσει νέες αιτήσεις και, ενδεχομένως, να καλέσει για διαπραγμάτευση εκκρεμότητες που υπήρχαν από το παρελθόν. Ο νόμος προβλέπει, επίσης, ότι θα εξεταστούν όλα τα προϊόντα που πήραν εισήγηση για τη θετική λίστα την τελευταία τριετία. Πρόκειται για έναν τεράστιο όγκο δουλειάς, όπου πρέπει να μπουν προτεραιότητες και κανόνες, κάτι το οποίο απαιτεί ούτως ή άλλως τη συνδρομή μας. Αυτή τη στιγμή, το μεγάλο «στοίχημα» είναι να αρχίσει να λειτουργεί η Επιτροπή, να παραλαμβάνει νέες αιτήσεις για να μην υπάρχει καθυστέρηση στην έλευση των νέων προϊόντων και στη συνέχεια να εξεταστούν οι προτεραιότητες, τόσο του υπουργείου Υγείας, όσο και του νέου οργανισμού αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης. Είναι ένα εγχείρημα κεφαλαιώδους σημασίας, δεδομένου ότι αφορά την αποζημίωση των καινοτόμων φαρμάκων και την πρόσβαση των ασθενών σε αυτά, άρα θα πρέπει οποιαδήποτε προβλήματα να τα αντιμετωπίσουμε γρήγορα.

Προς το παρόν φαίνεται ότι υπάρχει ένα έλλειμμα γραμματειακής υποστήριξης. Οι γραμματείς είναι 6 αντί για 11 που προβλέπονταν, αλλά ευελπιστούμε ότι στην πορεία θα στελεχωθεί πλήρως το τμήμα.

Όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Υγείας, η σύνδεση  δαπανών υγείας με την πορεία της ανάπτυξης του ΑΕΠ, αναμένεται να αυξήσει τα όρια των κλειστών προϋπολογισμών κατά 92,5 εκατ. ευρώ το 2019. Τι σημαίνει αυτό για την αγορά φαρμάκου;

Καταρχάς, αυτή τη στιγμή είναι απ’ όλους αποδεκτό ότι το όριο της φαρμακευτικής δαπάνης δεν είναι επαρκές για να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού (ασφαλισμένων και ανασφάλιστων) και των μεταναστών. Άρα, οποιαδήποτε αύξηση αυτού του προϋπολογισμού είναι επιβεβλημένη. Εντούτοις, η σύνδεση των δαπανών υγείας με το ΑΕΠ δεν είναι αρκετή. Επειδή μιλάμε για δαπάνες υγείας, γενικότερα, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι, από την αύξηση που θα προκύψει, το φάρμακο θα πάρει το μερίδιο που του αντιστοιχεί. Οπότε, η απόφαση θα πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένη, όπως και το κονδύλι που θα δοθεί στο φάρμακο.

Επίσης, είναι αναγκαίο να επανεξεταστεί το θέμα των ανασφάλιστων, τη φαρμακευτική περίθαλψη των οποίων καλύπτει η φαρμακοβιομηχανία. Θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος έτσι ώστε να μην πλήττονται οικονομικά τόσο πολύ οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Διότι εμείς καλύπτουμε τα φάρμακα σε λιανικές τιμές, ενώ θα μπορούσε να γίνεται διανομή μέσω άλλων καναλιών.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας και το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να δώσουν άμεσα λύσεις, γιατί βρισκόμαστε σε οριακό σημείο. Αυτή τη στιγμή οι εταιρείες πληρώνουν πάνω από 1 δις σε claw back και rebate, το ένα στα τρία φάρμακα το δίνουν δωρεάν, με αποτέλεσμα η βιωσιμότητά τους, τόσο των διεθνών όσο και των ελληνικών επιχειρήσεων, να έχει φτάσει σε οριακό επίπεδο.

Το υπουργείο, όμως, επιμένει στους κλειστούς προϋπολογισμούς υποστηρίζοντας ότι ορισμένα οριζόντια μέτρα εξακολουθούν να είναι αναγκαία.

