Γιατί οι Τούρκοι αγοράζουν φανατικά χρυσό

Μόλις ένα μήνα πριν από τις εκλογές, οι μαγαζάτορες στο μεγαλύτερο παζάρι της Τουρκίας παρατηρούν μία αύξηση στη ζήτηση χρυσών νομισμάτων.

«Οι Τούρκοι έχουν μία ενδιαφέρουσα συμπεριφορά, αγοράζουν χρυσό όταν οι τιμές ανεβαίνουν, νομίζουν ότι θα ανέβουν κι άλλο», δήλωσε στο Bloomberg ο 32χρονος Gokhan Karakan, ιδιοκτήτης ανταλλακτηρίου χρυσού στην καρδιά του Μεγάλου Παζαριού της Κωνσταντινούπολης. «Ο κόσμος νομίζει ότι υπάρχει μία τάση εδώ και επιλέγει να αγοράζει χρυσό μέχρι να περάσει η αβεβαιότητα», πρόσθεσε.

Το μεσημέρι της Παρασκευής στο Μεγάλο Παζάρι, ένα από τα παλαιότερα του κόσμου, οι μαγαζάτορες δήλωσαν ότι περισσότεροι πελάτες αγόραζαν χρυσό, παρά πουλούσαν, ελπίζοντας ότι το πολύτιμο μέταλλο θα διατηρήσει την αξία του την ώρα που η τουρκική λίρα κατρακυλά. Ο χρυσός έναντι της λίρας είναι ακριβότερος από ποτέ, αλλά αυτό δεν αποτρέπει τους αγοραστές που αναζητούν ένα ασφαλές καταφύγιο.

«Οι Τούρκοι λατρεύουν τον χρυσό», δήλωσε ο Tekin Firat, ιδιοκτήτης καταστήματος χρυσού στο Μεγάλο Παζάρι. «Ο κόσμος νομίζει ότι δεν θα χάσει ποτέ μακροπρόθεσμα».

Οι Τούρκοι αγοράζουν χρυσό την ώρα που η τουρκική λίρα βυθίζεται σε μία νέα νομισματική κρίση. Ο Tayyip Erdogan, που πρόκειται να ξεκινήσει μία καμπάνια επανεκλογής η οποία πιθανόν να αποτελέσει το δυσκολότερο εκλογικό τεστ στα 15 χρόνια του στην εξουσία, είναι ένθερμος υποστηρικτής του φτηνού χρήματος. Έχει απέναντί του τους επενδυτές που απαιτούν υψηλότερες αποδόσεις για να χρηματοδοτήσουν μία οικονομία που μαστίζεται από τον πληθωρισμό και το αυξημένο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Ο χρυσός έχει ξεχωριστή σημασία στην Τουρκία. Παλιότερα εκεί που βρίσκεται η Τουρκία ήταν το αρχαίο βασίλειο της Λυδίας, όπου δημιουργήθηκε το πρώτο γνωστό χρυσό νόμισμα τον 7ο αιώνα προ Χριστού.

Η Τουρκία εισήγαγε 118 μετρικούς τόνους ράβδων χρυσού, αξίας 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις σημερινές τιμές, στους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους, τους περισσότερους για αυτήν την περίοδο, σύμφωνα με στοιχεία που διατηρούνται από το 1995. Πέρυσι οι εισαγωγές έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ.

Και δεν είναι μόνο οι καταναλωτές που αγοράζουν χρυσό. Τα κρατικά αποθεματικά έχουν επίσης αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο. Η κεντρική τράπεζα δε σχολιάζει την στρατηγική της όσον αφορά στον χρυσό, όμως στο παρελθόν έχει αναφέρει ότι οι όποιες αλλαγές αποτελούν μέρος μίας προσπάθειας διαφοροποίησης των αποθεματικών της.

Οι αριθμοί που αναφέρονται ενδεχομένως να είναι στην πραγματικότητα χαμηλότεροι, καθώς η κεντρική τράπεζα επιτρέπει στις εμπορικές τράπεζες να καταθέτουν χρυσό ως μέρος των αποθεματικών τους. Πέρυσι η κυβέρνηση ξεκίνησε μία εκστρατεία για να φέρει στο τραπεζικό σύστημα περισσότερα χρήματα κρυμμένα στα «στρώματα». Περίπου η μισή εισροή από τους συνολικά 216 τόνους που έχουν εισαχθεί στην Τουρκία από τις αρχές του 2017 μπορεί να αποδοθεί σε αυτήν την εναλλακτική πηγή, σύμφωνα με τον Matthew Turner της Macquarie Group Ltd.

Ακόμα και έτσι, οι εισροές αυτές έχουν γίνει ένα χρόνο αφού ο Ερντογάν παρότρυνε τους Τούρκους να μετατρέψουν τις καταθέσεις τους σε ξένα νομίσματα σε λίρες και χρυσό, και οι εντάσεις με τις ΗΠΑ υποχώρησαν.

«Η κεντρική τράπεζα σίγουρα έχει υπάρξει πιο ενεργή στην αγορά χρυσού», δήλωσε ο Turner. «Φαίνεται ότι η κυβέρνηση θα ήθελε μεγαλύτερο μερίδιο των αποθεματικών της σε assets που δε σχετίζονται με το δολάριο».

Το 2017 η κεντρική τράπεζα «τράβηξε» 28,7 τόνους χρυσού, αξίας περίπου 1,2 δις. δολαρίων, από τα αποθέματα της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας (Fed). Δεν ανέφερε πού πήγε ο χρυσός, όμως οι διακρατήσεις αυξήθηκαν στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, στην Τράπεζα της Αγγλίας και στην Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο.

Η απόφαση για οποιαδήποτε χώρα να αποσύρει χρυσό από τα αμερικανικά αποθέματα είναι σπάνια, και έχει συμβεί ελάχιστες φορές την τελευταία δεκαετία. Από το 2011 μόνο η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ουγγαρία και η Βενεζουέλα έχουν επαναπατρίσει χρυσό από τις ΗΠΑ.

Η απόφαση της Τουρκίας να «τραβήξει» χρυσό πιθανόν να ήταν μία αντίδραση στις δικαστικές υποθέσεις σε αμερικανικά δικαστήρια κατά τουρκικών τραπεζών για συμφωνίες που φέρονται να είχαν με το Ιράν, εκτίμησε ο Cagdas Kucukemiroglu, αναλυτής χρυσού της Metals Focus στη Μέση Ανατολή.

Το να έχουν τον χειροπιαστό χρυσό στην πατρίδα επιτρέπει στις χώρες να αισθάνονται ότι ελέγχουν τα αποθεματικά τους», σημείωσε ο καθηγητής οικονομικών του Trinity Business School στο Δουβλίνο, Brian Lucey.