Από το 2009 που μπήκαμε στην οικονομική κρίση, καμία πολιτική ηγεσία δεν προχώρησε σε διαρθρωτικά μέτρα. Προτιμώνται οι εύκολες, οριζόντιες λύσεις, εις βάρος των άλλων, ωστόσο, δεν είναι αυτές που θα δώσουν μακροπρόθεσμα τη σωστή διάρθρωση των δαπανών υγείας και της φαρμακευτικής δαπάνης. Τα  διαρθρωτικά μέτρα είναι απαραίτητα, όπως για παράδειγμα, πρωτόκολλα στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και «κόφτες», έτσι ώστε να μη γίνονται σπατάλες.

Είστε αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ και μέλος του νέο- θεσμοθετηθέντος PIF. Προκύπτουν συγκρούσεις μεταξύ των δύο αυτών ρόλων;

Όχι, δεν υπάρχει καμία σύγκρουση. Ο ΣΦΕΕ είναι και θα παραμείνει ο Σύνδεσμος – «ομπρέλα» των φαρμακευτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Ωστόσο, τα 65 μέλη του είναι τόσο ελληνικές όσο και πολυεθνικές εταιρίες, με αποτέλεσμα οι θέσεις που διαμορφώνει να είναι ένας συγκερασμός απόψεων και πολλές φορές ένας συμβιβασμός απόψεων. Ταυτόχρονα, για πολλά χρόνια, υπάρχει ένα πολύ ενεργό όργανο της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), η οποία πολλές φορές αρθρώνει διαφορετικό λόγο από αυτόν του ΣΦΕΕ. Το PIF, υπήρχε πολλά χρόνια πριν, απλώς πρόσφατα κρίθηκε από τα 23 ιδρυτικά μέλη του ότι είχε φτάσει η κατάλληλη στιγμή να γίνει Σύνδεσμος. Κι αυτό γιατί πολλές φορές οι απόψεις των εταιρειών με καινοτόμα φάρμακα δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τη λήψη των διάφορων μέτρων. Άρα, έπρεπε να αρθρώσουν το δικό τους λόγο, ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση του Έλληνα ασθενή στα καινοτόμα φάρμακα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι απόψεις τους είναι ταυτόσημες με αυτές του ΣΦΕΕ, υπάρχουν όμως και θέματα, τα οποία ο ΣΦΕΕ δεν μπορεί να τα καλύψει επαρκώς, λόγω αντικρουόμενων συμφερόντων.

Έχετε διατελέσει επικεφαλής μίας από τις μεγαλύτερες γεωγραφικές περιοχές, σημαντικής στρατηγικής σημασίας για την Merck (Intercontinental Region). Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ποιες είναι οι δυσκολίες που διαπιστώνετε στην αγορά, σε σχέση με τις άλλες χώρες;

Δεν υπάρχει μέρος του κόσμου που να μην έχει προκλήσεις και μάλιστα διαφορετικού τύπου προκλήσεις από αυτές που έχει η Ελλάδα. Ήρθα σε επαφή με χώρες όπως η Ρωσία, η Μέση Ανατολή, η Αφρική, οπότε διαπιστώνει κανείς ότι τα προβλήματα, όπως και η αντιμετώπισή τους, πάρα πολλές φορές είναι παρόμοια, όμως κάποιες φορές είναι και πολύ διαφορετικά. Κι αυτό συμβαίνει γιατί είναι διαφορετικές οι προτεραιότητες και οι ανάγκες υγείας του πληθυσμού. Για παράδειγμα, στην Αφρική σαφώς και δεν είναι προτεραιότητα τα μονοκλωνικά αντισώματα, δεδομένου ότι στερούνται βασικές θεραπείες για το διαβήτη, την υπέρταση, κ.ά. Άλλες αγορές, οι οποίες είναι και οικονομικά πιο εύρωστες, όπως η Μέση Ανατολή, διαθέτουν ένα πολύ υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών υγείας και φαρμακευτικής περίθαλψης. Παρόλα αυτά, κάθε σύστημα υγείας θέτει τις δικές του δικλείδες ασφαλείας, που θα του διασφαλίσουν ότι γίνεται σωστή διαχείριση πόρων. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, να εισαχθεί στην Ελλάδα μια τεχνογνωσία για τη σωστή διαχείριση πόρων. Σε γενικές γραμμές, όμως, οι προκλήσεις είναι ίδιες. Απλά στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια της κρίσης  η φαρμακοβιομηχανία δέχτηκε ακραίες παρεμβάσεις, ενώ σε άλλες χώρες η αντιμετώπιση των προβλημάτων θα ήταν πιο ψύχραιμη, με διαρθρωτικά και όχι οριζόντια μέτρα.

Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συμφωνούν ότι η διείσδυση γενοσήμων είναι απαραίτητη για  την καινοτομία. Θεωρείτε ότι τα μέτρα που προβλέπει το Πολυνομοσχέδιο θα έχουν αποτέλεσμα; Πώς θα επηρεάσουν τις διεθνείς εταιρίες;

Η αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων είναι κάτι που το θέλουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι και πρώτα απ’ όλους η καινοτόμος βιομηχανία. Αυτό είναι το μοντέλο ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο. Όταν λήγει η πατέντα ενός φαρμάκου και πέφτει η τιμή του, δημιουργεί χώρο για να έρθει το καινούριο. Μόνο έτσι λειτουργεί το σύστημα, διαφορετικά είναι θνησιγενές. Η καινοτόμα βιομηχανία υποστηρίζει μετ’ επιτάσεως, θα έλεγα, την διείσδυση των γενοσήμων,  με το σωστό πάντα φάρμακο, τη σωστή ποιότητα και στη σωστή τιμή. Τα μέτρα που προβλέπει το Πολυνομοσχέδιο θεωρώ ότι θα έχουν κάποιο αποτέλεσμα, αλλά όχι θεαματικό.

Συνοψίζοντας, τα γενόσημα έχουν θέση σε όλο τον κόσμο, εκτός και εντός νοσοκομείων, και η διείσδυσή τους είναι ένας στόχος που πρέπει να τον πετύχουμε ως χώρα, χωρίς όμως θεσμικές παρεμβάσεις, όπως π.χ. προστασίες κ.ο.κ.

Σε ενημερωτική εκδήλωση του PIF έχει αναφερθεί ότι, λόγω των οριζόντιων μέτρων, πολλά καινοτόμα φάρμακα έχουν μείνει εκτός της ελληνικής αγοράς. Υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία;

Τα στοιχεία συλλέγονται με δυσκολία, γιατί αφορούν πνευματικές ιδιοκτησίες εταιριών. Έτσι, γίνεται προσπάθεια να συλλεχθούν μέσω των εγκρίσεων του ΕΜΑ από το Σεπτέμβριο του 2017 και μετά, έτσι ώστε να διαπιστώσουμε ποιες είναι οι καθυστερήσεις και ποια φάρμακα δεν έφτασαν ποτέ στην ελληνική αγορά μετά την επιβολή του “τέλους εισόδου” (25%) για τα δυο πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας τους. Χονδρικά μιλώντας, πρόκειται για δεκάδες καινοτόμα σκευάσματα που αφορούν σε σοβαρές παθήσεις.

Επίσης, πολλές εταιρίες επέλεξαν την ελάχιστη κυκλοφορία, δηλαδή κυκλοφόρησαν τα σκευάσματα αλλά πουλάνε ελάχιστες ποσότητες, έτσι ώστε να συμπληρώσουν τα δύο χρόνια και να μην επιβαρυνθούν το 25%.

Η Merck Ελλάδος στα χρόνια της οικονομικής κρίσης: Μετράει απώλειες;

Μετράει απώλειες, της τάξεως του 10%,  σε κύκλο εργασιών, λόγω της μείωσης του όγκου ορισμένων σκευασμάτων αλλά και της πτώσης των τιμών. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, μέσω ορισμένων επιχειρηματικών κινήσεων, καταφέραμε να διατηρηθούμε στο επίπεδο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα. Προφανώς, αυτό που μας έχει κάνει τη μεγαλύτερη ζημιά είναι το clawback και το rebate, που για τα δεδομένα της δικής μας εταιρίας υπερβαίνουν σε σύνολο το 20%.

Σε επίπεδο απασχόλησης δεν είχαμε απώλειες. Αντιθέτως, είχαμε τη δημιουργία δύο νέων Τμημάτων: του Τμήματος Καρδιολογίας, το οποίο στελεχώθηκε με 12 άτομα και του Τμήματος Ογκολογίας, το οποίο επανήλθε στην Ελλάδα εν μέσω κρίσης.

Σε τι φάση βρίσκεται η Merck  σε επίπεδο Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) και τι περιμένουμε από την εταιρία στο προσεχές μέλλον;

Η Merck είναι μία εταιρία καινοτομίας και επενδύει τεράστια ποσά σε έρευνα και ανάπτυξη, τα οποία ξεπερνούν το 1,5 δις το χρόνο. Οι στοχευμένες κατηγορίες με τις οποίες ασχολείται το R&D Τμήμα  είναι η Ογκολογία, η Ανοσο-Ογκολογία και η Ανοσολογία. Έχουμε μία πλειάδα μορίων που βρίσκονται σε εγκριτικές φάσεις (Ι, ΙΙ και ΙΙΙ) και αναμένουμε αρκετά λανσαρίσματα. Το πρώτο είναι ένα σκεύασμα που αφορά την πολλαπλή σκλήρυνση, με καινοτόμο δράση, χορήγηση (χάπι) και δοσολογία καθώς και ένα μονοκλωνικό αντίσωμα για μια σπάνια μορφή μελανώματος που λέγεται Merkel cell. Το ίδιο μονοκλωνικό αντίσωμα, αναπτύσσεται σε άλλες περίπου 10 ενδείξεις, σε συνεργασία με την Pfizer. Τέλος, αναμένεται μια νέα θεραπεία, η οποία μάλιστα πήρε και fast track έγκριση στην Ιαπωνία, για τον καρκίνο του πνεύμονα. Την επόμενη τριετία θα δούμε πολύ περισσότερα προϊόντα να έρχονται από τα εργαστήρια της Merck. Ευελπιστούμε να μπορέσουμε να τα φέρουμε αυτά τα σκευάσματα στην Ελλάδα και να είναι διαθέσιμα στους Έλληνες ασθενείς.

Ποιο είναι το «αποτύπωμα» της Merck στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης;

Για εμάς στη Merck η Εταιρική Υπευθυνότητα έχει τρία βασικά συστατικά: τον εθελοντικό χαρακτήρα και την ενεργή συμμετοχή των εργαζόμενων, τη στενή σχέση της Εταιρικής Υπευθυνότητας µε την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης και την υλοποίηση δράσεων ως αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης στρατηγικής της εταιρείας μας. Οι τομείς που εστιάζουμε τις δράσεις μας είναι η Υγεία, η Κοινωνία και το Περιβάλλον.

Μεταξύ άλλων, υποστηρίζουμε τη δράση «προΣfΕΕρουμε», που αποτελεί συνεργασία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Eλλάδος (ΣΦΕΕ) με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, δωρίζοντας σκευάσματα και είδη πρώτης ανάγκης για  την κάλυψη αναγκών ευπαθών ομάδων,  διατηρούμε και ενισχύουμε εθελοντικά την Τράπεζα Αίματος της Merck και από το 2012 συμμετέχουμε ενεργά στη δράση «Καμία μερίδα φαγητού χαμένη» της οργάνωσης ΜΠΟΡΟΥΜΕ, μέσω της οποίας έχουμε προσφέρει περισσότερες από 3.500 μερίδες φαγητού σε κοινωφελείς οργανισμούς. Τέλος, κάθε χρόνο οργανώνουμε και υλοποιούμε περιβαλλοντικές δράσεις με τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, όπως αναδασώσεις και καθαρισμούς παραλιών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Αντιμέτωπη με τον κίνδυνο υψηλών προστίμων η φαρμακοβιομηχανία

 ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πάνω από 651 εκατ. ευρώ τα χρέη του Δημοσίου στις φαρμακευτικές εταιρίες

 

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Επιβεβαίωση mononews: Η επίσημη ανακοίνωση της MIG για την συμφωνία με τη CVC για το ΥΓΕΙΑ